Назоўнік

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Прыклады
  • Работа ня воўк, у лес не ўцячэ.
  • Перадайце цукар, калі ласка!
  • Аляксандар Лукашэнка ня першы прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь.

Назо́ўнік — часьціна мовы, якая абазначае прадмет і адказвае на пытаньні «хто?», «што?». У сказах могуць зьяўляцца дзейнікам, дапаўненьнем, радзей — выказьнікам, акалічнасьцю ды азначэньнем. Назоўнікі падзяляюцца на агульныя і ўласныя, адушаўлёныя і неадушаўлёныя, асабовыя і неасабовыя, канкрэтныя і абстрактныя, зборныя, рэчыўныя.

Назоўнік у беларускай мове адрозьніваецца паводле роду (мужчынскі, жаночы, ніякі), ліку (адзіночны, множны) ды склону (назоўны, родны, давальны, вінавальны, творны, месны, дадаткова — клічны). Дадаткова маюць тры скланеньні: першае, другое, трэцяе.

Могуць уступаць у сэнсава-сынтаксічныя сувязі зь іншымі словамі ў сказе і ўтвараць адпаведныя тыпы словазлучэньняў[1].

Назоўнік як часьціна мовы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Назоўнік — часьціна мовы. Да гэтай часьціны адносяцца назвы:

Усе гэтыя словы маюць якасьць агульным для іх значэньня — прадметнасьць[a]. Граматычным сродкам выражэньня прадметнасьці зьяўляюцца:

  • род,
  • лік,
  • склон.

У сказе назоўнік часьцей бывае дзейнікам, або дапаўненьнем. Прыклад:
Усьміхаліся першыя зоркі і вечар расінкі растрос. (Я. Пушча)
Цяпер салодкія маліны свае галовы хіляць ніц. (П. Глебка)
Назоўнік у сказе можа быць таксама выказьнікам, азначэньнем, акалічнасьцю:
І ўсё ж такі акіян — гэта шчодрасьць бяз краю. (М. Танк)
Словы Антаніны Міхайлаўны балюча адгукнуліся ў сэрцы Лабановіча. (Я. Колас)
А пад гарой Дняпровы хвалі зь вясны да восені шумяць. (Я. Купала)
Назоўнікам звычайна выражаецца зваротак:
Беларусь, я твой воін й адданы сын! (П. Панчанка)
Ой ты, месяц, любы дружа, паплыві на мора. (А. Русак)

Лексіка-граматычныя разрады[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У назоўнікаў выдзяляюць наступныя разрады:

  • Агульныя й уласныя
  • Канкрэтныя й абстрактныя
  • Адушаўлёныя й неадушаўлёныя
  • Зборныя й рэчыўныя.

Агульныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Агульныя назоўнікі — гэта назвы цэлых злукаў (сукупнасьцяў) аднародных прадметаў, зьяваў, паняцьцяў:

Уласныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Уласныя назоўнікі даюць імя адной асобе, жывёле ці прадмету:

Канкрэтныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Канкрэтнымі назоўнікамі называюць назвы прадметаў, што існуюць у навакольнай рэчаіснасьці:

Абстрактныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да абстрактных назоўнікаў належаць назоўнікі, якія абазначаюць назвы пачуцьцяў, дзеяньняў, станаў, якасьцяў:

  • чэсьць, страх, назіраньне, сьмеласьць, чырвань.

Адушаўлёныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Адушаўлёныя назоўнікі абазначаюць назвы жывых істот — людзей, зьвяроў, птушак, рыб, насякомых:

Неадушаўлёныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Неадушаўлёныя назоўнікі — назвы прадметаў, якія не адносяцца да жывых істот:

Зборныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зборныя назоўнікі абазначаюць сукупнасьць аднародных прадметаў як адно цэлае:

  • чалавецтва, моладзь, агародніна, лісьце, карэньне, калосьсе, бярэзьнік.

Рэчыўныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Рэчыўнымі назоўнікамі зьяўляюцца назоўнікі, якія абазначаюць назвы рэчываў аднароднага стану:

Лік назоўнікаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Большасьць назоўнікаў маюць два лікі — адзіночны (горад, вуліца, акно) й множны (гарады, вуліцы, вокны). Адзіночны й множны лік маюць канкрэтныя назоўнікі. Яны зьмяняюцца па ліках. Бываюць назоўнікі, якія ня могуць зьмяняцца па ліках. Такія назоўнікі маюць або толькі адзіночны, або толькі множны лік.

