Жырмуны
| Жырмуны | |
.jpg) Руіны палаца Радзівілаў | |
| Магдэбурскае права: | 1724 |
| Вобласьць: | Гарадзенская |
| Раён: | Воранаўскі |
| Сельсавет: | Жырмунскі |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°1′9″ пн. ш. 25°13′14″ у. д. / 54.01917° пн. ш. 25.22056° у. д.Каардынаты: 54°1′9″ пн. ш. 25°13′14″ у. д. / 54.01917° пн. ш. 25.22056° у. д. |
Жырмуны на мапе Беларусі   Жырмуны | |
 Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
| |
Жырмуны — вёска ў Беларусі, на безыменным прытоку ракі Дзітва. Цэнтар сельсавету Воранаўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва 670 чал. (1993). Знаходзіцца за 16 км на паўднёвы захад ад Воранава, за 8 км ад чыгуначнай станцыі Бастуны; на шашы Ліда — Вільня.
Жырмуны — даўняе магдэбурскае мястэчка гістарычнай Лідчыны (частка Віленшчыны).
Гісторыя
У пісьмовых крыінцах Жырмуны ўпершыню згадваюцца ў XV ст. як маёнтак роду Бутрымаў. Каля 1437 баярын Войцех Кучук заснаваў тут касьцёл. У кан. XV — пач. XVI стст. мясьціна знаходзілася ў валоданьні Мантоўтавічаў.
У 1513 Жырмуны перайшлі да Юрыя Радзівіла. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) паселішча ўвайшло ў склад Лідзкага павету Віленскага ваяводзтва. На мапе Тамаша Макоўскага (1613) Жырмуны значацца як мястэчка. У XVII ст. мястэчка перайшло ў валоданьне Завішаў. У 1624 Ян Завіша збудаваў тут новы касьцёл.
У пач. XVIII ст. Жырмуны зноў перайшлі да Радзівілаў. У 1724 кароль і вялікі князь Аўгуст Моцны надаў мястэчку Магдэбурскае права. У 2-й пал. XVIII ст. тут існавалі школа і шпіталь. Станам на 1777 у Жырмунах быў 31 двор. У 1788 Караліна Радзівіл заснавала ў мястэчку касьцёл Сьв. Крыжа.
.jpg)
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Жырмуны апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе зрабіліся цэнтрам воласьці Лідзкага павету Віленскай губэрні. Сьпярша мястэчка знаходзілася ў валоданьні Тышкевічаў, потым Шванэбахаў. Станам на 1860 тут было 29 будынкаў, касьцёл, малітоўны дом, шпіталь, школа, паштовая станцыя. На 1863 — 19 жылых дамоў. У пач. XX ст. адкрылася народная вучэльня.
У 1920 Жырмуны апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе зрабіліся цэнтрам гміны Лідзкага павету Наваградзкага ваяводзтва.
У 1939 Жырмуны ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 зрабіліся цэнтрам сельсавету Радунскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. 3 красавіка 1959 вёска ўвайшла ў склад Воранаўскага раёну.
Насельніцтва
- XIX стагодзьдзе: 1860 — 271 чал.[1]; 1863 — 272 чал.[2]
- XX стагодзьдзе: 1901 — каля 320 чал.; 1971 — 587 чал., 198 двароў; 1993 — 670 чал., 270 двароў[3].
Інфраструктура
У Жырмунах працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, амбуляторыя, пошта.
Турыстычная інфармацыя
Выдатныя мясьціны
- Капліца Сьвятога Яна Хрысьцiцеля
- Касьцёл Адшуканьня Сьвятога Крыжа (1789)
- Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў
Галерэя
- Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў у Жырмунах
-
Агульны выгляд -
Брама -
Брама -
Скляпеньні
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Крыніцы
- ^ Żyrmuny // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895. S. 895.
- ^ Іна Соркіна. Мястэчкі Лідскага ўезда ў XIX — пачатку ХХ ст. // Ліда і Лідчына: да 685-годдзя з дня заснавання горада: матэрыялы рэспуб. навук.-практ. канф., (Ліда, 3 кастр. 2008 г.) / рэдкал.: Худык А. П. (гал. рэд.). — Ліда, 2008.
- ^ Валеры Шаблюк. Жырмуны // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 384.
Літаратура
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
- Żyrmuny // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895. S. 895—896.
Вонкавыя спасылкі
Жырмуны — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
| ||||||||