Падскарбі вялікі літоўскі

Герб падскарбія вялікага літоўскага

Падскарбі вялікі літоўскі (да Люблінскай уніі падскарбі земскі) — адзін з цэнтральных ураднікаў у Вялікім Княстве Літоўскім. Забясьпечваў захаваньне скарбу, выплачваў заробак войску, кантраляваў збор падаткаў і мыты, назіраў за дзейнасьцю мынцаў.

Падскарбіямі вялікімі літоўскімі (земскімі) былі:

Геранім Валовіч

• Сенька Каленікавіч (падскарбі вялікага князя Сьвідрыгайлы; 1450)
• Аляксандар Юр'евіч (Солтан; магчыма згадваецца як Аляксандар скарбны ў 1443; земскі; 1452 — 1454)
• Багдан Андрэевіч Сястранец (8.3.Індыкт VIII; 1475?)
• Іван Аляксандравіч Стрэтовіч (падскарбі караля, 1486)
• Андрэй Аляксандравіч (Солтан; падскарбі караля 1486, земскі 1492 — 1495)
• Федзька Багданавіч Храптовіч (земскі; 1501 — 1508 — 2.1509)
• Богуш Багавіцінавіч (земскі; 10.1509 — 11.1509)
• Абрагам Езафовіч (земскі; 1510 — 1519)
• Богуш Багавіцінавіч (паўторна; земскі; 5.1520 — 1530)
• Іван Гарнастай (земскі; 1530 — 5.1558)

урад вакантны 1558 — 1561

• Астафей Валовіч (земскі; 6-7.1561 — 11.5.1566)
• Мікалай Нарушэвіч (земскі; 11.3.1566 — 1575)
• Лаўрын Матвеевіч Война (земскі; 30.7.1576 — 1580)

Стэфан Пац

• Ян Янавіч Глябовіч (земскі; 1580/1581 — 1585)

3.1585 — 5.1586 адміністратарам скарбу быў падканцлер Леў Сапега.

• Тэадор Тышкевіч-Скумін (земскі; 1.6.1586 — 13.3.1590)
• Дзьмітры Юзэфавіч Халецкі (4.4.1590 — 1598)
• Андрэй Янавіч Завіша (земскі; 26.4.1598 — 2.1604)
• Геранім (Яраш) Валовіч (28.2.1605 — 1618)
• Крыштап Нарушэвіч (4.4.1618 — 1630)
• Стэфан Пац (земскі; 24.12.1630 — 6.11.1635)
• Мікалай Трызна (13.11.1635 — 10.10.1640)
• Мікалай Кішка (10.1640 — 31.3.1644)
• Гедэон Міхал Трызна (5.4.1644 — 11.9.1652)

Бэнэдыкт Сапега

• Вінцэнт Корвін-Гасеўскі (14.9.1652 — 29.11.1654; падчас выпраў Гасеўскага адміністратарамі скарбу былі:
  • Крыштап Жыгімонт Пац (канцлер; 1658 — 1659)
  • Адам Мацей Саковіч (смаленскі ваявода); 1630 — 1662))
• Геранім Крышпін-Кіршэнштэйн (земскі; 1663 — 1676)
• Бэнэдыкт Павал Сапега (1676 — 1703)
• Людвік Канстантын Пацей (1703 і 4.2.1704 — 1709)
• Бэнэдыкт Павал Сапега (паўторна намінаваны каралём Станіславам Ляшчынскім, 1705 — 8.1707)
• князь Казімер Чартарыйскі (намінаваны каралём Станіславам Ляшчынскім, 1707 — 1709)
• Міхал Казімер Коцел (9.3.1710 — 1722)
• Станіслаў Панятоўскі (7—17.12.1722 — 15.12.1731)
• Ян Міхал Салагуб-Давойна (16.12.1731 — 24.11.1746;
  • 24.4.1735 на тэрмін адсутнасьці Салагуба быў прызначаны троцкі ваявода Юзэф Агінскі)

Ян Міхал Салагуб

• Юры Флемінг-Дэтлаф (24.11.1746 — 1764)
• Міхал Бжастоўскі (20.12.1764 — 21.5.1784)
• князь Станіслаў Панятоўскі (1.6.1784 — 1791)
• Людвік Тышкевіч-Скумін (13.9.1791 — 7.5.1793)
• князь Міхал Клеафас Агінскі (7.5.1793 — )

Некаторыя падскарбіі выбівалі на манэтах Вялікага Княства Літоўскага сваі радавыя гербы:

• Ян Глябовіч: пенязь 1581, шэлег 1580—1583, траяк 1582—1583, шастак 1581, талер 1580

Міхал Клеафас Агінскі

• Тэадор Тышкевіч: шэлег 1589, траяк 1589—1590,
• Дзьмітры Халецкі: шэлег 1590—1592, траяк 1590—1598
• Андрэй Завіша: траяк 1598—1603
• Геранім Валовіч: двупенязь 1607, 1609, 1611—1614, шэлег 1614—1618, грош 1607—1615, траяк 1608, 5 дукатаў 1618
• Крыштап Нарушэвіч: двупенязь 1620—1621, шэлег 1618—1627, грош 1625—1627, паўтарак 1619—1620, 5 дукатаў 1621—1622
• Гедэон Трызна: шэлег 1652—1653, грош 1652, паўтарак 1652, траяк 1652, шастак 1652
• Вінцэнт Корвін-Гасеўскі: шэлег 1660—1661
• Геранім Крышпін-Кіршэнштэйн: шэлег 1664—1666, траяк 1664—1665, шастак 1664—1666, орт 1664—1665, паўдукат 1664—1665, дукат 1665—1666
• Людвік Канстантын Пацей: траяк 1706, шастак 1706—1707

Глядзіце таксама

• Падскарбі дворны літоўскі
• Падскарбі земскі

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 5: М — Пуд. — 592 с. — ISBN 985-11-0141-9
• Boniecki А. Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku. — Warszawa, 1883.
• Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885.
• Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.