Адзіночны лік[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да назоўнікаў, якія заўсёды ўжываюць адзіночны лік, адносяцца:

Множны лік[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да назоўнікаў, якія маюць толькі множны лік, адносяцца назвы:

  • парных і непадзельных прадметаў: грудзі, дзьверы, акуляры, лейцы, нажніцы
  • рэчываў ці вырабаў: духі, дрожджы, касэрвы, крупы, каноплі
  • адрэзкаў часу: суткі, канікулы, прыцемкі
  • дзеяньняў, гульняў, народных звычаяў: выбары, шахматы, гарадкі, дажынкі, дакопіны, вячоркі

Множны лік маюць некаторыя земскія ўласныя назвы: Баранавічы, Дубкі, Самойлавічы, Альпы, Хібіны.

Род назоўнікаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кожны з назоўнікаў адзіночнага ліку належыць да аднаго з трох родаў:

  • мужчынскі род (родны край, мой дзядуля, гэты падручнік, той шлях)
  • жаночы род (родная краіна, мая бабуля, гэта кніга, тая дарога)
  • ніякі род (птушаня, гальлё, акно)

Ёсьць яшчэ назоўнікі, якія належаць да агульнага роду:
гэты сьведка і гэта сьведка,
круглы сірата і круглая сірата,
наш ціхоня і наша ціхоня.

Мужчынскі род[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да мужчынскага роду адносяцца назоўнікі:

Жаночы род[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да жаночага роду адносяцца назоўнікі:

Ніякі род[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да ніякага роду адносяцца назоўнікі:

  • з канчаткамі (-о), (-ё), (-а), (-е): акно, гальлё, збожжа, зерне
  • назоўнікі на (-мя): полымя, семя, імя
  • назвы маладых істот: цяля, птушаня, зубраня, ягня, кацяня.

Роды нескланяльных назоўнікаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Роды нескланяльных назоўнікаў іншамоўнага паходжаньня вызначаюцца наступным чынам:

  • да мужчынскага роду адносяцца назвы асобаў, жывёл і птушак мужчынскага полу: ваенны аташэ, кітайскі кулі, вялікі шымпанзэ, ружовы фламінга, маленькі калібры
  • да жаночага роду адносяцца назвы асобаў жаночага полу: мадам, місіс, фраў
  • да ніякага роду адносяцца назвы неадушаўлёных прадметаў: новае атэлье, воднае пола, прасторнае фае, аўтарытэтнае журы

Род нескланяльных уласных назоўнікаў вызначаецца на аснове роду агульнага назоўніка:

Род нескланяльных складанаскарочаных назоўнікаў вызначаецца па апорнаму слову:

  • мужчынскі род: ГВК (гарадзкі выканаўчы камітэт)
  • жаночы род: БНР (Беларуская Народная Рэспубліка)

Назоўнікі, што ўжываюцца толькі ў множным ліку роду ня маюць: сані, шашкі, Смалявічы, Карпаты.

Скланеньні назоўнікаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Усе назоўнікі ў бедарускае мове маюць тры скланеньні:

  • Першае скланеньне
  • Другое скланеньне
  • Трэцьцяе скланеньне

Назоўнікі Першага скланеньня. Правапіс іх склонавых канчаткаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Назоўнікі Першага скланеньня ў давальным і месным склонах маюць аднолькавыя канчаткі:

