Эрнэст Рэзэрфорд

Эрнэст Рэзэрфорд
Ernest Rutherford
Нарадзіўся	30 жніўня 1871(1871-08-30) Спрынг Грув, Новая Зэляндыя
Памёр	19 кастрычніка 1937(1937-10-19) (66 гадоў) Кембрыдж, Ангельшчына
Навуковая сфэра	фізыка, хімія
Месца працы	Манчэстэрскі ўнівэрсытэт[d] і Універсітэт Мак-Гіла[d]
Альма-матэр	Кэнтэрбэрыйскі ўнівэрсыстэт, Кембрыдзкі ўнівэрсытэт
Навуковая ступень	бакаляўр мастацтваў[d], магістр мастацтваў[d], бакаляўр навук[d] і доктар навук
Навуковы кіраўнік	Джозэф Джон Томсан
Вучні	Нільс Бор, Джэймз Чадўік, Ганс Вільгельм Гайгер, Ота Ган, Фрэдэрык Содзі, Пётар Капіца
Вядомы як	«бацька» ядзернай фізыкі
Узнагароды і прэміі	Hector Medal[d] (1916) Нобэлеўская прэмія ў галіне хіміі (1908) Мэдаль Матэўччы[d] (1913) Мэдаль Коплі[d] (1922) Мэдаль Франкліна[d] (1924) мэдаль Эліята Крэсана[d] (1910) чалец Лёнданскага каралеўскага таварыства[d] Фарадэеўская лекцыя[d] (1936) медаль Вільгельма Экснера[d] (1936) Медаль Фарадэя[d] (1930) Мэдаль Румфорда[d] (1904) мэдаль Альбэрта[d] (1928) Бэйкераўская лекцыя[d] (1920, 1904) прэмія міру нямецкіх кнігагандляроў[d] FRSNZ[d] ганаровы сябар Эдынбурскага каралеўскага таварыства[d] Guthrie Lecture[d] (1927) T. K. Sidey Medal[d] (1933)
Аўтограф

Эрнэ́ст Рэ́зэрфорд (па-ангельску: Ernest Rutherford; 30 жніўня 1871, Спрынг Грув, Новая Зэляндыя — 19 кастрычніка 1937, Кембрыдж, Ангельшчына) — брытанскі фізык новазэляндзкага паходжаньня. Вядомы як «бацька» ядзернай фізыкі, стварыў плянэтарную мадэль атама. Ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па хіміі 1908 году.

Раньнія гады

Рэзэрфорд нарадзіўся ў невялічкім новазэляндзкім мястэчку Спрынг Грув (па-ангельску: Spring Grove), які месьціцца каля іншага мястэчка Нэльсан. Бацька — Джэймз Рэзэрфорд, маці — Марта Томсан. Эрнэст быў чацьвёртым дзіцяці ў сям’і з дванаццаці. Выдатна скончыў каледж у Нэльсане, атрымаўшы 580 балаў з 600 магчымых і прэмію ў 50 фунтаў дзеля працягу навучаньня ў Кэнтэрбэрыйскім каледжы ў Крайстчэрч.

Ягоная магістарская праца, што была напісана ў 1892 годзе, тычылася выяўленьня высокачастасных радыёхваляў, існаваньне якіх было даказана ў 1888 годзе нямецкім фізыкам Гайнрыхам Гэрцам.

У 1895 годзе, пасьля атрыманьня ступені бакаляўра прыродазнаўчых навук і двух гадоў дасьледаваньняў у вобласьці электрычнасьці, Рэзэрфорд накіраваўся ў Ангельшчыну дзеля далейшага навучаньня ў Кавэндыскай лябараторыі Кембрыдзкага ўнівэрсытэта пад кіраўніцтвам Джозэфа Дж. Томсана.

Навуковая дзейнасьць

У 1898 годзе Рэзэрфорд дапамагаў Р. Оўэнсу праводзіць дасьледаваньні тору з дапамогай электраскопу. Газ, які выдзяляе радыёактыўны тор, Рэзэрфорд назваў «эманацыяй тору».. Эрнэст зрабіў адкрыцьцё альфа- й бэта-выпраменьваньняў, адзін з ізатопаў радона й мноства іншых ізатопаў. Растлумачыў на выснове ўласьцівасьцяў радону радыяактыўнасьць тору, адкрыў і растлумачыў радыяактыўнае пераўтварэньне хімічных элемэнтаў, стварыў тэорыю радыяактыўнага распаду, рашчапіў атам азоту, выявіў існаваньне пратону.

Даказаў, што альфа-часьцінка — ядро геля. Паставіўшы экспэрымэнт па расьсейваньню альфа-часьцінак на мэталічнай фальзе, вывеў формулу Рэзэрфорда. Зрабіў выснову, што ў атаме існуе масіўнае ядро. Стварыў плянэтарную тэорыю будовы атама. Першым адкрыў стварэньне новых хімічных элемэнтаў пры распадзе цяжкіх хімічных радыяактыўных элемэнтаў.

Вонкавыя спасылкі

Эрнэст Рэзэрфорд — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Біяграфія на сайце «Навука й тэхніка»^(рас.)
• Бяіграфія на афіцыйным сайце Нобэлеўскай арганізацыі^(анг.)
• The Rutherford Museum^(анг.)
• Rutherford Scientist Supreme^(анг.)