Станіслаў Солтан

Станіслаў Солтан
	Станіслаў Солтан
	; Герб «Сыракомля»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	1746 або 27 жніўня 1756; Бярдычаў, Брацлаўскае ваяводзтва, Малапольская правінцыя[d], Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая;
Памёр	1836; Елгава, Расейская імпэрыя;
Род	Солтаны
Бацькі	Станіслаў Солтан; Алена з Ромэраў
Жонка	Францішка Тэафілія з Радзівілаў; Канстанцыя з Тапліцкіх
Дзеці	ад 1-га шлюбу: Адам Лявон Людвік, Караліна, Ганна, Алена; ад 2-га шлюбу: Станіслаў, Уладзіслаў, Алена

Станіслаў Солтан (1746 або 27 жніўня 1756 — 1836, места Мітава) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Харунжы (з 1782) і падкаморы вялікі (з 1790), апошні маршалак надворны (1791—1795)^[1]; генэрал-ад’ютант літоўскай польнай булавы.

Быў старостам слонімскім. Кавалер ордэнаў Сьвятога Станіслава (1782)^[2], Белага Арла (1791) і Ганаровага легіёну (1813)^[3].

Біяграфія

Паходзіў з шляхецкага роду Солтанаў гербу «Сыракомля», сын Станіслава, старосты амелянаўскага, і Алены з Ромэраў.

У 1781 годзе быў сябрам ложаў «Гарлівы літвін» і «Дасканалая еднасьць» таемнага таварыства Вольных муляроў^[4]. У 1782 годзе атрымаў урад харунжага вялікага літоўскага і званьне генэрал-маёра войска Вялікага Княства Літоўскага, у 1790 годзе — урад падкаморага вялікага літоўскага.

У 1788 годзе абіраўся паслом на Чатырохгадовы Сойм (1788—1792). У час працы сойма ўваходзіў у патрыятычную групоўку і падтрымаў Канстытуцыю 3 траўня (1791). Тады ж атрымаў урад маршалка надворнага літоўскага.

У вайну Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году выступаў супраць далучэньня караля і вялікага князя Станіслава Аўгуста Панятоўскага да Таргавіцкай канфэдэрацыі, 24 чэрвеня эміграваў у Саксонію.

Актыўна ўдзельнічаў у падрыхтоўцы паўстаньня Т. Касьцюшкі (1794), па здушэньні якога расейскія ўлады выслалі яго ў Казань. У 1796 годзе вызвалены маскоўскім гаспадаром Паўлам I.

У 1806—1807 гадох разам з палкоўнікам Ф. Патоцкім рыхтаваў новае паўстаньне ў колішнім Вялікім Княстве Літоўскім, у 1808 годзе выехаў у Варшаўскае княства. У вайну 1812 году Напалеон прызначыў яго старшынём часовага ўраду Вялікага Княства Літоўскага; адначасна ўзначаліў камітэт харчаваньня і магазынаў. Прыбыў у Вільню 18 ліпеня, аднак з прычыны кепскага стану здароўя з 24 жніўня да 6 лістапада не выконваў абавязкаў. Па сканчэньні вайны эміграваў.

Першы раз ажаніўся з Францішкай Тэафілій Радзівіл, другі — з Канстанцыяй Тапліцкай. У першым шлюбе меў сына Адама Лявона Людвіка і дачок Караліну, Ганну і Алену, у другім — сыноў Станіслава і Ўладзіслава, а таксама дачку Алену.

Галерэя

Іканаграфія Станіслава Солтана
Невядомы мастак, 1788—1792 гг.(MNW)
Невядомы мастак, XVIII ст. (MNK)
Невядомы мастак, XIX ст.
Э. Комар, XIX ст.

Крыніцы

^ Ерашэвіч А. Солтан Станіслаў // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 620.
^ Dunin-Wilczyński Z. Order Świętego Stanisława. — Warszawa, 2006. S. 189.
^ Męclewska М. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008. — Warszawa: Zamek Królewski, 2008. S. 254.
^ Małachowski-Łempicki S. Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821 // Archiwum Komisji Historycznej. T. XIV. — Kraków, 1930. S. 397.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Stanisław Sołtan (пол.). Sejm-Wielki.pl. Праверана 25 студзеня 2011 г.

[1] Ерашэвіч А. Солтан Станіслаў // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 620.

[2] Dunin-Wilczyński Z. Order Świętego Stanisława. — Warszawa, 2006. S. 189.

[3] Męclewska М. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008. — Warszawa: Zamek Królewski, 2008. S. 254.

[4] Małachowski-Łempicki S. Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821 // Archiwum Komisji Historycznej. T. XIV. — Kraków, 1930. S. 397.

[1]

[2]

[3]

[4]