Двукосьсе

« » „ “

Двукосьсе — парны пунктуацыйны знак, які выкарыстоўваецца для вылучэньня простай мовы, цытатаў, назваў літаратурных твораў, газэтаў, часопісаў, арганізацыяў, а таксама асобных словаў, калі яны ўключаюцца ў тэкст не з сваім звычайным сэнсам, выкарыстоўваюцца ў іранічным сэнсе, прапануюцца ўпершыню, альбо, наадварот, як састарэлыя і да т. п.

Двукосьсе ў беларускай мове

Цяпер у беларускай мове, як у прыватным выкарыстаньні, так і ў сродках масавай інфармацыі, не існуе адзінага агульнапрынятага вырыянту двукосься, хаця традыцыйна ў беларускіх друкарнях выкарыстоўваліся 2 віды двукосьсяў: «вуглавое двукосьсе» (ялінкі) і звычайнае альбо „нямецкае двукосьсе“.

Ужываньне двукосьсяў у старых выданьнях

Праца	Год выданьня	Месца выданьня	Графіка	Ужываныя двукосьсі
газэта «Наша Ніва»	1911	Вільня, друкарня Марціна Кухты	кірыліца	« » і „ “
Максім Багдановіч. Вянок	1913 (1914)	Вільня, друкарня Марціна Кухты	кірыліца	„ “ і « »
Газэта «Вольная Беларусь»	1918	Менск	кірыліца	« »
Торф і яго выкарыстаньне ў народнай гаспадарцы: працы сэсіі Беларускай акадэміі навук, красавік 1934 г.	1935	выдадзена АН БССР	кірыліца	„ “
«Навука» на службе нацдэмаўскай контррэвалюцыі	1931	выдадзена АН БССР	кірыліца	„ “
гізэта «Наша Ніва», №34	1907	Вільня	кірыліца	„ “
Вокладка драмы «Раскіданае гняздо» Янкі Купалы	1919	Вільня, друкарня «Прамень»	кірыліца	„ “
Рэклямная абвестка кнігі «Калосьсе»	1938		кірыліца і лацінка	„ ”
Газэта «З Беларускага Палетку»	1937	Вільня, друкарня імя Фр. Скарыны	кірыліца і лацінка	„ “
Дадатак на Нашай Нівы: апавяданьне Алаізы Ажэшкі «Гэдалі», вокладка	1907		лацінка	„ “
Рэклямная абвестка ў «Нашай Ніве»	1912		лацінка	„ “
Аздабленьне кнігі Адама Станкевіча	не раней за 1938		лацінка	„ “
Z historyi apolohetyki chryściajanskaj	1928	Вільня	лацінка	„ “
Мужыцкая праўда	1862—1863		лацінка	„ ”

Віды двукосьсяў

Назва двукосься	Выгляд	Шасн. код Unicode	Мнэмакод HTML
Ялінкі, вуглавое, кутавае (або францускае) двукосьсе	« »	U+00AB і U+00BB	« і »
Звычайнае (або нямецкае) двукосьсе	„ “	U+201E і U+201C	„ і “
Асаблівае (або польскае) двукосьсе	„ ”	U+201E і U+201D	„ і ”
Ангельскае двукосьсе	“ ”	U+201C і U+201D	“ і ”
Няпарнае двукосьсе	” ”	U+201D	”
Прамое (праграмісцкае) падвойнае двукосьсе	" "	U+0022	"

Клявіятура

Набор ASCII, як і большасьць раскладак клявіятуры, мае толькі прамыя адзіночныя ( ' - 0x27) і падвойныя (" — 0x22) двукосьсі, якія і ўжываліся ў беларускіх тэкстах цягам доўгага часу. Але з пашырэньнем Unicode рэкамэндуецца ўжываць двукосьсі беларускай тыпаграфікі: «вуглавыя» (U+00AB і U+00BB) ды „звычайныя“ (U+201E і U+201C).

