Наваградзкая вежа

Помнік абарончай архітэктуры
Наваградзкая вежа
Руіны Шчытоўкі
Краіна	Беларусь
Места	Наваградак
Каардынаты	53°36′05.7″ пн. ш. 25°49′41.1″ у. д.
Статус	Ахоўная зона
Наваградзкая вежа на мапе Беларусі Наваградзкая вежа

Наваградзкая вежа, пазьней Шчытовая вежа, Шчытоўка — унікальны помнік архітэктуры XIII—XIV стагодзьдзяў у Наваградку, частка Наваградзкага замка. Знаходзіцца ў цэнтры места, на Замкавай гары. Захаваліся руіны. Твор раманскай і гатычнай архітэктуры. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

На тэрыторыі сучаснай Беларусі абарончыя вежы таксама існавалі таксама ў Берасьці, Горадні, Камянцы і Тураве, аднак цалкам захавалася толькі Камянецкая.

Гісторыя

У сярэдзіне XІІІ ст. сярод драўляных зрубаў-гародняў Наваградзкага замка збудавалі мураваную вежу. Гэтая вежа адыграла ключавую ролю пры абароне места, калі ў другой палове XIII — XIV стагодзьдзях галіцка-валынскія, татарскія і крыжацкімі войскі спрабавалі захапіць замак.

У адной з крыжацкіх аблогаў (відаць, у 1394 годзе) вежа атрымала моцныя пашкоджаньні. У канцы XІV ст. яе адбудавалі з цэглы.

Архітэктура

Амаль квадратная ў пляне (12×12 м) ідзе ўглыб на 7,5 м. Яе падмурак мае вышыню 3,5 м, ляжыць на падушцы з рашчыны і жвіру і заканчваецца цокалем вышынёй 0,3 м. Захаваныя сьцены з добра апрацаваных камянёў, прасьветы паміж імі закладаюцца дробна паколатымі камянямі і абломкамі цэглы-пальчаткі, прамазанай вапнавай рашчынай. Ад пачатку стаяла ў паўночнай частцы замка, замыкаючы колца зямлянога вала і некалькі выступаючы ўперад.

Адбудаваная вежа 5-ярусная атрымала меншыя памеры (11,4×11,4 м), вышыня яе сьценаў каля 25 м.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Гурэвіч Ф. Летапісны Новгородок (Старажытнарускі Наваградак). — Санкт-Пецярбург — Наваградак: Агентство «РДК-принт», 2003. — 324 с.