Геаграфічны факультэт БДУ

Каардынаты: 53°53′35″ пн. ш. 27°32′55″ у. д. / 53.893142° пн. ш. 27.548522° у. д. / 53.893142; 27.548522

Факультэт геаграфіі і геаінфарматыкі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту — найбуйнейшы ў Беларусі вучэбна-навуковы цэнтар падрыхтоўкі географаў, геолягаў, гідролягаў і мэтэаролягаў. Знаходзіцца ў Менску на вул. Ленінградзкай, 16. Дэкан факультэту — Алена Кальмакова.

На факультэце навучаецца каля 1000 студэнтаў дзённай і завочнай формаў навучаньня, 18 асьпірантаў і суіскальнікаў вучоных ступеняў. Пэдагагічную і навуковую працу забясьпечваюць больш за 100 супрацоўнікаў, сярод якіх 15 дактароў навук, прафэсараў, 40 дацэнтаў і 15 старшых навуковых супрацоўнікаў. Навучаньне вядзецца па спэцыяльнасьцях: «Геаграфія» (13 спэцыялізацыяў: турызм, дэмаграфія, глебазнаўства, картаграфія, гідралёгія і іншыя), «Географа-інфармацыйныя сыстэмы (ГІС)», «Геаэкалёгія», «Геалёгія і выведка радовішчаў карысных выкапняў» (3 спэцыяльнасьці), «Гідрамэтэаралёгія».

На другім паверсе будынка факультэту працуе Музэй землязнаўства. Некалькі разоў на год музэй арганізуе масавую мінэралягічную выставу «Каменная казка». Выданьне факультэту — студэнцкая газэта «Экватар». На геаграфічным факультэце дзейнічае рэспубліканская грамадзкая арганізацыя Беларускае геаграфічнае таварыства.

Гісторыя факультэту

Афіцыйная дата стварэньня — 1934 год. Аднак яшчэ ў 1921 годзе на рабфаку БДУ геаграфія была прадстаўленая як вучэбная дысцыпліна. Першапачатковая назва — геоляга-глебава-геаграфічны факультэт. Факультэт быў арганізаваны пры падтрымцы вучоных М. Н. Сьмірнова, І. М. Іванова і іншых. У першыя гады існаваньня на факультэце працавалі акадэмікі АН БССР Я. Н. Афанасьеў, М. Ф. Бліядухо, чалец-карэспандэнт АН БССР А. М. Жырмунскі, дацэнты С. С. Малярэвіч і іншыя. Пачаткова на факультэце працавалі дзьве катэдры: фізычнай геаграфіі і глебазнаўства. У пасьляваенныя гады былі сфармаваныя катэдры фізычнай геаграфіі, эканамічнай геаграфіі, глебазнаўства і геалёгіі. У 1951—1958 гг., 1966—1969 гг. і з 1993 г. па нашыя дні на факультэце дзейнічае катэдра дынамічнай геалёгіі.

Дэканы геаграфічнага факультэту

Ф. Ф. Дзярбенцьеў (Дзярбенцаў) (15.08.1934 — 29.03.1935)
Казакоў (15.04.1935 - 1935)
М.Ф. Чурын (1935 — 1936)
Ануфрый Нестаравіч Андрушчанка (1936—1938)
Іван Сцяпанавіч Жылінскі (1938 — 1941)
Васіль Аляксеевіч Дзяменцьеў (1943—1947)
Мікалай Тарасавіч Раманоўскі (1947—1955)
Ануфрый Нестаравіч Андрушчанка (1955—1958)
Іван Іванавіч Трухан (1958—1962)
Мікалай Тарасавіч Раманоўскі (1962—1983)
Расьціслаў Жмойдзяк (1983—1998)
Іван Іванавіч Пірожнік (1998—2013)
Зьміцер Іваноў (в. а., канец 2013, 2014—2017)
Мікалай Клебановіч (2017 — 2019)
Зьміцер Курловіч (2019 — 2022)
Алена Кальмакова (з 2022)

Структура факультэту

Катэдры

Катэдра геаграфічнай экалёгіі (заг. катэдры — прафэсар А. М. Вітчанка)
Катэдра геадэзіі і картаграфіі (заг. катэдры — кандыдат геаграфічных навук А. П. Раманкевіч)
Катэдра дымамічнай геалёгіі (заг. катэдры — прафэсар В. М. Губін)
Катэдра агульнага землязнаўства і гідрамэтэаралёгіі (заг. катэдры — прафэсар П. С. Лопух)
Катэдра глебазнаўства і зямельных інфармацыйных сыстэмаў (заг. катэдры — дацэнт М. В. Клебановіч)
Катэдра фізычнай геаграфіі сусьвету і адукацыйных тэхналёгіяў (заг. катэдры — прафэсар Я. К. Яловічава)
Катэдра эканамічнай геаграфіі Беларусі і дзяржаваў Садружнасьці (заг. катэдры — Генадзь Озем)
Катэдра эканамічнай геаграфіі замежных краін (заг. катэдры — прафэсар К. А. Анціпава)
Катэдра інжынэрнай геалёгіі і геафізыкі (заг. катэдры — д. г.-м. н., праф. Аляксандар Санько)

