Ян Фрыдэрык Сапега

Ян Фрыдэрык Сапега
	Ян Фрыдэрык Сапега, партрэт XVIII ст.
	; Герб «Ліс»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	18 кастрычніка 1680; Дабратычы[d], Берасьцейскі павет, Берасьцейскае ваяводзтва, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Памёр	6 ліпеня 1751; Лісаводы[d], Падольскае ваяводзтва, Малапольская правінцыя[d], Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая;
Пахаваны	Кодань;
Род	Сапегі
Бацькі	Казімер Уладзіслаў Сапега; Францішка з Копцяў[d]
Дзейнасьць	гісторык

Ян Фрыдэрык Сапега (18 кастрычніка 1680, вёска Дабрацічы Берасьцейскага павету — 6 ліпеня 1751, вёска Лысаводы Падольскага ваяводзтва) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Кашталян менскі (1711—1712) і троцкі (1716—1735), канцлер вялікі літоўскі (з 1735).

Валодаў Коднем, Дарагастаямі, Муравіцай, Капыламі, Чарнобылем, трымаў Берасьцейскае (з 1697) і Прапойскае (з 1739) староствы.

Біяграфія

З магнацкага роду Сапегаў гербу «Ліс», сын Казімера Ўладзіслава.

Навучаўся ў езуіцкім калегіюме ў Берасьці, працягваў адукацыю ў Любліне і Варшаве. У 1697 атрымаў пасаду старосты берасьцейскага. У 1700—1702 падарожнічаў за мяжой, наведаў Прусію, Саксонію, Аўстрыю, Францыю, Галяндыю і Ангельшчыну^[2].

У Паўночную вайну (1700—1721) спачатку быў на баку Аўгуста II, далучыўся да Сандамірскай канфэдэрацыі, у 1706 перайшоў у лягер Станіслава Ляшчынскага, ад якога атрымаў пасаду рэфэрэндара вялікага літоўскага (1706—1709). У 1717 актыўна выступаў супраць прысутнасьці расейскіх войскаў у Рэчы Паспалітай^[2].

Далучыўся да Тарнагродзкай канфэдэрацыі супраціўнікаў караля. Абіраўся паслом на соймы, дэпутатам Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага.

На соймах выступаў супраць умяшаньня Расеі ў нутраныя справы Рэчы Паспалітай праз падтрымку праваслаўных і за захаваньне Рэччу Паспалітай нэўтралітэту на міжнароднай арэне^[2].

Клапаціўся пра пасады для магнацкіх родаў Радзівілаў (зь якімі яго зьвязвала жонка Канстанцыя з Радзівілаў) і Сапегаў. Не пакінуў нашчадкаў.

Спадчына

Значную частку жыцьця правёў у Кодні, дзе сабраў вялікую бібліятэку, якая станам на 1744 складалася з 3500 пазыцыяў.

Напісаў гісторыю абраза Панны Марыі ў Кодні (Торунь, 1720), гістарычна-генэалягічны нарыс роду Сапегаў (Варшава, 1730) і інш. У Коданскім касьцёле стварыў партрэтную галерэю Сапегаў^[3].

Галерэя

Невядомы мастак, каля 1720
Невядомы мастак, сяр. XVIII ст.
З кнігі «Svada latina» (па-беларуску: «Прывабная лаціна»), XVIII ст.
Літаграфія невядомага аўтара, 1747

Крыніцы

^ ^а ^б ^в Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 99. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
^ ^а ^б ^в Андрэй Мацук. Сапега Ян Фрыдэрык // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 545.
^ Анатоль Грыцкевіч. Сапегі // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

Вонкавыя спасылкі

Ян Фрыдэрык Сапега — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[_79b5db98bf49379a-1] а ^б ^в Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 99. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6

[evkl-2] а ^б ^в Андрэй Мацук. Сапега Ян Фрыдэрык // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 545.

[3] Анатоль Грыцкевіч. Сапегі // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1.

[1]

[2]

[3]