  • '-е' пішацца ў словах, якія ў пачатковым выглядзе маюць цьвёрдую аснову; цьвёрды зычны пры гэтым чаргуецца зь мяккім, г, х пераходзяць адпаведан ў з, с: брыгада — брыгадз-е, у брыгадз-е, радзіма — радзім-е, на радзім-е, дарога — дароз-е, на дароз-е, страха — страс-е, на страс-е,
  • '-ы' пішацца пасьля зацьвярдзелых зычных і к, якое пераходзіць у ц: сястра — сястр-ы, аб сястр-ы, задача — задач-ы, у задач-ы, траўка — траўц-ы, на траўц-ы
  • '-і' пішацца пасьля мяккіх зычных: майстэрн-я — майстэрн-і, у майстэрн-і, парты-і [партый-і], армі-і [армій-і]
  • '-э' пішацца пад націскам пасьля ц: рака — рац-э́, на рац-э́, шчака — шчац-э́, на шчац-э́.
  • У творным склоне назоўнікі Першага скланеньня маюць пад націскам канчаткі '-ой', '-ою', '-ёй', '-ёю': вад-о́й, вад-о́ю, сястр-о́й, сястр-о́ю, сямь-ё́й, сямь-ё́ю; не пад націскам — '-ай', '-аю', '-яй', '-яю': брыгад-ай, брыгад-аю, дарог-ай, дарог-аю, майцстэрн-яй, майстэрн-яю.

Назоўнікі Другога скланеньня. Правапіс іх склонавых канчаткаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Назоўнікі Другога скланеньня залежыць ад асновы, націску, адушаўлёнасьці — неадушаўлёнасьці (В. скл.), значэньня слова (Р. скл.).
У родным склоне назоўнікі Другога скланеньня маюць канчаткі '-а', '-я', '-у', '-ю'. Канчатак '-а', '-я' маюць:

  • адушаўлёная назоўнікі: чалавек-а, ален-я, камар-а
  • назвы існуючых прадметаў: стал-а, сшытк-а, мэдал-я
  • назвы ўстаноў, грамадаў, пааселішчаў: інстытут-а, прадпрыемств-а, горад-а, Гомел-я
  • назвы навуковых зьяваў і адзінак вымярэньня: дзеяслов-а, квадрат-а, мэтр-а, рубл-я, вольт-а
  • назоўнікі ніякага роду: акн-а, сонц-а, гальл-я, калосьс-я

Канчатак '-у', '-ю' маюць назоўнікі, што абзначаюць:

  • неіснуючыя прадметы: розум-у, подзьвіг-у, настро-ю, капіталізм-у.
  • зборныя прадметы, рэчывы: лес-у, сьнег-у, цукр-у, ча-ю, бэнзін-у, азот-у, натры-ю
  • зьявы прыроды, падзеі: ветр-у, даждж-у, агн-ю, галалёд-у, прыезд-у
  • прасторавыя і часавыя словы: шлях-у, луг-у, кра-ю, пэрыяд-у, час-у
  • назоўнікі ў складзе ўстойлівых выразаў: не да твар-у, ня даць мах-у, па мал-у

У творным склоне назоўнікі Другога скланеньня маюць канчаткі:

  • пад націскам '-ом', '-ём': байц-о́м, акн-о́м, гальл-ё́м, руча-ё́м
  • не пад націскам пасьля цьвёрдых і зацьвярдзелых зычных — '-ам': сусе́д-ам, ле́с-ам, со́нц-ам, пасьля мяккіх — -ем: ву́чн-ем, геро́-ем, зада́ньн-ем

У месным склоне назоўнікі Другога скланеньня могуць мець канчаткі '-е', '-і', '-ы', '-у', '-ю':

  • '-е' маюць прадметы неадушаўлёныя зь цьвёрдаю асноваю і на г, х (пры тым цьвёрды зычны пераходзіць у мяккі, а г, х — у з, с): лес-у — у лес-е, агарод-у — на агародз-е, жыта — у жыц-е, бераг — на бераз-е, кажух — у кажусе
  • '-і' пішацца ў назоўнікаў зь мяккаю асноваю: на кан-і, на пол-і, на гальл-і, у выра-і [ вырай-і ]
  • '-ы' пішацца пасьля зацьвярдзелых зычных: на зубр-ы, у гараж-ы, у вядр-ы
  • '-у', '-ю' маюць назоўнікі, што абазначаюць асобаў: пры сусед-у, кавал-ю, геро-ю, назоўнікі з асноваю на г, к, х (калі няма чаргаваньня): на раг-у, у пяск-у, на шлях-у, а таксама назоўнікі ў складзе ўстойлівых выразаў: на хад-у, на лят-у, на від-у, на лад-у. Слова малако мае націскна канчатак '-э' — у малацэ́.