Навукова-дасьледчыя лябараторыі

Возеразнаўства
Экалёгіі ляндшафтаў

У складзе НДЛ працуюць 18 супрацоўнікаў (у тым ліку 1 доктар навук і 4 кандыдаты навук).

Прафэсарска-выкладчыцкі склад

На кастрычнік 2009 году прафэсарска-выкладчыцкі склад налічваў 75 чалавек:

15 дактароў навук (зь іх 10 прафэсараў),
41 кандыдат навук (зь іх 36 дацэнтаў і 5 старшых выкладчыкаў),
19 старшых выкладчыкаў, выкладчыкаў і асыстэнтаў без вучонай ступені.

Суадносіны студэнты/выкладчыкі: з улікам сумяшчальнікаў — 9 студэнтаў на 1 выкладчыка, без уліку — 14.

Вучэбная геаграфічная станцыя (геабаза) «Заходняя Бярэзіна»

Знаходзіцца ў Валожынскім раёне на беразе р. Заходняя Бярэзіна, недалёка ад в. Калдыкі і в. Куцяняты.

Весьнік геаграфічнага факультэту «Экватар»

Заснаваны ў пачатку 2006 году па ініцыятыве дэканату факультэта. У той момант у студэнцкае жыцьці востра не хапала ўласнае друкаванага выданьня, аднак, з прычыны нізкага ўзроўню арганізацыі студэнтаў актыўна займацца аніхто не хацеў. Тады намесьнік дэкану М. В. Кухарчык абраў зь ліку студэнтаў 1-2 курсу адказных рэдактараў: Ю. Губараву, А. Малокіна, Я. Рыбіна і М. Шчарбакову. Яны далі весьніку новае імя (раней выданьне нерэгулярна выходзіла пад назвай «Мерыдыян») і выпусьцілі два нумары (сакавіцкі і травеньскі — прысьвечаны географам-франтавікам). Варта адзначыць, што публіцыстычны, роўна як і эстэтычны характар выданьня выклікаў нараканьні са шматлікіх бакоў. Зьмест нумароў быў дыктаваны дэканатам, а таму знаходзіўся далёка па-за патрэбамі студэнтаў у цікавай і карыснай інфармацыі. Наклад выданьня быў моцна абмежаваны: у асноўным распаўсюджваўся па катэдрам, у дэканаце, а таксама вывешваўся на дошку аб’яваў (1-й паверх паўднёвага крыла).

Магутны штуршок да разьвіцьця весьнік атрымлівае з восені 2006 году, калі ў склад рэдкалегіі ўвайшоў студэнт 4 курса Павал Чумакоў. Зь яго імем зьвязана зьмяненьне рэдакцыйнае палітыкі, прыцягненьне журналістаў зь ліку студэнтаў, карэннае зьмяненьне дызайну (набліжэньне яго да выдавецкіх стандартаў) і выхад у колы грамадзтва: у гэты пэрыяд максымальныя наклады дасягалі 100-150 асобнікаў.

Зьмяняецца і зьмест весьніка: старонка навінаў, пасланьні галоўнага рэдактара, інтэрвію з выкладчыкамі і студэнтамі, надзённыя артыкулы, рэдакцыйныя праекты (напрыклад, мапа зь месцамі нараджэньня выкладчыкаў факультэту), гумарыстычная геаграфічная паэзія. У сувязі з рэбрэндынгам весьніку, прымаецца рашэньне абнуліць яго нумарацыю. Нумар ад лістападу 2006 становіцца першым. Увясну 2008 году весьнік геафаку «Экватар» прыняў удзел у штогадовым конкурсе выданьняў БДУ, якое прайшло ў САК «Брыганціна».

