Сымон Раманчук

Сымон Раманчук
Дата нараджэньня	1916
Месца нараджэньня	Баяры, Слуцкі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	1951
Месца сьмерці	Інта, Рэспубліка Комі, РСФСР, СССР
Занятак	вайсковы тэарэтык, грамадзкі дзяяч

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Раманчук.

Сымо́н Раманчу́к (1916; в. Баяры, Слуцкі павет Менскай губэрні, Расейская імпэрыя — 1951, Інта(?)) — беларускі вайсковы і грамадзкі дзеяч, пэдагог. Надлейтэнант БКА, дэсантнік беларускага батальёну «Дальвіц».

Жыцьцяпіс

У 1930-я гады скончыў Нясьвіскую настаўніцкую сэмінарыю, паступіў у польскую школу падхарунжых.

У Другую сусьветную вайну у верасьні 1939 г. ваяваў супраць немцаў у складзе Войска Польскага. З 1940 г. знаходзіўся на тэрыторыі Беларусі, акупаванай саветамі і ў родных мясьцінах хаваўся ад НКУС, езьдзіў у Львоў. У часы нямецкай акупацыі працаваў у грамадзянскай адміністрацыі Нясьвіжу. У сакавіку 1944 г. стаў старшым лейтэнантам Беларускай Краёвай Абароны, узначальваў пэрсанальнае бюро пры Галоўным кіраўніцтве БКА. З 1944 знаходзіцца ў Нямеччыне, далучаецца да беларускага батальёну «Дальвіц», у складзе якога ў 1945 годзе дэсантуецца ў Беларусі (паводле іншай вэрсіі летам 1944-га не выяжджаў зь Беларусі).

У 1945 быў арыштаваны савецкімі карнымі органамі і зьняволены ў менскай турме МДБ. Паводле ўспамінаў афіцэра БКА Ўладзімера Сіўко, Сымон Раманчук у лютым 1946 г. няўдала спрабаваў уцекчы з турмы, пасьля чаго быў страшна катаваны і спрабаваў скончыць жыцьцё самагубствам:

«Ён і былы савецкі партызан Кавалёў, калі іх вялі ў лазьню, аглушылі ахоўніка і пераскочылі празь сьцяну. Ад пагоні ўцекачы схаваліся ў руінах, але сабакі знайшлі іх сьлед. Р. з сябрам адбіваліся ад энкавэдыстаў цэглай і каменьнем…».

Асуджаны на 10 гадоў савецкіх канцлягераў. Этапаваны ў Інцінскі (потым Мінэральны) канцлягер МДБ Архангельскай вобласьці і Комі АССР (Інта) — спачатку знаходзіўся разам з крымінальнымі вязьнямі, а потым быў далучаны да палітычных. У «Мінлагу» пазнаёміўся і сябраваў з Ларысай Геніюш, якая потым пра яго пісала ў сваёй «Споведзі»:

«Наш сьветлы герой, які ведаў адно толькі — сваю Радзіму і жыў толькі для яе і ёю».

У 1949 г. далучыўся да кіраўніцтва падпольнай шматнацыянальнай арганізацыі (беларусы, палякі і расейцы) у «Мінлагу», якая рыхтавала паўстаньне вязьняў. У 1950 г. у выніку здрады ўсё кіраўніцтва падпольля было арыштаванае.

Паводле некаторых зьвестак, Сымон Раманчук быў асуджаны і расстраляны на Інце ў 1951 годзе.

Літаратура

• Геніюш Л. Споведзь. Мн., 1993; Клімовіч Р. Паўстанне духу // ЛіМ. 1995. 2 чэрв.;
• Палескі А. [Ёрш С.] За ідэалы 25 сакавіка беларусы змагаліся й у савецкіх канцлагерах // Голас камбатанта. 2001. № 1.
• Беларускі нацыяналізм: Даведнік / Уклад. Пятро Казак. — [Б. м. і г. в.]: Голас края;
• Антысавецкія рухі ў Беларусі. 1944—1956. Даведнік, — Мінск, 1999. ISBN 985-6374-07-3.
• Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах).
• Успаміны Пётры Рашэтніка (архіў Сяргея Ярша).

Вонкавыя спасылкі

• Біяграфія Сымона Раманчука на старонцы Леаніда Маракова
• Біяграфія Сымона Раманчука (Беларускі нацыяналізм)
• Біяграфія Сымона Раманчука (Антысавецкія рухі ў Беларусі (1944—1956). Даведнік)