Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Наваградак)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Комплекс былога кляштару францішканаў
Комплекс былога кляштару францішканаў
Краіна Беларусь
Места Наваградак
Каардынаты 53°35′55.43″ пн. ш. 25°49′24.56″ у. д. / 53.5987306° пн. ш. 25.8234889° у. д. / 53.5987306; 25.8234889Каардынаты: 53°35′55.43″ пн. ш. 25°49′24.56″ у. д. / 53.5987306° пн. ш. 25.8234889° у. д. / 53.5987306; 25.8234889
Канфэсія Беларускі экзахат
Эпархія Наваградзкая япархія[d] 
Архітэктурны стыль барокавая архітэктура[d]
Заснавальнік Тамаш Мікалай Вайніловіч[d]
Дата заснаваньня XIV ст.
Статус Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў на мапе Беларусі
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвято́га Анто́нія Падуа́нскага і кля́штар францішка́наў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Наваградку. Знаходзіцца на гістарычнай Францішканскай вуліцы[a]. У другой палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з касьцёла і кляштарнага корпуса. У наш час у будынку касьцёла дзейнічае катэдральны сабор Сьвятога Мікалая Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату, кляштарны корпус выкарыстоўваецца пад жытло.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аўтэнтычны выгляд, 1883 г.

Кляштар ордэна францішканаў існаваў у Наваградку ўжо ў 1323 годзе, што вынікае зь ліста вялікага князя Гедзіміна да Папы Рымскага. Будаваньне драўлянага касьцёла датуецца 1434 годам.

Мураваныя касьцёл і кляштар збудавалі ў 1780 годзе[1] (паводле некаторых зьвестак, у 1714 годзе). Фундатарам будаваньня быў падстолі наваградзкі Тамаш Вайніловіч.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Наваградак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а ў 1846 годзе гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1852 годзе касьцёл перабудавалі ў маскоўскім стылі.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

За савецкім часам царква працягвала дзейнічаць у будынку касьцёла.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры барока. Касьцёл — 3-нэфавая базыліка з 5-граннай алтарнай апсыдай. Галоўны фасад падзяляецца разьвітым антаблемэнтам на тры ярусы, сьцены цэнтральнага нэфа — пілястрамі. Бакавыя фасады праразаюцца высокімі аконнымі праёмамі, разьмешчанымі на двух узроўнях. Трэці ярус — невысокая вежа-званіца з купалком на 8-гранным барабане. Вокны галоўнага фасаду (з паўцыркульным і аркавым завяршэньнем) аздабляюцца вітражамі.

Бакавыя нэфы перакрываюцца крыжовымі скляпеньнямі, цэнтральны — цыліндрычнымі з распалубкамі. У тоўшчы сьцяны галоўнага фасаду двое вітых усходаў, якія вядуць на званіцу.

Кляштарны корпус — 2-павярховы Г-падобны ў пляне будынак. Галоўны фасад (з уваходам у цэнтры) рытмічна падзяляецца прастакутнымі вокнамі. На паўднёвым тарцовым фасадзе вонкавыя мураваныя сходы, агароджаныя падпорнай сьцяной і ўмацаваныя масіўным контрфорсам. Плян калідорны. Перакрываецца ў асноўным крыжовымі скляпеньнямі.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычная графіка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Гарадзенская, 6

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Чарняўская Т., Ярашэвіч А. Навагрудскі касцёл і кляштар францысканцаў // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 359.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  411Г000391