Сэзон, восень 2008 году, «Экватар» сустрэў бяз большай часткі старой рэдкалегіі: Павал Чумакоў выпусьціўся з унівэрсытэту, Ю. Губарава, А. Малокін і А. Безручонак зьехалі на гадавыя стажыроўкі ў замежжа. Перад Марыяй Шчарбаковай паўстала пытаньне аб папаўненьні кадраў для працягу плённай працы. Яна была абраная рэдактарам весьніка. Андрэй Безручонак, знаходзячыся ў Партугаліі, выконваў вёрстку і дызайн. Артыкулы для «Экватара» актыўна пачалі пісаць студэнты малодшых курсаў: Зьміцер Валадзько, Алена Кочуб, Валеры Жук, Яўген Шавялеў. У лютым 2010 году рэдактарам «Экватару» стаў Андрэй Безручонак, Марыя паехала на стажыроўку ў Анкару. У гэты час газэта стала выходзіць рэгулярна з паўнатой 8—12 старонак. Былі перапрацаваныя канцэпцыі дызайну, зьмест артыкулаў і моўнае пытаньне: выгляд весьніка стаў больш яскравым і сучасным, а артыкулы пачалі друкавацца пераважна на беларускай мове. Восеньню 2010 году «Экватар» стаў найлепшай маланакладнай газэтай БДУ.

Значныя зьмены ў працы газэты адбываюцца ў 2011 годзе. «Экватар» выдаецца цалкам на беларускай мове, зьмяняецца дызайн. Зьмены адбываюцца і ў рэдкалегіі. Ад старога складу практычна нікога не застаецца. Рэдактарам становіцца Марына Карней. Таксама прыходзяць і новыя людзі — Ніна Літвінка, Вікторыя Койпіш, Ягор Левачоў, Багдан Пачапскі. Са старога складу застаецца толькі Валадзько Зьміцер. Вясной 2011 году рэдкалегія весьніка прымае ўдзел у «Зімовай школе студэнцкай журналістыкі» на САК «Брыганціна». «Экватар» заваёўвае першае месца ў намінацыі «За арыгінальнасьць і творчы падыход».

У 2013 годзе весьнік геаграфічнага факультэту БДУ «Экватар» становіцца найлепшым беларускамоўным выданьнем унівэрсытэту. У 2014 годзе «Экватар» мяняе канцэпцыю друку па прапанове Ягора Левачова і адмаўляецца ад цалкам каляровага друку. Цяпер газэта выходзіць з каляровай вокладкай. У гэтым жа годзе выпускаецца значная частка рэдкалегіі — Марына Карней, Вікторыя Койпіш, Наста Кулак, Ніна Літвінка. Ягор Левачоў зьязджае ў стажыроўку ў Францыю (Бардо). Нагляд за весьнікам бярэ на сябе Ніна Літвінка і прызначаецца рэдактаркай. Што і выклікае спрэчкі ў рэдкалегіі. У 2015 годзе адміністрацыя ўнівэрсытэту не дазволіла друкаваць артыкул пра рух "Студэнты супраць", таму 38 нумар весьніка выйшаў з белай плямай.

Весьнік выходзіў накладам у 120 асобнікаў з пэрыядычнасьцю 4 нумары на год. Артыкулы ахоплівалі шырокі спэктар тэматык, цікавыя студэнтамі і выкладчыкамі. «Экватар» выклікаў цікавасьць таксама ў актывістаў і пэрсаналу іншых факультэтаў БДУ.

З лістапада 2022 выдаецца ў фармаце Тэлеграм-каналю - "Экватар | Больш, чым геаграфія"

Вядомыя выпускнікі

Навукоўцы

Валерый Аношка — глебазнаўца, сябар НАН Рэспублікі Беларусь.
Валянцін Лукашоў — геахімік, чалец-карэспандэнт, доктар геоляга-мінэралягічных навук, прафэсар^[1].
Браніслава Манак — навуковец-географ у галіне дэмаграфіі.
Іван Пірожнік — дэкан геаграфічнага факультэта БДУ, навуковец у сфэры эканамічнай геаграфіі.
Георгій Рылюк (1963) — прафэсар, навуковец у галіне тапанімікі і фізычнай геаграфіі^[2].
Іван Трухан (асьпірантура) — навуковец у сфэры эканамічнай геаграфіі. Дэкан геафака БДУ, рэктар БДЭУ.
Вольга Якушка — навуковец-географ у галіне возеразнаўства.
Мікалай Чартко (1957) — геахімік, глебазнаўца.
Аляксей Гайдашоў — навуковец-палярнік, тройчы быў у экспэдыцыі ў Антарктыдзе^[3]^[4].
Леанід Турышаў — навуковец-палярнік.

