Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Наваградак)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Комплекс былога кляштару францішканаў
Краіна	Беларусь
Места	Наваградак
Каардынаты	53°35′55.43″ пн. ш. 25°49′24.56″ у. д.
Канфэсія	Беларускі экзархат
Эпархія	Наваградзкая япархія[d]
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура
Заснавальнік	Тамаш Мікалай Вайніловіч[d]
Дата заснаваньня	XIV ст.
Статус	Ахоўная зона
Сайт	novogrud-eparchy.by/novo…
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвято́га Анто́нія Падуа́нскага і кля́штар францішка́наў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Наваградку. Знаходзіцца на гістарычнай Францішканскай вуліцы. У другой палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з касьцёла і кляштарнага корпуса. У наш час у будынку касьцёла дзее катэдральны сабор Сьвятога Мікалая Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату, кляштарны корпус выкарыстоўваецца пад жытло.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Аўтэнтычны выгляд, 1883 г.

Кляштар ордэна францішканаў існаваў у Наваградку ўжо ў 1323 годзе, што вынікае зь ліста вялікага князя Гедзіміна да Папы Рымскага. Будаваньне драўлянага касьцёла датуецца 1434 годам.

Мураваныя касьцёл і кляштар збудавалі ў 1780 годзе (паводле некаторых зьвестак, у 1714 годзе). Фундатарам будаваньня быў падстолі наваградзкі Тамаш Вайніловіч.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Наваградак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а ў 1846 годзе гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1852 годзе касьцёл перабудавалі ў маскоўскім стылі.

Найноўшы час

За савецкім часам царква працягвала дзеяць у будынку касьцёла.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Касьцёл — 3-нэфавая базыліка з 5-граннай алтарнай апсыдай. Галоўны фасад падзяляецца разьвітым антаблемэнтам на тры ярусы, сьцены цэнтральнага нэфа — пілястрамі. Бакавыя фасады праразаюцца высокімі аконнымі праёмамі, разьмешчанымі на двух узроўнях. Трэці ярус — невысокая вежа-званіца з купалком на 8-гранным барабане. Вокны галоўнага фасаду (з паўцыркульным і аркавым завяршэньнем) аздабляюцца вітражамі.

Бакавыя нэфы перакрываюцца крыжовымі скляпеньнямі, цэнтральны — цыліндрычнымі з распалубкамі. У тоўшчы сьцяны галоўнага фасаду двое вітых усходаў, якія вядуць на званіцу.

Кляштарны корпус — 2-павярховы Г-падобны ў пляне будынак. Галоўны фасад (з уваходам у цэнтры) рытмічна падзяляецца прастакутнымі вокнамі. На паўднёвым тарцовым фасадзе вонкавыя мураваныя сходы, агароджаныя падпорнай сьцяной і ўмацаваныя масіўным контрфорсам. Плян калідорны. Перакрываецца ў асноўным крыжовымі скляпеньнямі.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1900 г.
• 
  1910 г.
• 
  1914 г.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1916 г.
• 
  1918 г.
• 
  Я. Булгак, 1920 г.

• 
  1930-я гг.
• 
  Я. Булгак, 1930-я гг.
• 
  да 1939 г.
• 
  1941—1944 гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад касьцёла
• 
  З боку гістарычнага Рынку
• 
  Кляштарны корпус

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  411Г000391

• Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў у Наваградку, Radzima.org