Хмяльніцкі

Хмяльніцкі
Хмельницький
Герб Хмяльніцкага Сьцяг Хмяльніцкага
Першыя згадкі:	1431
Вобласьць:	Хмяльніцкая
Плошча:	93,05 км²
Насельніцтва (2012) • колькасьць: • шчыльнасьць:	264 000 2 837 чал./км²
Тэлефонны код:	+380-382(2)
Паштовы індэкс:	29000-499
Геаграфічныя каардынаты:	49°25′10″ пн. ш. 26°58′46″ у. д.
Хмяльніцкі на мапе Ўкраіны Хмяльніцкі
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
Хмяльніцкая меская рада

Хмяльніцкі (па-ўкраінску: Хмельницький, гістарычная назва — Пласкіраў, у 1795/1801—1954 роках — Праскураў) — места ў заходняй частцы Ўкраіны, на рацэ Паўднёвы Буг. Адміністрацыйны цэнтар Хмяльніцкай вобласьці і Хмяльніцкага раёну. Плошча 94 км². Насельніцтва 264 тыс. чал. (2012). Насельніцтва агламерацыі — 439,7 тыс. чал. Знаходзіцца за 281 км на паўднёвы захад ад Кіева. Чыгуначны вузел. Празь места праходзяць аўтамабільныя дарогі Чарнаўцы — Стараканстантынаў і Львоў — Кіраваград — Данецк E50.

Хмяльніцкі — гістарычны цэнтар Цэнтральнага Падольля. У наш час места зьяўляецца буйным цэнтрам рынкавага гандлю (мясцовы рынак — трэці ў Эўропе па аб’ёме продажаў), агулам рынкі займаюць 1/3 частку тэрыторыі Хмяльніцкага.

Этымалёгія назвы

Сваю назву места атрымала ў гонар Багдана Хмяльніцкага, гістарычная назва Пласкіраў паходзіць ад рэчкі Плоская — прытоку Паўднёвага Буга.

Гісторыя

• кан. XIV — пач. XV стст.: верагодны час заснаваньня паселішча, у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
• 1431: па сьмерці вялікага князя Вітаўта, кароль польскі Ягайла далучыў Пласкіраў да Польшчы.
• 1434: у Падольскім ваяводзтве.
• XVI—XVII стст.: у Пласкіраве існаваў замак.
• XVII—XVIII стст.: мястэчка, неаднаразова цярпеў ад ваенных канфліктаў.
• 1672—1699: знаходзіўся пад уладай Турэччыны.
• 1793: у выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі.
• 1795: цэнтар павету Падольскай губэрні.
• 1870: адкрыцьцё чыгункі Жмэрынка — Праскураў — Валачыск.
• 1919—1920: у Праскураве тройчы знаходзіўся Ўрад УНР і Дырэкторыя, тут у сакавіку 1919 адбылося апошняе паседжаньне Дырэкторыі ў поўным складзе.
• 16 лістапада 1920: у складзе УССР.
• 15 сакавіка 1941: цэнтар Камянец-Падольскай вобласьці.
• 8 ліпеня 1941 1941 — 25 сакавіка 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

• 1881 — 14 554 чал.
• 1897 — 22 915 (13 783 мужчыны і 9132 жанчыны), зь іх каля 29,8% складалі праваслаўныя, 30,1% — каталікі, 39,5% — юдаісты, 0,6% — іншыя.
• 1991 — 244 тыс. чал.
• 2009 — 290 тыс. чал.

Эканоміка

Прадпрыемсты машынабудаваньня (трансфарматарныя падстанцыі, кавальска-прэсавае абсталяваньне, радыёапаратура, прыборы і інш.); харчовай (масласыраробнай, мясной), лёгкай (абутковай, швацкай, трыкатажнай і інш.), хімічнай і інш. прамысловасці.

Галерея

• 
  Вул. Праскураўская
• Гатэль «Поділля»
  Гатэль «Поділля»
• 
  Рэчка Плоская ў мескім парку
• 
  Будынак адміністрацыі вобласьці
• 
  Вул. Падольская

Месты-сябры

• Мадэста, ЗША (1987)
• Сылістра, Баўгарыя (1992)
• Бор, Сэрбія (1995)
• Бяльцы, Малдова (1996)
• Цехануў, Польшча (1996)
• Крамфорс, Швэцыя (1997)
• Шыцьзячжуан, Кітай (1998)
• Іванава, Расея (2000)
• Шаўлі, Летува (2001)
• Манісэс, Гішпанія (2002)
• Агуаскальентэс, Мэксыка (2002)
• Кармэль, Ізраіль (2007)
• Цьвер, Расея (2007)

Вядомыя асобы

• Арыэль Дзюран (1898—1981) — амэрыканская пісьменьніца.
• Анатоль Кашміроўскі (нар. 1939) — псыхатэрапэўт, вядомы гіпнатэзэр.
• Аляксандар Панамароў (нар. 1973) — украінскі сьпявак.

Літаратура

• Proskurów // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IX: Poźajście — Ruksze. — Warszawa, 1888. S. 53—57
• Проскуров // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.

Вонкавыя спасылкі

Хмяльніцкі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Хмяльніцкая меская рада