Іншыя

Георгі Калдун — сьпявак ды тэлевядучы.^[5]
Канстанцін Драпеза — музыка, удзельнік дуэта «Аляксандра і Канстанцін».
Уладзімер Кіслы (1979) — мастак-рэстаўратар, адзін з тых, хто адшукалі крыпту караля Станіслава Аўгуста ў в. Воўчын.^[6]
Арцём Махакееў — аўтар і вядучы праграмы «Дабравест» на тэлеканале «Лад».^[7]
Мікалай Мірны — бацька тэнісіста Максіма Мірнага.
Андрэй Місюра (Сяргей Малышаў, Амін аль-Ансары) — затрыманы ў сьнежні 2006 году ў Гішпаніі па падазрэньні ў сувязі з тэрарыстычнай арганізацыяй Аль-Каіда.^[8]
Ігар Пазьняк — тэлевядучы СТВ (праграмы «Неделя», «24 часа»).^[9]
Павал Севярынец (2000) — заснавальнік і шматгадовы лідэр «Маладога Фронту».
Вячаслаў Сіўчык (1984) — палітык, сябар Партыі БНФ.
Барыс Тасман — журналіст, працаваў у газэтах «Свабода» (1997), «БДГ» (1999—2002), «Белорусская газета» (2002), прэс-аташэ Беларускай фэдэрацыі лёгкай атлетыкі (БФЛА), працуе ў газэце «Прэсбол».^[10]
Віктар Таўкач — сябар каманды КВН БДУ, чэмпіён вышэйшай лігі КВН.
Юры Шуканаў — гулец зборнай Беларусі па футболе.
Сяргей Канановіч (1995) — гітарыст праектаў «Крамбамбуля» і Zet, бас-гітарыст гурта Pomidor/OFF.
Хамза Гальлямаў (1978) — старшыня Рэгіянальнага духоўнага ўпраленьня мусульман Рэспублікі Башкартастан, муфцій, кіраўнік мячэту «Хамза-Хаджы» ў г. Уфа
Ніка Сандрас — мастачка^[11]

Зь літаратуры:

На завочным аддзяленьні геафаку вучыўся (але быў выгнаны за двойкі і пропускі) Бабнік — герой кнігі Адама Глёбуса «Дамавікамерон найноўшы»:^[12]

	Бабнік прыпёрся ў Менск да брата-жывапісца. …Яго вабіла мастацкая эліта, асабліва жаночая палова. Бабнік соваўся па майстэрнях, весяліўся, …і з дапамогаю брата паступіў ва ўнівэрсытэт, на завочны геафак.

Крыніцы

^ Жыцьцё, адданае навуцы: Валянцін Канстанцінавіч Лукашоў
^ [1]
^ http://belta.by/7days_plus.nsf/All/6C1EC29D2015A81E42257457004E5172?OpenDocument(недаступная спасылка)
^ http://old.nv-online.info/index.php?c=ar&i=1031(недаступная спасылка)
^ Георгій Калдун. Аўтабіяграфія(недаступная спасылка) (рас.)
^ Уладзімір Кіслы — лекар сакральнага мастацтва
^ Асобы канала. Арцём Махакееў
^ Белорус работал на Аль-Каиду? // TUT.BY, 21 сьнежня 2005 г. (рас.)
^ Твары СТВ. Ігар Пазьняк (рас.)
^ Борис Тасман: в роли телеграфного столба // «Прессбол», 19 чэрвеня 2007 г.
^ https://web.archive.org/web/20120629014138/http://ng.by/ru/issues?art_id=50958
^ Дамавікамерон найноўшы — Адам Глёбус, навэлі з кнігі

Вонкавыя спасылкі

Сайт геаграфічнага факультэту
БДГ: «Геофак БГУ открывается после реставрации»(недаступная спасылка)

[1] Жыцьцё, адданае навуцы: Валянцін Канстанцінавіч Лукашоў

[2] [1]

[3] ttp://belta.by/7days_plus.nsf/All/6C1EC29D2015A81E42257457004E5172?OpenDocument(недаступная спасылка)

[4] ttp://old.nv-online.info/index.php?c=ar&i=1031(недаступная спасылка)

[5] Георгій Калдун. Аўтабіяграфія(недаступная спасылка) (рас.)

[6] Уладзімір Кіслы — лекар сакральнага мастацтва

[7] Асобы канала. Арцём Махакееў

[8] Белорус работал на Аль-Каиду? // TUT.BY, 21 сьнежня 2005 г. (рас.)

[9] Твары СТВ. Ігар Пазьняк (рас.)

[10] Борис Тасман: в роли телеграфного столба // «Прессбол», 19 чэрвеня 2007 г.

[11] ttps://web.archive.org/web/20120629014138/http://ng.by/ru/issues?art_id=50958

[12] Дамавікамерон найноўшы — Адам Глёбус, навэлі з кнігі

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]