Назвы паселішчаў на '-оў', '-аў', '-еў', '-ёў', '-ын', '-ін' скланяюцца, як агульныя назоўнікі зь цьвёрдаю асноваю:

  • творны склон — Рагачов-ам, Лоев-ам, Шчучын-ам, Драбін-ам,
  • месны склон — у Рагачов-е, Лоев-е, Шчучын-е

Прозьвішчы віду Лужанін, Пятроў, Якаўлеў, Жураўлёў у творным склоне маюць канчатак '-ым': Лужанін-ым, Пятров-ым, Якаўлев-ым, Жураўлёв-ым. Прозьвішчы заходняга паходжаньня віду Дарвін, Вірхаў перадаюцца ў творным склоне канчаткам '-ам': Дарвін-ам, Вірхав-ам.

Назоўнікі Трэцьцяга скланеньня. Правапіс іх склонавых канчаткаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У родным, давальным і месным склонах назоўнікі Трэцьцяга скланеньня маюць аднолькавыя канчаткі. Канчатак -і пішацца пасьля мяккіх і цьвёрдых зычных (цьвёрды пры гэтым чаргуецца зь мяккім): рун-і, радасьц-і, любов-і, вэрф-і; -ы — пасьля зацьвярдзелых зычных: поўнач-ы, ціш-ы.
У творным склоне пасьля зацьвярдзелых зычных пішацца '-у': поўначч-у, цішш-у, пасьля мяккіх — -ю: руньн-ю, радасьц-ю. Канчатак '-ю' маюць і назоўнікі з асноваю на б, п, ф, м, р, ў (гэтыя гукі ня могуць падаўжацца): Обью, Кемью, вэрфью, любоўю. Апошні зычны асновыпадаўжаецца тады, калі ён стаіць пасьля галоснага: ночч-у, руньн-ю, сувязьз-ю, моладзьдз-ю. У словах радасьць, аповесьць, любоў падаўжэньне не бывае: радасьц-ю, аповесьц-ю, любоў-ю.

Рознаскланяльныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да рознаскланяльных назоўнікаў адносяцца назоўнікі — назвы маладых істот: дзіця, цяля (-ё), птушаня ('-ё') і назоўнікі імя, племя, стрэмя.
Назвы маладых істот у родным, давальным і месным склонах маюць устаўку '-яц-' і канчаткам '-і' (як назоўнікі трэцьцяга скланеньня): дзіцяц-і, цяляц-і, птушаняц-і; у творным склоне яны ўжываюцца без устаўкі і маюць канчатак '-ём' (як назоўнікі Другога скланеньня): дзіц-ём, цял-ём, птушан-ём.
Назоўнікі ніякага роду імя, племя, стрэмя пры скланеньні набываюць устаўку '-ен-'. Без устаўкі яны зьмяняюцца як назоўнікі Другога скланеньня: імя — імю, імем, племя — племю, племем. Пры наяўнасьці '-ен-' яны маюць такія ж канчаткі, як і назвы маладых істот: у родным, давальным і месным склонах '-і' (імені, племені), у творным — '-ем' (іменем, племенем).
Да рознаскланяльных можна аднесьці назоўнікі мужчынскага роду з канчаткам '-а' ('-я') бацька, мужчына, старшыня, а таксама агульнага роду плакса, забіяка, ціхоня, калі яны абазначаюць асобаў мужчынскага полу. Гэтыя словы ў родным і вінавальным склонах маюць канчаткі назоўнікаў жаночага роду (Першае скланеньне): мужчын-ы, бацьк-і, старшын-і, плакс-ы, ціхон-і; мужчын-у, бацьк-у, старшын-ю, плакс-у, ціхон-ю. У творным склоне іх канчатак залежыць ад асновы і націску: мужчы́н-ам, ба́цьк-ам, дзя́дул-ем, ціхо́н-ем, але Кузьм-о́ю, старшын-ё́ю, судзьдз-ё́ю. Ад асновы і націску залежыць таксама канчаткі давальнага і меснага склонаў: мужчы́на — мужчы́н-у, пры мужчы́н-у, ба́цька — ба́цьк-у, пры ба́цьк-у, але Кузьма́ — Кузьм-е́, аб Кузьм-е́, старшыня́ — старшын-ю́, пры старшын-і́.
Прозьвішча на '-а' ('-я') скланяюцца, як назоўнік агульнага роду. Калі носьбітам прозьвішча зьяўляецца асоба жаночага полу, яно мае канчаткі Першага скланеньня: з Марыяй Сарокай, Аленай Журавінкай, Жэняй Пратасеняй. Калі ж прозьвішча належыць асобе мужчынскага полу, яно скланяецца, як назоўнік мужчынскага роду з канчаткам '-а' ('-я'): зь Іванам Сарокам, Алесем Рыбкам, Жэнем Пратасенем.

