Аганэсон

	Тэнэс ← Аганэсон
Выгляд
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар	Аганэсон, Og, 118
Група, пэрыяд, блёк	18, 7, p
Адносная атамная маса	[294] г·моль−1
Канфігурацыя электронаў	[Rn] 5f14 6d10 7s2 7p6
Электронаў у абалонцы	2 8 18 32 32 18 8;
Фізычныя ўласьцівасьці
Фаза	Газ
Уласьцівасьці атама
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS	54144-19-3
	п; а; р;

Аганэсон (па-лацінску: Oganesson) Og^[1] — штучна сынтэзаваны хімічны элемэнт; атамны нумар 118.

Упершыню атрыманы ў 2002 у Аб’яднаным інстытуце ядзерных дасьледаваньняў у Дубне, Расея (у супрацоўніцтве зь Лівэрморскай нацыянальнай лябараторыяй, ЗША). Пра адкрыцьцё было абвешчана 16 кастрычніка 2006. Адзіны вядомы ізатоп аганэсону ²⁹⁴Og быў атрыманы бамбоўкай атамаў каліфорну ²⁴⁹Cf іёнамі вапню ⁴⁸Ca^[2]. Энэргія атамаў вамню складала 245 МэВ^[3]. Навукоўцы меркавалі, што ядры з колькасьцю пратонаў, блізкай да магічнага ліку 114 будуць параўнаўча ўстойлівымі і ўтвораць востраў стабільнасьці. Пры сынтэзе тэмпэратура ядраў аганэсона атрымлівалася вельмі высокай пасьля сутыкненьня матчынных ядраў. Каб выявіць ядры аганэсона, праводзіўся экспэрымэнт напрацягу чатырох месяцаў^[4]. Было зарэгістравана ўсяго тры атамы. Пра іх існаваньне можна меркаваць толькі ўскосна — кожны зь іх пачынаў серыю альфа-распадаў^[5]. Пэрыяд паўраспаду аганэсона ацэньваецца каля 1 мс^[6]. У чэрвені 1999 году было аб’яўлена аб адкрыцьці гэтага элемэнту навукоўцамі нацыянальнай лабараторыі імя Ляўрэнса у Бэрклі (ЗША). Яны прапаноўвалі назву новаму элемэнту «гіорс» у гонар фізыка Альбэрта Гіорса^[7]. Але потым вынік 1999 году быў абвергнуты^[8]. Часовай назвай 118-га элемэнту была «Унунокт» (Ununoctium, Uuo). 8 чэрвеня 2016 Міжнародны зьвяз чыстай і фундамэнтальнай хіміі (IUPAC) аб’явіў пра прысваеньне элемэнту назвы «Аганэсон» у гонар расейскага фізыка Юрыя Аганэсяна. 28 лістапада 2016 назва была зацьверджаная канчаткова^[9]. Гэта другі хімічны элемэнт, названы ў гонар яшчэ жывога чалавека. Да гэтага ў Сыборг аналягічна быў названы ў гонар Глена Сыбарга.

Крыніцы

^ Названия новых химических элементов 113, 115, 117 и 118. Объединенный институт ядерных исследований.
^ The Element Oganesson (анг.) It's Elemental. Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education. Праверана 13 сакавіка 2017 г.
^ Oganesson. Encyclopædia Britannica (27 сакавіка 2020). Праверана 11 лістапада 2020 г.
^ J. R. Minkel (17 кастрычніка 2006) Element 118 Discovered Again--for the First Time (анг.). Scientific American.
^ Controversy-plagued superheavy element 118 finally created (анг.) Phys.org
^ James Glanz (17 кастнычніка 2006) Element 118, Heaviest Ever, Reported for 1,000th of a Second (анг.). The New York Times.
^ Светлана Соколова (13 сьнежня 2016) Почему 118-й химический элемент назвали в честь российского учёного (рас.). Российская газета.
^ Mitch Jacoby. Elements 118 and 116 retracted // Chemical & Engineering News. — 2001. — Vol. 79. — № 32. — P. 10.
^ Los Alamos National Laboratory (2016). Periodic Table of Elements: Oganesson. Los Alamos, New Mexico: Los Alamos National Security, LLC.

Вонкавыя спасылкі

Oganesson"the essentials (анг.) [WebElements Periodic Table]
Wolfram Alpha LLC. 2017. Wolfram|Alpha. http://www.wolframalpha.com/input/?i=Oganesson (access March 13, 2017). (анг.)

[1] Названия новых химических элементов 113, 115, 117 и 118. Объединенный институт ядерных исследований.

[2] The Element Oganesson (анг.) It's Elemental. Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education. Праверана 13 сакавіка 2017 г.

[3] Oganesson. Encyclopædia Britannica (27 сакавіка 2020). Праверана 11 лістапада 2020 г.

[4] J. R. Minkel (17 кастрычніка 2006) Element 118 Discovered Again--for the First Time (анг.). Scientific American.

[5] Controversy-plagued superheavy element 118 finally created (анг.) Phys.org

[6] James Glanz (17 кастнычніка 2006) Element 118, Heaviest Ever, Reported for 1,000th of a Second (анг.). The New York Times.

[7] Светлана Соколова (13 сьнежня 2016) Почему 118-й химический элемент назвали в честь российского учёного (рас.). Российская газета.

[8] Mitch Jacoby. Elements 118 and 116 retracted // Chemical & Engineering News. — 2001. — Vol. 79. — № 32. — P. 10.

[9] Los Alamos National Laboratory (2016). Periodic Table of Elements: Oganesson. Los Alamos, New Mexico: Los Alamos National Security, LLC.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]