Харунжы вялікі літоўскі

Харунжы вялікі літоўскі (лац. vexillifer) — ураднік у Вялікім Княстве Літоўскім. Спачатку меў назву земскага, потым вялікага. У сталай форме зьявіўся ў часы вялікага князя Аляксандра (канец XV ст.). Паступова ўрад стаўся толькі намінальным.

Насіў харугву ВКЛ пры князю ў часе найважнейшых ганаровых мерапрыемстваў — каранацыі, пахаваньня, узнагароджваньня і г. д. Адказваў за захаваньне дзяржаўнага сьцяга. Таксама вёў улік вайсковаабавязаных і мабілізацыю. Стаяў зазвычай па правы бок вялікага князя. Адначасна іншых урадаў не займаў.

Харунжымі вялікімі літоўскімі былі:

Мікалай Сапега

• князь Іван Львовіч Глінскі (1501; харунжы земскі)
• Мікалай Юндыловіч (Юндзіловіч) (1509—1511; харунжы земскі)
• Добэк Скіландовіч (1514—1522)
• Сымон Скіндэр (1523; харунжы земскі)
• Войцех Нарбутовіч (1529—1540; харунжы земскі)
• Мікалай Івашкавіч Трэцяк (1546; харунжы земскі)
• Шчасны Гэрцык (1557—1563; харунжы земскі)
• Богуш Міцута (1580—1592; харунжы земскі)
• Андрэй Іванавіч Валовіч (10.5.1592 — 1610)

Рыгор Антоні Агінскі

• Крыштап Хадкевіч (1610 — 14.3.1623)
• Самуэль Пац (5.5.1623 — 8.1.1627; харунжы земскі)
• Мікалай Сапега (22.1.1627 — 1638)
• князь Багуслаў Радзівіл (1638 — 28.4.1646; 11.4.1644 намінаваны крайчым, а харунжым «па ім» Міхал Радзівіл(pl), але князь Багуслаў крайчыства не прыняў, таму намінацыя князя Міхала была адменена і пасьля ён стаў крайчым)
• Крыштап Пац (4.1646 — 1656)
• Зыгмунт Адам Слушка (16.8.1656 — 1674)
• Юзэф Багуслаў Слушка (1675—1683)
• Крыштап Казімер Белазор (1683—1687)

Станіслаў Жавускі

• князь Рыгор Агінскі (22.4.1687 — 14.7.1698)
• князь Юзэф Чартарыйскі(pl) (14.7.1698 — 1.8.1750)
• князь Геранім Флярыян Радзівіл (25.8.1750 — 17.5.1760)
• Станіслаў Фэрдынанд Жавускі (30.5.1760 — 1782)
• Станіслаў Перасьвет-Солтан (11.6.1782 — 24.12.1790)
• Тамаш Ваўжэцкі (3.1.1791 — 1791)
• Францішак Уладзіслаў Чарнецкі(pl) (15.11.1791 —)

Глядзіце таксама

• Харунжы надворны літоўскі

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885.
• Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.