Правапіс склонавых канчаткаў назоўнікаў у множным ліку[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У множным ліку назоўнікі ўсіз трох скланеньняў маюць аднолькавыя канчаткі.
У назоўным склоне — '-ы' (вербы, дажджы, браты, вокеы, рэчы), '-і' (хвоі, вучні, здарэньні, далоні, берагі, рукі), '-е' (віцяблянін — віцябляне, грамадзянін — грамадзяне). Пры ўтварэньні слова множнага ліку ў асобных назоўніках назіраецца чаргаваньне апошняга зычнага: сусед — суседзі, вуха — вушы, вока — вочы.
У родным склоне назоўнікі розных скланеньняў маюць канчаткі '-оў' ('-ёў'), '-аў' ('-яў'): вербаў, вучняў, здарэньняў, дажджоў, вокнаў, рэчаў. Канчатак '-аў' ('-яў') маюць тыя назоўнік Першага скланеньня, аснова каторых канчаецца зьбегам зычных: тундры — тундраў, кроквы — крокваў, кроплі — кропляў. У асобных назоўнікаў жаночага роду могуць быць некалькі скланеньняў канчаткаў роднага склону: сясьцёр і сёстраў, бяроз і бярозаў, яблынь і яблыняў. Назоўнікі Першага скланеньня на '-ыя', '-ія' ня маюць канчаткаў: станцыя [станцый-а] — станцый, лінія [ліній-а] — ліній, аўдыторыя [аўдыторый-а] — аўдыторый. Ня маюць канчаткаў і іншыя назоўнікі: рук, ног, дарог, зорак, ластавак, кароў.
У назоўніках на '-ня' ў родным склоне множнага ліку пішацца мяккі знак: вішань, песень, соцень.
Некаторыя назоўнікі ў родным склоне множнага ліку маюць націскны канчатак '-эй', ('-ей'): нач-э́й, касьц-е́й, гус-е́й, мыш-э́й (Трэцьцяе скланеньне), вуш-э́й, пляч-э́й, гасьц-е́й (Другое скланеньне), а таксама дзяц-е́й. Назоўнік грошы мае канчатак '-ай': грош-ай.
Канчаткі вінавальнага склону неадушаўлёных назоўнікаўсупадаюць з канчаткамі назоўнага (паставілі сталы, пабудавалі заводы), адушаўлёных — з канчаткам роднага склону: адзначыць ударнік-аў, сустрэць таварыш-аў, накарміць кароў, цялят.
У давальным, творным і месным склонах назоўнікі множнага ліку маюць адпаведна канчаткі:

  • '-ам' ('-ям'): верб-ам, хво-ям, вучн-ям, вокн-ам, рэч-ам, здарэньн-ям
  • '-амі' ('-ямі'): верб-амі, вучн-ямі, вокн-амі, рэч-амі, здарэньн-ямі
  • '-ах' ('-ях'): на верб-ах, пры вячн-ях, на вокн-ах, у рэч-ах, аб здарэньн-ях.

У назоўніках плечы, вочы, дзьверы, грошы ў творным склоне маюць канчатак '-ыма': плячыма, вачыма, дзьвярыма, грашыма.

