Харватыя: розьніца паміж вэрсіямі

Правіць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Xqbot (гутаркі | унёсак)
49 771 праўка
д робат дадаў: bo:ཁུརོ་ཤི་ཡ།
афармленьне
Радок 1: Радок 1:
⚫
{{Накід}}
⚫
'''Рэспу́бліка Харва́тыя''' альбо '''Харва́тыя''' ([[харвацкая мова|па-харвацку]]: ''Republika Hrvatska'') - краіна на паўднёвым усходзе Эўропы. Мяжуе з [[Славенія]]й і [[Вугоршчына]]й на поўначы, [[Сэрбія]]й, [[Чарнагорыя]]й ды [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніяй і Герцагавінай]] на ўсходзе. На захадзе мае выхад да [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]].

{{Краіна|
{{Краіна|
Назва = Харватыя |
Назва = Харватыя |
Радок 7: Радок 4:
НазваНаДзяржаўнайМове = Republika Hrvatska |
НазваНаДзяржаўнайМове = Republika Hrvatska |
Сьцяг = Flag of Croatia.svg|
Сьцяг = Flag of Croatia.svg|
Герб =Coat_of_arms_of_Croatia.svg|
Герб = Coat_of_arms_of_Croatia.svg|
НацыянальныДэвіз = няма |
НацыянальныДэвіз = няма |
Месцазнаходжаньне = LocationCroatia.png |
Месцазнаходжаньне = LocationCroatia.png |
Радок 14: Радок 11:
НайбуйнейшыГорад = Загрэб |
НайбуйнейшыГорад = Загрэб |
ТыпУраду = [[парлямэнцкая рэспубліка]] |
ТыпУраду = [[парлямэнцкая рэспубліка]] |
ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзідэнт]]<br />[[Прэм'ер-міністар]] |
ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт]]<br />[[Прэм'ер-міністар]] |
ІмёныКіраўнікоў = [[Ст'епан Мэсіч]]<br />[[Іва Санадэр]] |
ІмёныКіраўнікоў = [[Ст'епан Мэсіч]]<br />[[Іва Санадэр]] |
Плошча = 56 542 |
Плошча = 56 542 |
Радок 41: Радок 38:
Дадаткі =
Дадаткі =
}}
}}
⚫
'''Рэспу́бліка Харва́тыя''' альбо '''Харва́тыя''' ({{мова-hr|Republika Hrvatska}}) — краіна на паўднёвым усходзе Эўропы. Мяжуе з [[Славенія]]й і [[Вугоршчына]]й на поўначы, [[Сэрбія]]й, [[Чарнагорыя]]й ды [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніяй і Герцагавінай]] на ўсходзе. На захадзе мае выхад да [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]].


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==

{{Асноўны артыкул|Гісторыя Харватыі}}
{{Асноўны артыкул|Гісторыя Харватыі}}


[[Славяне|Славянскія плямёны]] [[харваты|харватаў]], што далі пачатак харвацкай [[нацыя|нацыі]], мігравалі да ўсходняга ўзьбярэжжа [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]] ў [[7 стагодзьдзе|VII стагодзьдзі]]. Неўзабаве [[Харвацкае каралеўства]] стала адной з наймацнейшых дзяржаў рэгіёну, але ў [[1102]] г. у выніку дынастычнага крызысу краіна трапіла ў залежнасьць ад [[Вугоршчына|Вугорскага Каралеўства]] (Вэнгрыі). У сярэдзіне [[15 стагодзьдзе|XV стагодзьдзя]] вугорскі ўплыў на поўначы краіны зьмяніўся турэцкім, у той час як Далмацыя трапіла пад кантроль [[Вэнэцыянская рэспубліка|Вэнэцыі]]. Пры гэтым [[Дуброўніцкая рэспубліка]] заставалася ў асноўным незалежнай.
[[Славяне|Славянскія плямёны]] [[харваты|харватаў]], што далі пачатак харвацкай [[нацыя|нацыі]], мігравалі да ўсходняга ўзьбярэжжа [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]] ў [[7 стагодзьдзе|VII стагодзьдзі]]. Неўзабаве [[Харвацкае каралеўства]] стала адной з наймацнейшых дзяржаў рэгіёну, але ў [[1102]] годзе ў выніку дынастычнага крызысу краіна трапіла ў залежнасьць ад [[Вугоршчына|Вугорскага Каралеўства]]. У сярэдзіне [[15 стагодзьдзе|XV стагодзьдзя]] вугорскі ўплыў на поўначы краіны зьмяніўся турэцкім, у той час як Далмацыя трапіла пад кантроль [[Вэнэцыянская рэспубліка|Вэнэцыі]]. Пры гэтым [[Дуброўніцкая рэспубліка]] заставалася ў асноўным незалежнай.


