Беларуская сацыялістычная грамада
| Беларуская Сацыялістычная Грамада | |
| па-беларуску: Беларуская сацыялістычная грамада | |
| Дата заснаваньня | 1903 |
|---|---|
| Распушчаная | 1918 |
| Ідэалёгія | леванародніцкая |
| Колькасьць | 10 000[1] |
Белару́ская Сацыялісты́чная Грамада́ (БСГ) — беларуская палітычная партыя леванародніцкага кірунку, першая беларуская нацыянальная палітычная партыя. Існавала ў 1902—1918 гадах. Пасьля 1903—1904 партыя цесна супрацоўнічала з блізкімі ідэйна партыяй эсэраў і Летувіскай сацыял-дэмакратычнай партыяй.
Сярод стваральнікаў і кіраўнікоў: Антон і Іван Луцкевічы, А. Пашкевіч (Цётка), А. Бурбіс, К. Кастравіцкі (Карусь Каганец), В. Іваноўскі, Ф. Умястоўскі і іншыя.
Праграма была вызначана на I (1903) і II (1906) зьездах партыі і прадугледжвала скіданьне самадзяржаўя і ўстанаўленьне сацыялістычнага ладу, стварэньне Расейскай фэдэратыўнай дэмакратычнай рэспублікі са свабодным самавызначэньнем і культурна-нацыянальнай аўтаноміяй народнасьцяў. Для Беларусі партыя патрабавала аўтаноміі зь мясцовым соймам Вільні, выступала за свабоднае разьвіцьцё беларускай нацыянальнай культуры і мовы.
Партыя ўдзельнічала ў I Усебеларускім зьезьдзе (1917), выступіла зь ініцыятывай стварэньня БНР. У 1918 распалася з-за рознагалосьсяў у кіраўніцтве.
Сябры партыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Біч М. В., Рудовіч С. С. «Беларуская Сацыялістычная Грамада, БСГ.» / М. В. Біч і інш. // Энцыкляпэдыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца. — Мінск: БелЭн., 1993. — Т. 1. — С. 410-413. — ISBN 5-85700-074-2..
- Біч М. В., Рудовіч С. С. «Беларуская Сацыялістычная Грамада, БСГ.» / Г. П. Пашкоў і інш. // Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы. — Мінск: БелЭн., 1996. — Т. 1. — С. 428-427. — ISBN 985-11-0035-8..
- Коршук, Уладзімір Канстанцінавіч. Беларуская сацыялістычная грамада і праблемы нацыянальнай дзяржаўнасці Беларусі. — Працы гістарычнага факультэта : навук. зб. Вып. 1. — Мінск: БДУ, 2006. — С. 32-39. — 318 с. — ISBN 985-485-624-0.
- Коршук, Уладзімір Канстанцінавіч. Беларуская сацыялістычная грамада: стварэнне і дзейнасць. — Працы гістарычнага факультэта : навук. зб. Вып. 2. — Мінск: БДУ, 2007. — С. 20-29. — 302 с. — ISBN 978-985-700-8.
- Антон Луцкевіч. За двадцаць пяць гадоў (1903-1928). Успаміны аб працы першых беларускіх палітычных арганізацыяў: Беларуская рэвалюцыйная грамада, Беларуская сацыялістычная грамада. — Вільня: Беларускае Выдавецкае Таварыства, 1928. — 52 с..
- Антон Луцкевіч. За двадцаць пяць гадоў (1903-1928). / Рэдактар: Паслясл. Сідарэвіч А.М. — Мінск: БелЭн, 1991. — 64 с. — 5000 ас. — ISBN 5-85700-089-0.
- Сідарэвіч, Анатоль. Да гісторыі Беларускай Сацыялістычнай Грамады: агляд крыніцаў. / Валер Булгакаў // ARCHE : часопіс. — Мінск: «Рэдакцыя часопіса «Архэ-Пачатак», 2006. — № 4 (44). — С. 153—174. — ISBN ISSN 1392-9682..
- Сідарэвіч, Анатоль. Да гісторыі Беларускай Сацыялістычнай Грамады: агляд крыніцаў. Працяг. / Валер Булгакаў // ARCHE : часопіс. — Мінск: «Рэдакцыя часопіса «Архэ-Пачатак», 2006. — № 5 (45). — С. 221—229. — ISBN ISSN 1392-9682.,
- Сідарэвіч, Анатоль. Да гісторыі Беларускай Сацыялістычнай Грамады: агляд крыніцаў. Заканчэньне. / Валер Булгакаў // ARCHE : часопіс. — Мінск: «Рэдакцыя часопіса «Архэ-Пачатак», 2006. — № 9 (49). — С. 159—171. — ISBN ISSN 1392-9682..
- Сідарэвіч, Анатоль. Да гісторыі Беларускае Сацыялістычнае Грамады: "новыя" дакумэнты / Валер Булгакаў // ARCHE : часопіс. — Мінск: «Рэдакцыя часопіса «Архэ-Пачатак», 2009. — № 1—2 (76—77). — С. 33—42. — ISBN ISSN 1392-9682..
- Ал. Шлюбскі. Да гісторыі Б. С. Г. // Полымя : часопіс. — 1925. — № 5. — С. 157—163.