13 лістапада

13 лістапа́да — 318-ы дзень году (317-ы ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 49 дзён.

Падзеі

• 1655 — Трынаццацігадовая вайна: адбылася бітва на рацэ Лясной, у якой абаронцы Вялікага Княства Літоўскага пад камандаю гетмана вялікага Паўла Яна Сапегі атрымалі перамогу над маскоўскімі захопнікамі
• 1851 — пачынае дзейнічаць тэлеграфная лінія між Лёнданам і Парыжам
• 1862 — Льюіс Кэрал запісвае ў дзёньніку: «Пачаў пісаць казку пра Алісу, спадзяюся скончыць яе да Калядаў»
• 1907 — францускі вынаходнік Поль Карню на першым гэлікоптэры падняўся на 2 мэтры над зямлёю
• 1915 — у Вільні адкрылася першая беларуская пачатковая школа
• 1916 — у часе Першай сусьветнай вайны заканчваецца Бітва на Соме
• 1917 — пачатак усеагульнага страйку ў Фінляндыі
• 1918:
  • выйшаў дэкрэт ВЦВК пра скасаваньне Берасьцейскай мірнай дамовы
  • імпэратар Карл I Габсбург выракаецца вугорскага пасаду
• 1927 — адкрыцьцё Гудзонава тунэлю ў Нью-Ёрку, першага ў сьвеце падводнага тунэлю для аўтамабіляў
• 1971 — на арбіту выйшаў «Марынэр-9», першы штучны спадарожнік Марса
• 1993 — парлямэнт Беларусі прыняў закон «Аб ахове гістарычна-культурнай спадчыны»

Нараджэньні

• 1663 — Арні Магнусан, ісьляндзкі навуковец
• 1711 — Станіслаў Растоўскі, езуіцкі гісторык
• 1736 — Юзэф Мікалай Радзівіл, князь, дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, менскі ваявода (1773 — 1784), апошні троцкі ваявода (1788 — 1795)
• 1806 — Эмілія Плятэр, зьбіральніца беларускага фальклёру, удзельніца паўстаньня 1831 году
• 1821 — Міхаіл Петрашэўскі, расейскі рэвалюцыянэр
• 1836 — Яраслаў Дамброўскі, адзін з кіраўнікоў паўстаньня 1863—1864 гадоў, генэрал Парыскай камуны
• 1850 — Робэрт Льюіс Стывэнсан, ангельскі пісьменьнік
• 1858 — Эдмон Аман-Жан, францускі мастак
• 1876 — Яўген Вішнеўскі, расейскі вайсковец, удзельнік Белага руху
• 1877 — Мікалай Нікольскі, беларускі гісторык
• 1887 — Вільгэльм Кубэ, нямецкі палітычны дзяяч, генэральны камісар Генэральнае акругі «Беларусь» Райхскамісарыяту «Остлянд» (1941—1943)
• 1891 — Іван Саланевіч, расейскі тэарэтык манархізму
• 1899 — Хуан Сяньфань, кітайскі гісторык
• 1895 — Уладзімер Крыловіч, актор, адзін з заснавальнікаў беларускага тэатру
• 1923 — Надзея Кавалірава, чэская парамэдык, абаронца правоў чалавека
• 1930 — Валянціна Крыкава, беларуская артыстка балету і пэдагог
• 1933 — Оярс Вацыеціс, латыскі паэт, Народны паэт Латвіі
• 1941 — Ігар Малевіч, беларускі фізык, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1982)
• 1943 — Мустафа Джамілеў, дзяяч крымскататарскага нацыянальнага руху
• 1946 — Станіслаў Бараньчак, польскі паэт, літаратураны крытык, перакладчык
• 1954 — Барыс Тасман, беларускі журналіст
• 1955 — Ўупі Голдбэрг, амэрыканская акторка тэатру і кіно, прадусар, сцэнарыст, тэлевядоўца
• 1961 — Томаш Пасадзкі, польскі юрыст, прэзыдэнт Гданьска (1994—1998)
• 1962 — Уладзімер Астапенка, беларускі палітык і дыплямат
• 1967 — Хункарпаша Ісрапілаў, чачэнскі вайсковы дзяяч
• 1969 — Джэрард Батлер, шатляндскі актор і кінапрадусар
• 1974 — Валеры Стрыпейкіс, беларускі футбаліст і футбольны трэнэр, Чэмпіён Беларусі (2000)
• 1984 — Люкас Барыяс, парагвайскі футбаліст
• 1984 — Джэйсан Гарысан, канадзкі хакеіст
• 1984 — Зафіра, вугорская порнаакторка
• 1985 — Крыстыян Альварэс, аргентынскі футбаліст
• 1989 — Максім Скавыш, беларускі футбаліст, Футбаліст году Беларусі (2020)

Сьмерці

• 1359 — Іван II, вялікі князь маскоўскі
• 1625 — Салямон Рысінскі, паэт-лацініст
• 1819 — Аляксандар Тармасаў, расейскі граф, генэрал ад кавалерыі
• 1852 — Іван Грыгаровіч, беларускі археограф і гісторык
• 1862 — Людвіг Улянд, нямецкі паэт
• 1896 — Антон Валынчык, беларускі харавы дырыгент, кампазытар і пэдагог
• 1909 — Энэас Макай, нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч, прэм’ер-міністар Нідэрляндаў (1888—1891)
• 1933 — Антон Ясінскі, беларускі гісторык
• 1942 — Уладзіслаў Талочка, беларускі рэлігійны дзяяч, гісторык і літаратурны крытык
• 1943 — Уладзіслаў Казлоўскі, беларускі паэт і выдавец
• 1989 — Фёдар Янкоўскі, беларускі мовазнавец і пісьменьнік
• 1992 — Якаў Парэцкі, беларускі літаратуразнавец, перакладнік і мовазнавец
• 2005 — Цімур Качарава, музыка, студэнт-антыфашыст
• 2007 — Цімох Вострыкаў, дзеяч беларускага нацыянальнага супраціву

Сьвяты

• Дзень беларускай школы
• Міжнародны дзень сьляпых

Вонкавыя спасылкі

13 лістапада — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў