Рагозіна (Віцебская вобласьць)
| Рагозіна | |
| трансьліт. Rahozina | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Віцебская |
| Раён: | Аршанскі |
| Сельсавет: | Арэхаўскі |
| Насельніцтва: | 12 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 216 |
| Паштовы індэкс: | 211026[1] |
| СААТА: | 2236850036 |
| Нумарны знак: | 2 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°39′10″ пн. ш. 30°30′57″ у. д. / 54.65278° пн. ш. 30.51583° у. д.Каардынаты: 54°39′10″ пн. ш. 30°30′57″ у. д. / 54.65278° пн. ш. 30.51583° у. д. |
Рагозіна на мапе Беларусі ±   Рагозіна | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Раго́зіна[2] — вёска ў Аршанскім раёне Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 13 км на паўночны ўсход ад Воршы і за 2 км на поўнач ад міжнароднай аўтамагістралі Корк — Омск (у межах Беларусі — магістраль М1). Рагозіна ўваходзіць у склад Арэхаўскага сельсавету.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вялікае Княства Літоўскае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вёска разьмяшчаецца на адлегласьці 1—2 км на паўднёвы ўсход ад месца злучэньня старадаўніх шляхоў Днепра-Дзьвінскага вадападзелу Дуброўна (рака Дняпро) — Бабінавічы (рака Лучоса)[3] й Ворша (рака Дняпро) — Бабінавічы (рака Лучоса) — Віцебск (рака Дзьвіна) пры перасячэньні ракі Выдрыцы, левага прытоку Аршыцы (цяпер у межах Арэхаўску).
Першае ўпамінаньне — пачатак XV стагодзьдзя як сядзіба (дварэц) Сьцяпана Рагозіча.
«[1500 — —] ... Фотьяну Шенбелю дан дворец Степана Рогозіча, бояріна рошскогож...»[4]
У XVII–XVIII стагодзьдзях вёска Рагозіна – уласнасьць Сапегаў у Дубровенскім графстве Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва.[5]
Пад уладай Расейскай імпэрыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай 22.07.1773 году Рагозіна ў Аршанскім павеце Аршанскай правінцыі Магілёўскай губэрні. З 22.03.1777 па 31.12.1796 у Аршанскім павеце Магілёўскай губэрні (Магілёўскае намесьніцтва з 10.01.1778 па 31.12.1796). З 01.12.1796 па 27.02.1802. Аршанскі павет Беларускай губэрні. З 27 лютага 1802 г. Магілёўская губэрня, Аршанскі павет, Высокаўская воласьць.[6]
У 1783 годзе вёска Рагозіна — уладаньне князя Рыгора Пацёмкіна.[7] З 1792 году ва ўласнасьці Любамірскіх у маёнтку Межаўскі ключ. Адлюстравана на пляне генэральнага межаваньня Аршанскага павету канца 18 ст.[8]
У 1910 годзе сялянскай грамадзе належала 317 дзесяцін зямлі. Сяляне вёскі адносіліся да прыходу Арэхаўскае царквы Сьвятой Тройцы й уваходзілі ў Андрыянаўскае сялянскае таварыства.[9]
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XIX стагодзьдзе: 1857 год — 113 чалавек[10]
- XX стагодзьдзе: 1999 год — 32 чалавекі; 1910 год — 28 двароў, 107 мужчын, 99 жанчын;[9]
- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 12 чалавекі;
Асобы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Мікалай Федарэнка (23.01.1922 — 1.09.2000) — беларускі мастак.
Славутасьці
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Старажытнае гарадзішча ва ўрочышчы Гарадок. Прадаўгаватае (40×60 м) па лініі поўнач-поўдзень, са стромкімі схіламі, вышынёй амаль 10 мэтраў, узвышаецца над вёскай побач з Дубровенскім трактам. У агаленьнях культурнага пласта сустракаюцца аскепкі вырабаў ляпной керамікі трох культур: мілаградзкай, днепра-дзьвінскай і штрыхаванай. На паўднёва-ўсходняй частцы ляжаць два вялізныя каменныя крыжы больш за мэтар у даўжыню і каля трыццаці сантымэтраў у таўшчыню. На паверхні аднаго зь іх выбіты крыж. Побач з гарадішчам існавала селішча.[11]
- Старажытнае гарадзішча
-
Гарадзішча. Выгляд з поўдня. -
Першы каменны крыж -
Другі каменны крыж -
Гарадзішча. Выгляд з поўначы.
