Гетман польны літоўскі

Гетман польны літоўскі^[1], таксама палявы гетман літоўскі^[2] — адзін з найвышэйшых урадаў у Вялікім Княстве Літоўскім.

Гетман польны падпарадкоўваўся беспасярэдне гетману вялікаму літоўскаму. Аднак у мірны час, калі гетман вялікі займаўся арганізацыйнымі справамі й бараніў інтарэсы войска, тым часам гетман польны кіраваў малымі аддзеламі, ахоўваў дзяржаўную мяжу збольшага на ўсходзе; на час адсутнасьці гетмана вялікага выконваў ягоныя абавязкі.

Сьпіс гетманаў

Гетманы польныя літоўскія
Год прыняцьця ўраду	Год складаньня ўраду альбо сьмерці	Асоба
? — 25.6.1520	11.3.1523 — ?	Юры Мікалаевіч Радзівіл (дворны)
? — 10.4.1535	да 16.8.1540	Андрэй Якубавіч Неміровіч (дворны)
1541	1561	вакансія. У 1552 спраўцай «ротаў наёмных» выступаў маршалак гаспадарскі Васіль Каленікавіч Тышкевіч
20.11.1561	8.3.1566	Рыгор Аляксандравіч Хадкевіч (дворны)
26.2.1567	12.5.1571	князь Раман Фёдаравіч Сангушка (дворны; 6.3 — 23.4.1570 спраўцай быў падстолі вялікі літоўскі Андрэй Хадкевіч)
1571	1572	вакансія
10.5.1572	18.4.1589	князь Крыштап Мікалай Радзівіл (дворны, з 1579 польны)
1589	1601	вакансія
27.4.1601	да 26.3.1605	Ян Караль Хадкевіч
1605	1615	вакансія
7.4.1615	1.1.1635	князь Крыштап Радзівіл
14.1.1635	18.4.1646	Януш Кішка
18.4.1646	17.6.1654	князь Януш Радзівіл
18.6.1654	29.11.1662	Вінцэнт Аляксандар Корвін-Гасеўскі
1662	1663	вакансія. Ян Сапега на Кодні прызначаны да 12.1663, але адмовіўся з-за хваробы.
4.9.1663	3?.1.1667	Міхал Казімер Пац
3.1.1667	14.9.1668	Уладзіслаў Валовіч
15.9/11.1668	14.11.1680	князь Міхал Казімер Радзівіл
23.1.1681	15.2.1683	Казімер Ян Сапега
8.11.1683	24.2.1684	князь Ян Яцэк Агінскі
1684	1685	вакансія
10.5.1685	8.10.1701	Юзэф Багуслаў Слушка
16.1.1702	27.11.1703	князь Міхал Сэрвацы Вішнявецкі
1703	1703	князь Людвік Канстантын Пацей (намінаваны, але пад націскам Агінскіх вымушаны сыйсьці)
27.11.1703	17.10.1709	князь Рыгор Антоні Агінскі
6-8.1707	1709	князь Міхал Сэрвацы Вішнявецкі (паўторна)
? — 22.3.1710	1710	князь Юры Геранім Крышпін-Кіршынштэйн (намінаваны каралём Станіславам Ляшчынскім)
22.10.1709	28.10.1709	Людвік Канстантын Пацей
5.11.1709	2.8.1728	Станіслаў Міхал Эрнэст Дэнгаф
1728	1735	вакансія
9.11.1735	5.10.1744	князь Міхал Казімер Радзівіл «Рыбанька»
5.10.1744	8.10.1762	князь Міхал Юзэф Масальскі
8.10.1762	13.9.1775	князь Аляксандар Міхал Сапега
13.9.1775	12.12.1780	Юзэф Сыльвэстар Сасноўскі
16.12.1780	13.9.1791	Людвік Скумін-Тышкевіч
25.6.1792	7.1793	Сымон Марцін Касакоўскі
14.6.1793	9.5.1794	Юзэф Забела

Глядзіце таксама

Гетман вялікі літоўскі

Крыніцы

^ Генадзь Сагановіч. Гетман // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 531.
^ Генадзь Сагановіч. Гетман // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 526.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — Т. 2: Беліцк — Гімн. — 537 с. — ISBN 5-85700-142-0
Boniecki А. Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku. Warszawa: 1883.
Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księnstwa Litewskiego XIV—XVIII wieku. Spisy / Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba // Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII—XVIII wieku. Spisy / Pod red. Antoniego Gąsiorowskiego. Tom XI. Kornik: Biblioteka Kornicka, 1994.
Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. Kraków, 1885.
Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej, Poznań, T.1-31, 1879—1908.

[1] Генадзь Сагановіч. Гетман // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 531.

[2] Генадзь Сагановіч. Гетман // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 526.

[1]

[2]

п а р Сэнатары Вялікага Княства Літоўскага
Асноўныя	Біскупы Ваяводы Кашталяны
Міністры	Маршалак вялікі Канцлер Падканцлер Падскарбі вялікі Маршалак надворны Гетман вялікі¹ Гетман польны¹ Падскарбі надворны²
¹ У 1768 залічаныя да міністраў і ўвайшлі ў склад Сэнату ² У 1775 залічаныя да міністраў і ўвайшлі ў склад Сэнату