Астэрыск (зорачка)

	Астэрыск
	*
	Выява
	◄ − — - _ * ⁂ ※ †‡ ! ►
Іншая назва	Зорачка
Зьвесткі
Тып	друкарскі знак;
Назва ў Юнікодзе	asterisk
Юнікод	U+002A;
HTML	*;
UTF-16	0x002A;
URL-код	%2A;
	усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Ня варта блытаць з Астэрызм.

Астэры́ск ці зо́рачка (*) — друкарскі сымбаль. Назва астэрыск ад позьнелацінскага asteriscus, ад старажытнагрэцкага astστερίσκος, asteriskos, па-беларуску: маленькая зорачка^[1]^[2]. Сымбаль названы так таму, што нагадвае выяву зоркі.

Гісторыя

Астэрыск ўжо выкарыстоўваўся ў якасьці сымбаля на наскальных малюнках ледніковага пэрыяду^[3]. Існуе таксама двухтысячагадовы герогліф, які выкарыстоўваецца Арыстархам Самафракійскім пад назвай «зорачкі», які ён выкарыстаў пры карэктуры гамэраўскай паэзіі, каб адзначыць дубляваныя радкі . Вядома, што Арыґен таксама выкарыстаў зорачкі для абазначэньня прапушчаных радкоў на іўрыце ў сваёй Гэксапле^[4]. З часам форма зорачкі зьмянілася, але яе значэньне як сымбаля, які выкарыстоўваецца для выпраўленьня дэфэктаў, засталося ранейшым.

У Сярэднявеччы зорачка выкарыстоўвалася для падкрэсьленьня пэўнай часткі тэксту, часта зьвязваючы гэтыя часткі тэксту з камэнтаром на палях^[5]. Аднак зорачка выкарыстоўвалася не заўсёды.

Адна з гіпотэз паходжаньня зорачкі заключаецца ў тым, што яна паходзіць ад шумэрскага герогліфа 5000-гадовай даўніны дзінгір^[6] — 𒀭 — хоць гэтая гіпотэза, напэўна, заснавана толькі на зьнешнім выглядзе^[7].

Выкарыстаньне

Традыцыйнае выкарыстаньне

⟨*⟩ традыцыйна выкарыстоўваецца як сымбаль зноскі ці заўвагі.
Тры зорачкі выкарыстоўваюцца паміж разьдзеламі тэксту.
- існуе таксама й знак для гэтага — астэрызм — ⁂
Зоркамі замяняецца будзь-якое места ў творы, якому аўтар не надаў назву.
Зоркамі замяняецца таксама год, імя.

«У месьце М*******, у 19** годзе, ** кастрычніка…»
— Й. Ц. У****

З дапамогай астэрыска робіцца цэнзура словаў, напрыклад: «дрэннаеслова» будзе
- дрэн****лова
- д**********а
- д***********
- ************

У матэматыцы

Астэрыскам пазначаецца двуместный апэратар скруткі.
Прэфіксным астэрыскам пазначаецца аднамесны лінейны апэратар Ходжа.
Надрадковай зорачкай часта пазначаюць усякага роду дваістыя й спалучаныя абʼекты.
Надрадковы зорачка ў запісе рэгулярных мностваў азначае апэрацыю ітэрацыі: $A^{*}=\lbrace \lambda \rbrace \cup A\cup (A\cdot A)\cup (A\cdot A\cdot A)\cup \dots$ $\lambda$ тут пазначанае пустое слова, а кропка — апэрацыя канкатэнацыі.
Часам можа азначаць транспанаваньне матрыцы.

У Інтэрнэце

У Інтэрнэце зорачкай часта зацэнзурваецца лаянка, напрыклад «ды пайшоў ты *****» і гэтак далей. Таксама гэты мэтад цэнзураваньня лаянкі ўжываецца й на тэлебачаньні.

У розных чатах астэрыск азначае карэкцыю слова. Часьцяў за ўсё гэты мэтад ужываюць для карэкцыі артаграфічных памылак, дапушчаных у папярэднім паведамленьні. З прычыны немагчымасьці адрэдагаваць адпраўленае суразмоўцу паведамленьне ў многіх падобных мэсэнджэраў гэты мэтад карэкцыі няправільна напісанага слова вельмі шырока распаўсюджаны.

<???>: Пішу арыул пра гісторыю Беларусі
<???>: *артыкул

Таксама, дзеяньні, апісаныя ў першай альбо трэцяй асобе ў чатах вылучаюцца зорачкамі з двух бакоў.

<???>: Дабрывечар! *махае рукой* Як маесься?

Падобныя сымбалі

Стандарт Unicode зьмяшчае мноства сымбаляў, падобных на зорачкі, параўнаньне якіх прыведзена ў табліцы ніжэй (сымбалі будуць адлюстроўвацца па-рознаму ў розных браўзэрах і шрыфтах.) Прычына, па якой іх шмат, заключаецца галоўным чынам у рашэньні ўключыць у Юнікод ўвесь знакавы шрыфт Zapf Dingbats.

клясычныя пяці-, шасьці- канцовыя:
- *
- ∗
- ✱
- ﹡
- ＊
- ✲
іншыя:
- ⁎
- ٭
- ※
- ✻
- ✺
- ⁑
- ⧆
- ⁂
- ❃ і г. д.

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ «Asterisk» (анг.). American Heritage Dictionary. Праверана 28 жніўня 2024 г.
^ Henry George Liddell, Robert Scott. ἀστερίσκος // A Greek-English Lexicon. — Perseus. (анг.)
^ Patrick D’Arcy (7 чэрвеня 2017) What the mysterious symbols made by early humans can teach us about how we evolved (анг.). ideas.ted.com. Праверана 28 жніўня 2024 г.
^ McNamee, «Sigla», 12.
^ Parkes The Technology of Printing and the Stabilization of the Symbols. — С. 50—64. (анг.)
^ Bringhurst, Robert «Asterisk» // The Elements of Typographic Style. — Version 3.2. — Vancouver: BC Hartley & Marks, 2008. — 303 с. (анг.)
^ Houston, Keith Shady Characters. — W. W. Norton & Company, Inc., 2013. — ISBN 978-1-846-14647-3 (анг.)

[1] «Asterisk» (анг.). American Heritage Dictionary. Праверана 28 жніўня 2024 г.

[2] Henry George Liddell, Robert Scott. ἀστερίσκος // A Greek-English Lexicon. — Perseus. (анг.)

[3] Patrick D’Arcy (7 чэрвеня 2017) What the mysterious symbols made by early humans can teach us about how we evolved (анг.). ideas.ted.com. Праверана 28 жніўня 2024 г.

[4] McNamee, «Sigla», 12.

[5] Parkes The Technology of Printing and the Stabilization of the Symbols. — С. 50—64. (анг.)

[6] Bringhurst, Robert «Asterisk» // The Elements of Typographic Style. — Version 3.2. — Vancouver: BC Hartley & Marks, 2008. — 303 с. (анг.)

[7] Houston, Keith Shady Characters. — W. W. Norton & Company, Inc., 2013. — ISBN 978-1-846-14647-3 (анг.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]