75-ы грэнадэрскі полк СС (1-ы беларускі)

75-ы грэнадэрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі)
па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)
Гады існаваньня	15 студзеня — 15/20 красавіка 1945
Краіна	Нямеччына
Уваходзіць у	30-я грэнадэрская дывізія СС (1-я беларуская)
Тып	Полк
Колькасьць	1094
Дысьлякацыя	Айзэнштайндорф (Чэхія) Цьвізель (Баварыя)
Мянушкі	1-ы беларускі нацыянальны полк 1-ы беларускі полк
Войны	Другая сусьветная вайна

75-ы грэнадэрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі) (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)) — фармаваньне войскаў СС, складзенае зь беларусаў. Адзінае канчаткова сфармаванае падразьдзяленьне 30-й грэнадэрскай дывізіі СС (1-й беларускай). У беларускай эміграцыйнай літаратуры таксама вядомы як 1-ы беларускі нацыянальны полк або 1-ы беларускі полк.

Назва

Беларуская брыгада СС складалася толькі зь 1-га беларускага грэнадэрскага палку (па-нямецку: Waffen-Grenadier-Regiment der SS nr 1 (weissruthenische)).

10 лютага 1945 году полк брыгады атрымаў новую назву — 86-ы грэнадэрскі полк СС (1-ы беларускі) (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 86 (weissruthenische nr l)).

9 сакавіка у сувязі зь пераводам брыгады ў дывізію полк зьмяніў назву на 75-ы грэнадэрскі полк СС (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)). Гэта было выклікана тым, што 86-ы полк ужо існаваў у 32-й танкава-грэнадэрскай дывізіі СС «30-га студзеня».

Шлях палку

Асноўны артыкул: 30-я грэнадэрская дывізія СС (1-я беларуская)

На базе 75-га палку былой 30-й дывізіі (2-й расейскай) ствараўся 3-і батальён, а з 76-га палку — 1-ы і 2-і батальёны палку. У кожным батальёне знаходзілася пэўная колькасьць немцаў, якія выконвалі ролю інструктараў

25-27 сакавіка Астроўскі наведаў дывізію і прыняў удзел ва ўрачыстасьцях на гонар гадавіны абвяшчэньня БНР. У межах сьвяткаваньня адбыўся парад падразьдзяленьняў дывізіі.

3 красавіка Кушаль прыехаў у дывізію і адзначаў, што ішло раззбраеньне беларусаў, а побач з кожным батальёнам стаяў нямецкі атрад зь 50 узброеных чалавек.

25 красавіка 1945 году 3-і батальён палка прыбыў у мястэчка Айзэнштайндорф (Чэхія), дзе 28 красавіка ўсе батальёны былі сабраныя, а на чале палку неафіцыйна стаў Францішак Кушаль.

30 красавіка дывізія ў складзе гэтага палку здалася 5-й арміі ЗША разам з дывізіяй Мальцава ў Цьвізелі.

Склад

У склад палку ўваходзілі:

• Штаб;
• Штабная рота;
• 1-ы фюзілерскі батальён;
• 2-і й 3-і грэнадэрскі батальён.

Камандны склад

Нямецкі камандны склад

• 1-ы батальён — гаўптштурмфюрэр або штурмбанфюрэр Альбэрт Лёфлер.
• 2-і батальён — штурмбанфюрэр Райнгольд Ніпель.
• 3-і батальён - гаўптштурмфюрэр Райнгольд Бэўсэль.

Беларускі камандны склад

1. Штаб палку
   • Камандовец палку — штурмбанфюрэр Франц Гэнінтфэльд (зь 1 сакавіка 1945 г. — штурмбанфюрэр Ганс Остэррэйх).
   • Ад’ютанты — обэрштурмфюрэр Хведар Данілюк, обэрштурмфюрэр Якуб Бабіч.
   • Штабная рота — обэрштурмфюрэр Янка Юзафовіч.
   • Намесьнік камандоўца па гаспадарчых справах — штурмбанфюрэр Вінцэнт Паплаўскі.
   • Ахвіцэр вайсковай падрыхтоўкі — обэрштурмфюрэр Аляксей Грыцук.
2. 1-ы фюзілерскі батальён
   • Камандовец — штурмбанфюрэар Сьцяпан Шнэк, штурмбанфюрэр Антон Сокал-Кутылоўскі.
   • 1-я рота — гаўптштурмфюрэр Янка Яфімчык.
   • 2-я рота — обэрштурмфюрэр Юры Кушніровіч.
   • 3-я рота — обэрштурмфюрэр Міхась Сасіновіч.
   • 1-я супрацьтанкавая рота — обэрштурмфюрэр Сымон Раманчук.
   • Гаспадарчы зьвяз — унтэрштурмфюрэр Уладзімер Касьпяровіч.
3. 2-і грэнадэрскі батальён
   • Камандовец — штурмбанфюрар Пятро Касацкі, гаўптштурмфюраэр Зьміцер Чайкоўскі.
   • 4-я рота — обэрштурмфюрэр Яўген Трусаў.
   • 5-я рота — обэрштурмфюрэр Уладзімер Дудка.
   • 6-я рота — унтэрштурмфюрэр Мікалай Атрахімовіч.
   • 2-я супрацьтанкавая рота — унтэрштурмфюрэр Канстанцін Акінчыц.
   • Гаспадарчы зьвяз — унтэрштурмфюрэр Сяргей Рашкін.
4. 3-і грэнадэрскі батальён
   • Камандовец — гаўптштурмфюрэр Юры Сабіла, гаўптштурмфюрэр Туміла.
   • 7-я рота — оберштурмфюрэр Лявон Сурнік.
   • 8-я рота — оберштурмфюрэр Пятро Яўстаф’еў.
   • 9-я рота — унтэрштурмфюрэр Анатоль Ражко.
   • 3-я супрацьтанкавая рота — обэрштурмфюрэр Янка Чысьцік.
   • Гаспадарчы зьвяз — обэрштурмфюрэр Аляксандар Малаўкс.

Вонкавыя спасылкі

• Ю. Грыбоўскі. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць  (бел.). — 11.01.2009.