Аляксандар Казімер Сапега
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Аляксандар Сапега.
.jpg) Аляксандар Казімер Сапега. Невядомы мастак, XVII ст. | |
 Герб Ліс | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 13 траўня 1624[1][2] |
| Памёр | 22 траўня 1671[1][2] (47 гадоў) |
| Пахаваны | |
| Род | Сапегі |
| Бацькі | Фрыдэрык Сапега Эва з Скашэўскіх |
| Дзейнасьць | каталіцкі сьвятар, каталіцкі біскуп |
Алякса́ндар Казіме́р Сапе́га (13 траўня 1624, Мацееў на Валыні — 22 траўня 1671, Вільня) — рымска-каталіцкі і дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Каралеўскі сакратар (з 1647), канонік віленскі (з 1649) і варшаўскі (з 1651), біскуп-суфраган віленскі (з 1655), рэфэрэндар духоўны вялікі літоўскі (1657—1659), біскуп жамойцкі (1659—1667) і віленскі (з 1668)[3].
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу].jpg)
|
.jpg)
| |
Партрэты А. К. Сапегі: 1709 году (налева) і 2-й чвэрці XIX ст. (направа)
| ||
З магнацкага роду Сапегаў гербу Ліс, сын Фрыдэрыка, падкаморага ўладзімерскага, і Эвы з Скашэўскіх. Меў братоў Яна Фрыдэрыка, Тамаша Казімера і Крыштапа Францішка.
Навучаўся ў езуіцкім калегіюме ў Любліне, Віленскай езуіцкай акадэміі, Калегіюме Навадворскага ў Кракаве, з 1638 году ў Кракаўскай Акадэміі. Як каралеўскі сакратар з 1647 году працягваў навучаньне ў галіне кананічнага права ў Падуі (1647), Балёньні (1648), Рыме (1649) і Парыжы.
14 траўня 1650 году стаў прэпазытам віленскага капітулу. 17 ліпеня таго ж году атрымаў капланскія пасьвячэньні. У кастрычніку 1650 году ўвайшоў у біскупскі суд.
Улетку 1659 году як каралеўскі пасланец улагодзіў жаўнерскі бунт у літоўскім войску. На сойме 1662 году ўвайшоў у склад вайскова-скарбовае камісіі, тады ж спрабаваў прымірыць гетманаў Паўла Сапегу й Вінцэнта Корвін-Гасеўскага. У 1666 годзе ўзначаліў па сьмерці брата драгунскую харугву ў літоўскім войску.
12 красавіка 1671 году перанёс Абраз Маці Божай Вастрабрамскай у новую капліцу, дзе ён знаходзіцца ў наш час. Пахавалі біскупа ў касьцёле сьвятога Станіслава ў Вільні[4].
Літоўская мова
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асноўны артыкул: Ліцьвіны
У 1669 годзе ўклаў Статут Віленскага біскупства, які дазваляў даваць бэнэфіцыі толькі тым іншаземцам, якія ведалі «літоўскую» (лац. litvanica) мову, і загадваў прамаўляць казані ў касьцёлах Віленскага біскупства (абыймала Віцебск і Мазыр, але не абыймала Жамойці) паводле чаргі «адну ў літоўскай мове, адну ў польскай» (лац. «alteram in litvanica, alteram in polonica»)[5][6].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Aleksander Kazimierz Sapieha // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
- ^ а б в Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 94. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
- ^ Грыцкевіч А. Сапегі // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 548.
- ^ Sapieha E., Saeed-Kałamajska M. Dom Sapieżyński. cz. 2. — Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 2008. S. 191.
- ^ Fijałek J. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. — Kraków, 1914. S. 312.
- ^ Віленскі сінод 1669 // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 131.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8
- Нарадзіліся 13 траўня
- Нарадзіліся ў 1624 годзе
- Нарадзіліся ў Рэчы Паспалітай
- Памерлі 22 траўня
- Памерлі ў 1671 годзе
- Памерлі ў Вільні
- Пахаваныя ў катэдральным касьцёле Сьвятых Станіслава і Ўладзіслава (Вільня)
- Сапегі
- Каралеўскія сакратары
- Рэфэрэндары вялікія духоўныя літоўскія
- Віленскія біскупы
- Жамойцкія біскупы