Кільдзінская саамская мова

	Кільдзінская саамская мова
	Кӣллт са̄мь кӣлл
Ужываецца ў	Расеі
Рэгіён	Цэнтар Мурманскае вобласьці (Кольская паўвыспа)
Колькасьць карыстальнікаў	353 чалавекі
Клясыфікацыя	Уральская сям’я; Фіна-вугорская галіна; Саамская група
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	—
Рэгулюецца	—
Статус:	8б амаль вымерлая[d]
Пісьмо	кірыліца
Коды мовы
ISO 639-1	—
ISO 639-2(Б)	smi
ISO 639-2(Т)	smi
ISO 639-3	sjd
SIL	sjd

Кі́льдзінская саа́мская мо́ва — адна з саамскіх моваў, на якой размаўляюць саамы ў цэнтральнай частцы Кольскае паўвыспы, у расейскіх паселішчах Варзіна, Варонье і Лавозера.

Паводле Ўсерасейскага перапісу насельніцтва 2010 году носьбітаў кільдзінскае саамскае мовы налічвалася 353 чалавекі, у 2007 годзе (зьвесткі Ethnologue^[3]) — прыкладна 500. Агульная колькасьць кільдзінскіх саамаў склала прыкладна 1000 чалавек.

Часам да кільдзінскае саамскае мовы адносяць акала-саамскую як яе дыялект.

Характарыстыка мовы

Пісьмовасьць

Напрыканцы XIX стагодзьдзя пачалося выданьне кнігаў на кільдзінскай саамскай мове кірылічным альфабэтам. У 20-ых і 30-ых гадох XX стагодзьдзя кільдзінскія саамы на хвалі ўсесавецкае лацінізацыі карысталіся лацінскім альфабэтам, які ў 1937 годзе быў зноў заменены на кірыліцу. Але навучаньне на новым альфабэце не пачалося праз пачатак сталінскіх рэпрэсіяў. Сучасны альфабэт для кільдзінскае саамскае мовы ўведзены ў 1982 годзе.

Сучасны выгляд кільдзінскага саамскага альфабэту^[4].

А а	Ӓ ӓ	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	Һ һ	И и	Й й	Ҋ ҋ	К к	Л л
Ӆ ӆ	М м	Ӎ ӎ	Н н	Ӊ ӊ	О о	П п	Р р
Ҏ ҏ	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч
Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Ҍ ҍ	Э э	Ӭ ӭ
Ю ю	Я я

Грамадзкае жыцьцё

У цяперашнія часы мова разьвіваецца дзякуючы міжнароднаму саамскаму супрацоўніцтву.

У некаторых школах сяла Лавозера й Лавозерскага раёну Мурманскае вобласьці мова вывучаецца як прадмэт, таксама мова вывучаецца ў Лавозерскай прафэсійнай вучэльні.

У 1985 годзе пад рэдакцыяй Рымы Куруч выдадзены вялікі кільдзінска-саамска-расейскі слоўнік. З 2003 году ў Мурманскай вобласьці працуе радыё на кільдзінскай саамскай мове. У сакавіку 2011 году ў інкубатары Вікіпэдыі адкрыўся моўны разьдзел на гэтай мове.

Крыніцы

^ Насельніцтва Расейскае Фэдэрацыі паводле валоданьня мовамі. Усерасейскі перапіс насельніцтва 2010 году (рас.)
^ Rießler M. Kildin Saami (анг.) // The Oxford Guide to the Uralic Languages / M. Bakró-Nagy, J. Laakso, E. K. Skribnik — 1 — OUP, 2022. — P. 219. — 20 p. — ISBN 978-0-19-182151-6, 978-0-19-876766-4 — doi:10.1093/OSO/9780198767664.003.0013
^ Saami, Kildin. A language of Russian Federation (Europe), Ethnologue (анг.)
^ Мовы народаў Расеі ў інтэрнэце — Альфабэт саамскае мовы (кільдзінскі дыялект) (рас.)

Вонкавыя спасылкі

Інкубатар Вікімэдыі

Вікіпэдыя ў інкубатары мае вэрсію
[[:m:incubator:Wp/sjd:|Код мовы не распазнаны шаблёнам! мовай кільдзінскай саамскай]]

[1] Насельніцтва Расейскае Фэдэрацыі паводле валоданьня мовамі. Усерасейскі перапіс насельніцтва 2010 году (рас.)

[_5a0098046a73033a-2] Rießler M. Kildin Saami (анг.) // The Oxford Guide to the Uralic Languages / M. Bakró-Nagy, J. Laakso, E. K. Skribnik — 1 — OUP, 2022. — P. 219. — 20 p. — ISBN 978-0-19-182151-6, 978-0-19-876766-4 — doi:10.1093/OSO/9780198767664.003.0013

[3] Saami, Kildin. A language of Russian Federation (Europe), Ethnologue (анг.)

[4] Мовы народаў Расеі ў інтэрнэце — Альфабэт саамскае мовы (кільдзінскі дыялект) (рас.)

[1]

[2]

[3]

[4]