Антон Цайлінгер
Антон Цайлінгер | |
| па-нямецку: Anton Zeilinger | |
.jpg) | |
| Дата нараджэньня | 20 траўня 1945[1][2][3] (77 гадоў) |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | фізык, квантавы фізік, прафэсар унівэрсытэту, пісьменьнік-дакумэнталіст |
| Навуковая сфэра | квантавая фізыка |
| Месца працы | |
| Навуковы кіраўнік | Гэльмут Раўх[d] |
| Узнагароды |    залаты знак «За заслугі перад горадам Венай»[d]  мэдаль Ісака Ньютана[d] (2008) міжнародная прэмія караля Фэйсала ў галіне навукі[d] (2005) мэдаль Вільгэльма Экснэра[d] (2005) прэмія Вольфа ў галіне фізыкі[d] (2010) ганаровы доктар Бэрлінскага ўнівэрсытэту імя Гумбальта[d] (2005) мэдаль Лёрэнца Окена[d] (2004) лекцыя імя Вольфганга Паўля[d] (2007) ганаровы доктар Гданьскага ўнівэрсытэту[d] сябра Амэрыканскага фізычнага таварыства[d] навуковая прэмія гораду Вены[d] (2000) мэдаль таварыства «Ўранія»[d] (2013) прэмія кардынала Ініцэра[d] Нобэлеўская прэмія ў галіне фізыкі (2022) doctor honoris causa of the University of Innsbruck[d] (2022) Vernadsky medal[d] (2020) |
Антон Ца́йлінгер (па-нямецку: Anton Zeilinger; нар. 20 траўня 1945 году) — аўстрыйскі квантавы фізык і ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў галіне фізыкі 2022 году[6]. Працуе прафэсарам фізыкі ў Венскім унівэрсытэце і ёсьць старэйшым навукоўцам Інстытута квантавай оптыкі і квантавай інфармацыі Аўстрыйскай акадэміі навук[7]. Большасьць ягоных дасьледаваньняў тычыцца асноўных аспэктаў і спосабаў прыкладаньня квантавай заблытанасьці.
У 2007 годзе Цайлінгер атрымаў мэдаль Ісака Ньютана лёнданскага Інстытута фізыкі за свой піянэрскі канцэптуальны і экспэрымэнтальны ўнёсак у пачатак квантавай фізыкі, які стаў базісам дзеля хутка разьвіванай вобласьці квантавай інфармацыі[7][8]. У кастрычніку 2022 году быў узнагароджаны Нобэлеўскай прэміяй ў галіне фізыкі, сумесна з Аленам Аспэ і Джонам Клаўзэрам за выдатную працу, зьвязаную з экспэрымэнтамі з зблытанымі фатонамі, выяўленьне парушэньня няроўнасьці Бэла і наватарства ў квантавай інфарматыцы[9][10]. Ён паказаў, як квантавая заблытанасьць можа выкарыстоўвацца, напрыклад, для тэлепартацыі інфармацыі ад адной субатамнай часьціцы да іншай[11].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Anton Zeilinger // Інтэрнэт-база зьвестак фантастыкі (анг.) — 1995.
- ^ Anton Zeilinger // Discogs (анг.) — 2000.
- ^ Anton Zeilinger // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ^ https://ubdata.univie.ac.at/AC03294891
- ^ а б в г д е https://www.oeaw.ac.at/fileadmin/Institute/IQOQI-Vienna/IMG/team/zeilinger-group/CV_Anton_Zeilinger.pdf
- ^ «The Nobel Prize in Physics 2022». The Nobel Prize.
- ^ а б «Anton Zeilinger». National Academy of Sciences.
- ^ «Anton Zeilinger scoops first Isaac Newton medal». Physics World.
- ^ «Нобэлеўскую прэмію ў фізыцы прысудзілі за дасьледаваньні квантавай мэханікі». Радыё Свабода.
- ^ Ahlander, Johan; Burger, Ludwig; Pollard, Niklas (4 October 2022). «Nobel physics prize goes to sleuths of 'spooky' quantum science». Reuters.
- ^ «„Квантавая заблытанасць“: за што тройцы навукоўцаў далі Нобелеўскую прэмію па фізіцы». Наша Ніва.
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Профіль на бачыне Нобэлеўскага камітэту.