У [[1526]] г. Харватыя уклала зьвяз з імпэрыяй [[Габсбурская імпэрыя|Габсбургаў]] дзеля процідзеяньня [[Атаманская імпэрыя|асманскай]] экспансіі.
У [[1526]] годзе Харватыя ўклала зьвяз з імпэрыяй [[Габсбурская імпэрыя|Габсбургаў]] дзеля процідзеяньня [[Атаманская імпэрыя|асманскай]] экспансіі.


У пэрыяд з [[1797]] да [[1815]] г. [[Істрыя]], [[Далмацыя]] і [[Дуброўнік]] увайшлі ў склад [[Аўстра-Вугоршчына|Аўстра-Вугоршчыны]]. Пасьля [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў [[1918]] годзе Харватыя ўвайшла ў склад [[Каралеўства сэрбаў, харватаў і славенцаў]], дарма што Істрыя, [[Рыека]] і [[Задар]] знаходзіліся пад уладай [[Італія|Італіі]]. У [[1929]] годзе дзяржава была пераназваная ў [[Каралеўства Югаславія]]. Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] пад кіраўніцтвам [[Антэ Павэліч]]а была створаная пранямецкая [[Незалежная Дзяржава Харватыя]] ([[усташы]]). Пад націскам [[камунізм|камуністычна]] настроеных партызанскіх адзьдзелаў [[Ёсіп Броз Ціта|Ёсіпа Броза Ціта]] рэжым Павэліча быў зрынуты і ўтвораная [[Сацыялістычная Фэдэрацыйная Рэспубліка Югаславія]], або СФРЮ, у склад якой увайшлі шэсьць фэдэрацыйных рэспублік: [[Сэрбія]], [[Харватыя]], [[Славенія]], [[Македонія]], [[Чарнагорыя]] і [[Босьнія і Герцагавіна]]. У [[1991]] годзе Харватыя абвесьціла незалежнасьць, прызнаную міжнароднай супольнасьцю ў 1991-[[1992]] гадах, пачалася вайна за незалежнасьць, якая доўжылася да канца [[1995]] г. Абвяшчэньне незалежнасьці Харватыяй і Славеніяй сталася пачаткам распаду СФРЮ. Канчаткова цэласнасьць краіны была адноўленая ў [[1998]] г. Першым [[прэзыдэнт]]ам новай незалежнай Харватыі быў [[Франя Туджман]].
У пэрыяд з [[1797]] да [[1815]] году [[Істрыя]], [[Далмацыя]] і [[Дуброўнік]] увайшлі ў склад [[Аўстра-Вугоршчына|Аўстра-Вугоршчыны]]. Пасьля [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў [[1918]] годзе Харватыя ўвайшла ў склад [[Каралеўства сэрбаў, харватаў і славенцаў]], дарма што Істрыя, [[Рыека]] і [[Задар]] знаходзіліся пад уладай [[Італія|Італіі]]. У [[1929]] годзе дзяржава была пераназваная ў [[Каралеўства Югаславія]]. Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] пад кіраўніцтвам [[Антэ Павэліч]]а была створаная пранямецкая [[Незалежная Дзяржава Харватыя]] ([[усташы]]). Пад націскам [[камунізм|камуністычна]] настроеных партызанскіх аддзелаў [[Ёсіп Броз Ціта|Ёсіпа Броза Ціта]] рэжым Павэліча быў зрынуты і ўтвораная [[Сацыялістычная Фэдэрацыйная Рэспубліка Югаславія]], або СФРЮ, у склад якой увайшлі шэсьць фэдэрацыйных рэспублік: [[Сэрбія]], Харватыя, [[Славенія]], [[Рэспубліка Македонія|Македонія]], [[Чарнагорыя]] і [[Босьнія і Герцагавіна]]. У [[1991]] годзе Харватыя абвесьціла незалежнасьць, прызнаную міжнароднай супольнасьцю ў 1991—[[1992]] гадах, пачалася вайна за незалежнасьць, якая доўжылася да канца [[1995]] году. Абвяшчэньне незалежнасьці Харватыяй і Славеніяй сталася пачаткам распаду СФРЮ. Канчаткова цэласнасьць краіны была адноўленая ў [[1998]] годзе. Першым [[прэзыдэнт]]ам новай незалежнай Харватыі быў [[Франя Туджман]].