- Могілкі на высокім пагорку ля паўночнай ускраіны вёскі. Шмат крыжоў разнастайных памераў і колераў.[11]
Страчаная спадчына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Царква. У XVIII стагодзьдзі парафія Беларускай грэка-каталіцкай царквы (БГКЦ).[5]
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Белпошта
- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 66
- ^ Топографическия примечании на знатнейшия места путешествия Ея Императорскаго Величества в Белорусския наместничества.. — СПб.: Импер. акад. наукъ, 1780. — С. 82. — 134 с.
- ^ Lietuvos Metrika / Algirdas Baliulis. — Vilnius: Lietuvos istorijos instittutos, 2007. — Т. Knyga Nr. 6 (1494-1506). — С. 228, № 352. — ISBN 978-9986-780-95-3 (6 knyga)
- ^ а б Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 2 / [рэд. Г.П. Ляхава, Ю.М. Несцяроўская, Т.М. Пракаповіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2013. — 347, [4] с., іл. ISBN 978-985-508-245-4. С. 84 (Г-4), 298
- ^ Могилевская губернія. Города. Могилевъ. Орша. // Городскія поселенія въ Россійской имперіи : даведнік. — С.-Петербург: Въ типографіи К. Вульфа, 1863. — Т. 3. — С. 155, 186.
- ^ Российский государственный архив древних актов.(недаступная спасылка) Материалы генерального и специального межевания Межевой канцелярии и местных межевых учреждений по МОГИЛЕВСКОЙ губернии 1776—1918 гг. Ф. 1319. Опись 1. Картон 16 Пачатак 5.09.1783. Полевые записки № 812.
- ^ Планы генерального межевания России 1783—1790 гг.
- ^ а б Списокъ населенныхъ местъ Могилевской губерніи / Под ред. Георгій Павлович Пожарова.. — Могилев губ.: Могилев. губ. стат. ком., 1910. — С. 107 (№ 6). — 250 с.
- ^ Списки населенных мест Могилевской губ. по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело] = РГИА. Ф. 1290. Оп.4. Д. 80. — Ленинград: Фонд Центрального статистического комитета МВД., 1857. — С. 374. — 613 с.
- ^ а б Свѣдѣнія 1873 г. о городищахъ и курганахъ / Спицынъ А. А.. — Извѣстія императорской археологической коммисіи. — С.-Петербург: Императорская Археологическая Комиссия, 1903. — Т. Выпускъ 5-й. — С. 49. — 127 с.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асіноўскі, Сьвятаслаў. Орша: залатыя стрэлы на блакітным полі. — Менск: Полымя, 1997. — С. 310. — 428 с. — 2000 ас. — ISBN 985-07-0111-0
- Васілеўскі, Даніла. «З матэрыялаў да архэалёгічнай карты Аршанскае акругі». / С. Плаўнік // Наш Край : штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Інстытуце Беларускай Культуры. — Менск: чэрвень—ліпень 1926. — № 6—7 (9—10). — С. 64—67.
- Рагазіна. // Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т. 10. Віцебская вобласць. Кн. 1 / рэдкал.: У.У. Андрыевіч (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2018. — 696 с.: іл. ISBN 978-985-11-1062-5. С. 167.
- Рагазіна. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Оршы і Аршанскага р-на. У 2 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БелЭн, 1999. — 384 с.: іл. ISBN 985-11-0156-7. С. 512.
- Шынкевіч, Аляксандар. Аршанская даўніна.. — Мінск: Полымя, 1992. — С. 69, 70. — 144 с. — 3500 ас.
- Шынкевіч, Аляксандар. Очерки о земле Оршанской/ Природа, история, народные предания, старина. — Барань: 2013. — С. 245. — 844 с.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Рагозіна (Віцебская вобласьць) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў- Рагозіна — Глобус Беларусі (рас.)
