Беларуска-таджыцкія дачыненьні

Беларуска-таджыцкія дачыненьні

Беларусь	Таджыкістан
Дыпляматычныя місіі
Амбасада Беларусі ў Таджыкістане	Амбасада Таджыкістану ў Беларусі
Амбасадары
Віктар Дзенісенка	Бахтавар Сафарзада

Беларуска-таджыцкія дачыненьні — двухбаковыя міжнародныя дачыненьні Беларусі і Таджыкістану.

На 2024 год Амбасада Беларусі ў Таджыкістане месьцілася ў Душанбэ на 1-м праезьдзе вуліцы Шарк, д. 26/1. Наведнікаў прымалі па консульскіх пытаньнях у панядзелак а 14:00—17:00 і ў чацьвер а 10:00—13:00. Амбасада налічвала 3-х дыпляматаў. Між краінамі дзейнічаў бязьвізавы рух.

Амбасада Таджыкістану ў Беларусі знаходзілася ў Ждановічах па Зялёнай вуліцы, д. 42. Амбасада налічвала 6 дыпляматаў.

Гандаль

Між краінамі дзейнічала шматбаковая Пецярбурская дамова аб зоне вольнага гандлю 2011 году. У 2015 годзе двухбаковы гандаль упаў зь 76 да 33 млн даляраў. За 2016—2020 гады ўзаемны таваразварот вырас з 20 да 111 млн даляраў, зь якіх звыш 90 % складалі пастаўкі беларускіх тавараў. Зь Беларусі ў асноўным пастаўлялі трактары і седлавыя цягачы, цукар, аўтобусы, нафтапрадукты, ізаляваныя драты, кабэлі, канцылярскія тавары з паперы і кардону, а таксама шыны. З Таджыкістану пастаўлялі баваўняную пражу і сушаную садавіну, сумесі гарэхаў і сушаных пладоў, а таксама тэкстыльнае адзеньне. Замежныя прадстаўніцтвы ў Таджыкістане мелі 15 беларускіх прадпрыемстваў, у тым ліку «Беларускі аўтамабільны завод», «Менскі аўтамабільны завод», «Менскі трактарны завод», «Гомсельмаш» і «Бабруйскаграмаш». У траўні 2018 году ў Гісарскім раёне адчынілі зборачную вытворчасьць беларускай тэхнікі.

Дзейнічала Рада справавой супрацы Беларусі і Таджыкістану, якую стварыла Гандлёва-прамысловая палата Беларусі сумесна з ГПП Таджыкістану. 8 чэрвеня 2022 году ў Менску прайшло 15-е паседжаньне Беларуска-таджыцкая міжурадавай камісіі гандлёва-гаспадарчай супрацы. 11 кастрычніка 2022 году ў Душанбэ адбыўся Справавы форум Беларусі і Таджыкістану, на якой звыш 60 беларускіх прадпрыемстваў выставілі свае тавары і заключылі кантракты на 48 млн даляраў. 15 лістапада 2023 году «Менскі электратэхнічны завод» падпісаў Мэмарандум аб арганізацыі зборачнай вытворчасьці беларускіх трансфарматараў у Бахтары. За 2023 год гандаль вырас на 10 % да 95 млн даляраў, зь якіх 88 млн $ склаў беларускі экспарт.

Культура

На 2024 год у Душанбэ працавала 5 сумесных з ВНУ Беларусі факультэтаў:

• Таджыцкі нацыянальны ўнівэрсытэт меў 3 сумесныя факультэты — факультэт эколягазьберагальных тэхналёгіяў сумесна зь Міжнародным дзяржаўным экалягічным інстытутам БДУ, факультэт інфармацыйных тэхналёгіяў сумесна зь Беларускім дзяржаўным унівэрсытэтам і сумесны факультэт з Полацкім дзяржаўным унівэрсытэтам;
• Таджыцкі тэхнічны ўнівэрсытэт меў 2 сумесныя факультэты — факультэт цывільнай авіяцыі сумесна зь Беларускай дзяржаўнай акадэміяй авіяцыі і інжынэрна-тэхнічны факультэт зь Беларускім нацыянальным тэхнічным унівэрсытэтам.

Беларусь аказвала гуманітарную дапамогу Таджыкістану ў 2008—2010, 2015 і 2018 гадох. 1 студзеня 2011 годзе Таджыцкі тэхнічны ўнівэрсытэт стварыў Таварыства сяброўства Беларусі і Таджыкістану. У сакавіку 2012 году заснавалі Беларуска-таджыцкае таварыства сяброўства і культурных сувязяў. У 2014 годзе ў Таджыкістане прайшлі Дні беларускага тэлебачаньня. У 2018 годзе ў Душанбэ адчынілі цэнтар эталённай прававой інфармацыі Беларусі, а Таджыцкі тэхнічны ўнівэрсытэт адчыніў Цэнтар беларускай адукацыі, навукі і культуры. У 2007, 2015 і 2018 гадох зладзілі Дні культуры Беларусі ў Таджыкістане. У 2008, 2016 і 2021 гадох адбыліся Дні культуры Таджыкістану ў Беларусі. У сакавіку—красавіку 2022 году ў Душанбэ прайшлі Дні кіно Беларусі. 7 лістапада 2022 году на 28-м кінафэсьце «Лістапад» зладзілі Дзень таджыцкага кіно. У Беларусі навучалася звыш 600 таджыцкіх студэнтаў згодна з Пагадненьнем аб супрацы ў галіне вышэйшай і пасьляўнівэрсытэцкай адукацыі ад 31 траўня 2013 году.