== Палітыка ==
== Палітыка ==

== Адміністрацыйны падзел ==
== Адміністрацыйны падзел ==


== Геаграфія ==
== Геаграфія ==

{{Асноўны артыкул|Геаграфія Харватыі}}
{{Асноўны артыкул|Геаграфія Харватыі}}


== Эканоміка ==
== Эканоміка ==

{{Асноўны артыкул|Эканоміка Харватыі}}
{{Асноўны артыкул|Эканоміка Харватыі}}


== Дэмаграфія ==
== Дэмаграфія ==

== Культура ==
== Культура ==

== Рознае ==
== Рознае ==


⚫
{{Накід:Геаграфія}}
== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Croatia}}
{{Commons|Category:Croatia|выгляд=міні}}


{{Краіны Эўропы}}
{{Краіны Эўропы}}

Вэрсія ад 14:49, 9 студзеня 2010

Харватыя
Republika Hrvatska
Сьцяг Харватыі Герб Харватыі
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: няма
Дзяржаўны гімн: «Lijepa naša domovino»
Месцазнаходжаньне Харватыі
Афіцыйная мова Харвацкая
Сталіца Загрэб
Найбуйнейшы горад Загрэб
Форма кіраваньня парлямэнцкая рэспубліка
Ст'епан Мэсіч
Іва Санадэр
Плошча
 • агульная
 • адсотак вады 		123-е месца ў сьвеце
56 542 км²
0,01%
Насельніцтва
 • агульнае (2005)
 • шчыльнасьць 		117-е месца ў сьвеце
4 495 904
83/км²
СУП
 • агульны (2005)
 • на душу насельніцтва 		67-е месца ў сьвеце
$55 638 млн
$12 364
Валюта куна (HRK)
Часавы пас
 • улетку 		CET (UTC+1)
СEST (UTC+2)
Незалежнасьць
ад Югаславіі
25 чэрвеня 1991
Аўтамабільны знак HR
Дамэн верхняга ўзроўню .hr
Тэлефонны код +385

Рэспу́бліка Харва́тыя альбо Харва́тыя (па-харвацку: Republika Hrvatska) — краіна на паўднёвым усходзе Эўропы. Мяжуе з Славеніяй і Вугоршчынай на поўначы, Сэрбіяй, Чарнагорыяй ды Босьніяй і Герцагавінай на ўсходзе. На захадзе мае выхад да Адрыятычнага мора.

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Харватыі

Славянскія плямёны харватаў, што далі пачатак харвацкай нацыі, мігравалі да ўсходняга ўзьбярэжжа Адрыятычнага мора ў VII стагодзьдзі. Неўзабаве Харвацкае каралеўства стала адной з наймацнейшых дзяржаў рэгіёну, але ў 1102 годзе ў выніку дынастычнага крызысу краіна трапіла ў залежнасьць ад Вугорскага Каралеўства. У сярэдзіне XV стагодзьдзя вугорскі ўплыў на поўначы краіны зьмяніўся турэцкім, у той час як Далмацыя трапіла пад кантроль Вэнэцыі. Пры гэтым Дуброўніцкая рэспубліка заставалася ў асноўным незалежнай.

У 1526 годзе Харватыя ўклала зьвяз з імпэрыяй Габсбургаў дзеля процідзеяньня асманскай экспансіі.

У пэрыяд з 1797 да 1815 году Істрыя, Далмацыя і Дуброўнік увайшлі ў склад Аўстра-Вугоршчыны. Пасьля Першай сусьветнай вайны ў 1918 годзе Харватыя ўвайшла ў склад Каралеўства сэрбаў, харватаў і славенцаў, дарма што Істрыя, Рыека і Задар знаходзіліся пад уладай Італіі. У 1929 годзе дзяржава была пераназваная ў Каралеўства Югаславія. Падчас Другой сусьветнай вайны пад кіраўніцтвам Антэ Павэліча была створаная пранямецкая Незалежная Дзяржава Харватыя (усташы). Пад націскам камуністычна настроеных партызанскіх аддзелаў Ёсіпа Броза Ціта рэжым Павэліча быў зрынуты і ўтвораная Сацыялістычная Фэдэрацыйная Рэспубліка Югаславія, або СФРЮ, у склад якой увайшлі шэсьць фэдэрацыйных рэспублік: Сэрбія, Харватыя, Славенія, Македонія, Чарнагорыя і Босьнія і Герцагавіна. У 1991 годзе Харватыя абвесьціла незалежнасьць, прызнаную міжнароднай супольнасьцю ў 1991—1992 гадах, пачалася вайна за незалежнасьць, якая доўжылася да канца 1995 году. Абвяшчэньне незалежнасьці Харватыяй і Славеніяй сталася пачаткам распаду СФРЮ. Канчаткова цэласнасьць краіны была адноўленая ў 1998 годзе. Першым прэзыдэнтам новай незалежнай Харватыі быў Франя Туджман.

Палітыка

Адміністрацыйны падзел

Геаграфія

Асноўны артыкул: Геаграфія Харватыі

Эканоміка

Асноўны артыкул: Эканоміка Харватыі

Дэмаграфія

Культура

Рознае

Зямны шар Гэта — накід артыкула па геаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

Вонкавыя спасылкі

Харватыя — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Харватыя&oldid=598084»