Нескланяльныя назоўнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Назоўнікі іншамоўнага паходжаньня, якія не зьмяняюцца па склонах і ня маюць склонавых канчаткаў, зьяўляюцца нескланяльнымі. Склон такіх назоўнікаў вызначаецца па іх сувязі зь іншымі словамі ў сказе: былі ў кіно (М. скл.), ружовы флямінга (Н. скл.), у новае дэпо (В. скл.), на сёмай авэню (М. скл.), з ваенным аташэ (Т. скл.).
Да нескланяльных назоўнікаў адносяцца:

  • усе агульныя назоўнікі іншамоўнага паходжаньня, аснова якіх канчаецца галосным гукам: аятала, амплюа, дэнды, журы, лібрэта, таксі
  • уласныя назоўнікі (імёны, прозьвішчы, земскія назвы) іншамоўнага паходжаньня на галосны: Робэрт Кіясакі, Джардана Бруна, Гётэ, Фрунзэ, Марока, По, Чылі
  • прозьвішчы на зычны гук, калі іх носьбітамі зьяўляюцца асобы жаночага полу: у Веры Макаёнак, з Надзеяй Гілевіч, пры Ніне Кісель, а таксама прозьвішчы на '-о': Крайко, Гурло, Драко, Дубо
  • складанаскарочаныя словы, якія складаюцца з пачатковых знакаў: (паведамленьне) БелаПАН, (навучэнец) ГДУ, (месты) РБ.

Не зьмяняецца па склонах назоўнік маці.

Правапіс некаторых уставак[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пры напісаньні ўставак (суфіксаў) '-ак' ('-ачак') і '-ык' ('-ычак'), '-чык'. Калі пры зьмяненьні слова галосны ва ўстаўцы выпадае, то трэба пісаць а: гарошак — гарошку, вяночак — вяночкі, пянёчак — на пянёчку, калі ж не выпадае, то пішацца -ы: ветрык — ветрыку, кошык — кошыка, акрайчык — акрайчыка, чамаданчык — у чамаданчыку.
Устаўка '-ачк-' у назоўніках пішацца пасьля цьвёрдых і зацьвярдзелых зычных: вудачка, лямпачка, галовачка, Верачка, сьцежачка, рэчачка, дочачка, а '-ечк-' — пасьля мяккіх: зязюлечка, бабулечка, Пецечка, Зосечка.
Мяккі знак перад памяншальна-ласкавымі ўстаўкамі пішацца тады, калі ўтваральная аснова канчаецца на мяккі н: рэмень — раменьчык, струмень — струменьчык, песьня — песень — песенька, яблыня — яблынь — яблынька.
Словаўтваральныя ўстаўкі '-ец', '-авец', '-івец', '-цель' пішуцца зь літарай 'е': палахлівец, афарміцель, глушыцель.
Знак я пішацца ва ўстаўках: '-яч', '-ялк-', '-язь', '-ядзь': дзяяч, сеялка, дробязь, роўнядзь.
У назоўніках утвораных з пры дапамозе ўстаўкі '-ств-' ('-зтв-'), зычныя ц, т, ч, к у спалучэньні з устаўкаю 'с' на пісьме перадаюцца праз ц: купец — купецтва, брат — брацтва, ткач — ткацтва, мастак — мастацтва.
Каранёвае д перад устаўкаю '-зтв-' захоўваецца: грамадзтва, суседзтва.
Гукі г, ж, х, ш перад устаўкаю '-ств-' выпадаюць: многа — мноства, прыгожа — прыгоства, хораша — хараство, Чэхія — чэскі.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Граматычнае значэньне прадметнасьці, якое ўласьціва ўсім назоўнікам, уключае ў сабе ня толькі назвы сапраўдных прадметаў (стол, конь), але й назвы неіснуючых у жыцьці зьяваў (справядлівасьць, воля)
  2. ^ Або па іншаму з нулявым канчаткам
  3. ^ Або па іншаму з нулявым канчаткам

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ А. І. Наркевіч Назоўнік // БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 128

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Жыдовіч М. А. Ч. 1. Адзіночны лік. // Назоўнік у беларускай мове. — Мн.: Выдавецтва Беларускага дзяржаўнага універсітэта, 1969. — 229 с. — 1300 ас.
  • Наркевіч А. І. Назоўнік. Грамат. катэгорыі і формы. — Мн.: Выд-ва БДУ ім.У.І.Леніна, 1976. — 248 с. — 1000 ас.
  • Сямешка Л. І., Шкраба І. Р., Бадзевіч З. І. Курс беларускай мовы. — Мн.: Універсітэцкае, 1996. — ISBN 985-09-0043-1
  • Шуба П. П. Сучасная беларуская мова: Марфаналогія. Марфалогія. — Мінск: Універсітэцкае, 1987. — 333 с. — 3780 ас.