У 2011 годзе пісьменьнікі Алесь Карлюкевіч і Ато Хамдам выдалі кнігу «Дружба народаў — дружба літаратур». На беларускай мове выйшлі зборнік апавяданьняў Хамдама «Жыцьцё не спыняецца», кніга сучасных таджыцкіх пісьменьнікаў «Пад зоркай Рудакі», вершы Саідалі Мамура і Фарзоны. У Душанбэ свае кнігі выпусьцілі Алесь Бадак, Георгі Марчук, Юры Сапожнікаў, Мікола Мятліцкі і Аляксей Дудараў. У 2012 годзе выдавецтва «Кнігазбор» выпусьціла кнігу «Подзьвіг Эмамалі Рахмона», якую напісалі Леанід Чыгрын і Хамдам. У 2016 годзе выйшлі сумесны нумар літаратурных часопісаў «Нёман» і «Памір», прысьвечаны Таджыкістану нумар газэты «Літаратура і мастацтва», які ў Душанбэ прадставіў Саюз пісьменьнікаў Таджыкістану, і прысьвечаны Беларусі нумар газэты «Адабиёт ва санъат», які прадставілі ў Выдавецкім доме «Зьвязда».

Мінуўшчына

5 верасьня 1996 году ўрады Беларусі і Таджыкістану ўсталявалі дыпляматычныя дачыненьні. У сакавіку 1997 году адчынілася Амбасада Таджыкістану ў Беларусі, якое спачатку дзейнічала ў будынку Выканкаму Садружнасьці незалежных дзяржаваў у Ленінскім раёне Менску па вуліцы Кірава, д. 17. Пазьней Амбасаду Таджыкістану перанесьлі ва ўласны будынак у Ждановічах па Зялёнай вуліцы, д. 42. Кіраўнік Амбасады адначасна быў прадстаўніком Таджыкістану пры СНД і ад 20 чэрвеня 2000 году ў Радзе пастаянных упаўнаважаных прадстаўнікоў урадаў СНД.

5 красавіка 2000 году А. Лукашэнка зрабіў першы афіцыйны візыт у Таджыкістан, зь якім падпісаў Дамову аб сяброўстве і супрацы. У 2001 годзе прэзыдэнт Таджыкістану Эмамалі Рахмон зрабіў свой першы візыт у Беларусь. У 2003 годзе першым амбасадарам Таджыкістану ў Беларусі стаў Амірхон Сафараў. Сярод іншага, таджыцкія амбасадары сталі выступаць прадстаўнікомі ўраду Таджыкістану ў суседніх Латвіі і Летуве паводле сумяшчальніцтва, а таксама ў Фінляндыі і Эстоніі. У 2011 годзе Лукашэнка зрабіў паўторны візыт у Таджыкістан. Тады ў сакавіку 2011 году запрацавала Амбасада Беларусі ў Таджыкістане. 30 чэрвеня 2011 году першай амбасадаркай Бедарусі ў Таджыкістане стала Вольга Гаўрук. 24 кастрычніка 2013 году Эмамалі Рахмон адчыніў новы будынак Амбасады Таджыкістану ў Беларусі, якую разьмясьцілі ў Ждановічах.

26 траўня 2014 году прэзыдэнт Таджыкістану Эмамалі Рахмон правёў перамовы з Аляксандрам Лукашэнкам у Менску. У 2018 годзе Лукашэнка зрабіў візыт у Таджыкістан. 27 чэрвеня 2019 году Рахмон наведаў Беларусь, дзе падпісаў Дамову аб стратэгічным партнэрстве. Налічвалася звыш 60 двухбаковых пагадненьняў. Пагадненьні аб супрацы заключылі Віцебская, Магілёўская і Менская вобласьці з Сагдыйскай вобласьцю, Гомельская вобласьць з Хатлонскай, Менск з Душанбэ і Магілёў з Худжандам. 11—12 кастрычніка 2022 году Лукашэнка наведаў Таджыкістан, дзе падпісалі 10 пагадненьняў.

Беларускія амбасадары

1. Вольга Гаўрук (30 чэрвеня 2011 — 2016)
2. Алег Мікалаевіч Іваноў (2016—2021)
3. Віктар Дзенісенка (ад 21 верасьня 2021 году)

Таджыцкія амбасадары

• Алім Рахімаў (павераны ў справах; 1996—2003)
• Амірджон Сафараў (2003—2009)
• Казідаўлат Каімдодаў(tg) (лістапад 2009 — 5 сьнежня 2017)
• Махмадшарыф Хакдод(ru) (5 сьнежня 2017 — 2023)
• Бахтавар Сафарзада(tg) (ад 31 траўня 2023 году)

Вонкавыя спасылкі

• Навіны // Амбасада Беларусі ў Таджыкістане, 22 лютага 2022 г. Праверана 7 жніўня 2024 г.
• Навіны (тадж.) // Амбасада Таджыкістану ў Беларусі, 12 кастрычніка 2022 г. Праверана 7 жніўня 2024 г.