Віды двукосьсяў у мовах сьвету

Мова	Асноўнае			Альтэрнатыўнае			Прагал	Назва
	асноўнае	укладзенае		асноўнае	укладзенае
Альбанская	«…»	‹…›		“…„	‘…‚
Афракаанс	„…”	‚…’						Aanhalingstekens
Баўгарская	„…“			«…»				Кавички
Беларуская	«…»			„…“				Двукосьсе
Бразыльская партугальская	“…”	‘…’						Aspas або Vírgulas dobradas
Валійская	‘…’	“…”		“…”	‘…’		1–2 pt
Вугорская	„…”	»…«						macskaköröm (‘каціныя кіпцюры’), idézőjel (‘знак цытаты’=„ ”), hegyével befelé forduló jelpár (» «)
Гішпанская	«…»	“…”		“…”	‘…’		0 pt	Comillas latinas or comillas angulares (« »), comillas inglesas dobles (“ ”), comillas inglesas simples (‘ ’). ‹ і › ніколі не выкарыстоўваюцца ў гішпанскай мове
Грузінская								ბრჭყალები (brč’q’alebi ‘кіпцюры’)
Грэцкая	«…»	‹…›		“…„	‘…‚		1 pt	εισαγωγικά, (‘уводзіны’)
Дацкая	»…«	›…‹		„…“ або ”…”	‚…‘			citationstegn («знак цытаты»), anførselstegn, gåseøjne («гусіныя вочы»)
Інданэзійская								Tanda kutip, tanda petik
Інтэрлінгва								Virgulettas
Ірляндзкая	“…”	‘…’					1–2 pt
Ісьляндзкая	„…“	‚...‘						Gæsalappir (‘гусіныя лапкі’)
Італьянская	«…»			“…”	‘…’		1–2 pt	Virgolette
Італьянская, Швайцарыя	«…»	‹…›						гл. вышэй
Іўрыт	“…”			“…„				merkha'ot — מֵרְכָאוֹת (мн. лік да merkha — מֵרְכָא)
Карэйская	“…”	‘…’		『…』	「…」			따옴표(“ttaompyo”)
Каталянская	«…»	“…”		“…”	‘…’		0 pt	Cometes
Латыская	«…»	„…”						Pēdiņas
Летувіская	„…“	‚…‘		«…»	‹…›			Kabutės
Лужыцкая	„…“	‚…‘
Нарвэская	«…»	‘…’		„…”	‘…’			Anførselstegn, gåseauge/gåseøyne (‘гусіныя вочы’), hermeteikn/hermetegn, sittatteikn/sitattegn, dobbeltfnutt
Нідэрляндзкая	„…”	‚…’		“…”	‘…’			Aanhalingstekens («знак цытаты»)
Нямецкая	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Anführungszeichen, Gänsefüßchen («гусіныя лапкі»), Hochkommas/Hochkommata («высокія коскі»)
Нямецкая, Швайцарыя	«…»	‹…›						Гл. вышэй
Партугальская	«…»	“…”		“…”	‘…’			Aspas або Vírgulas dobradas
Польская	„…”	‚…’		«…»				Cudzysłów
Расейская	«…»	„…“					0 pt	Кавычки (агульны панятак); ёлочки (yolochki, ‘елачкі’: вуглавое двукосьсе); лапки (lapki, ‘маленькія лапкі’: звычайнае двукосьсе)
Румынская	„…”	«…»						Ghilimele (мн. лік), ghilimea (адзіночны лік, выкарыстоўваецца вельмі рэдка)
Славацкая	„…“	‚…‘		»…«	›…‹
Славенская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹
Спрошчаная кітайская	“…”	‘…’		﹃...﹄	﹁...﹂		Fullwidth form	GB/T 15834:1995
Сэрбская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Наводници, знаци навода
Традыцыйная кітайская	「…」	『…』		“…”	‘…’			引號 (yǐn hào) 國語文教育叢書第三
Турэцкая	«…»	‹…›		“…”	‘…’		0–1 pt	Tırnak İşareti («пазногцевы знак»)
Харвацкая	„…“	‘…’		»…«	‘…’			Navodnici „…“ і »…« (альтэрнатыўны варыянт не выкарыстоўваецца ў рукапісных тэкстах, толькі ў прэсе і друку), polunavodnici ‘…’
Чэская	„…“	‚…‘		»…«	›…‹			Uvozovka (адзіночны лік), uvozovky (множны лік) (cf. uvozovat — «укараняць»)
Эспэранта								Citiloj
Эстонская	„…“			«…»				Jutumärgid (‘story marks’)
Фінская	”…”	’…’		»…»	’…’			Lainausmerkki («знак цытаты», адзіночны лік), lainausmerkit (множны лік)
Француская	« … »	« … » or “…”		“ … ”	‘ … ’		¼-em / non-break	Guillemets
Француская, Швайцарыя	«…»	‹…›						Гл. вышэй
Швэдзкая	”…”	’…’		»…»	’…’			citationstecken, anföringstecken, citattecken (сучасны панятак), dubbelfnutt (размоўны варыянт, для падвойнага ASCII-двукосься)
Японская	「…」	『…』						(in'yōfu)