Генэральная акруга Жытомір
| Генэральная акруга Жытомір | |
| Generalbezirk Shitomir | |
.svg) | .svg) Сьцяг |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Трэці Райх |
| Статус | грамадзянская адміністрацыя |
| Уваходзіць у | Райхскамісарыят Украіна |
| Адміністрацыйны цэнтар | Жытомір[1] |
| Улучае | акругі |
| Дата ўтварэньня | 20 кастрычніка 1941 |
| Генэральны камісар | Курт Клем (1941—1942) Ернст-Людвіг Ляйзер (1942—1943) |
| Насельніцтва (1943) | 2 916 890[1] чалавек |
| Шчыльнасьць | 45 чал./км² |
| Плошча | 64800[2] км² |
| Час існаваньня | 1941—1943 |
| Месцазнаходжаньне Генэральнай акругі Жытомір | |
| |
| Скарачэньне | ГА Жытомір |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Генэральная акруга Жытомір (па-нямецку: Generalbezirk Shitomir, па-ўкраінску: Генеральна округа Житомир) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Райхскамісарыяту Ўкраіна, створана нацысцкай Нямеччынай на частках акупаваных тэрыторыяў Украінскае ССР і Беларускае ССР. Цэнтар месьціўся ў Жытоміры.[1]
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У генэральную акругу Жытомір, згодна з першымі агульнымі пастановамі Міністэрства акупаваных усходніх тэрыторыяў, прынятымі ў жніўні 1941 году, павінна было ўключацца 29 гебітскамісарыятаў.[3] Генэральная акруга была афіцыйна ўтвораная а 12-й гадзіне 20 кастрычніка 1941 году[1] і падзеленая на 27 гебітаў (акругаў), названых у гонар іх адміністрацыйных цэнтраў: Алеўск, Бярдычаў, Васілевічы, Віньніцкая гарадзкая акруга, Віньніцкая сельская акруга, Гайсін, Ельск, Жытомірская гарадзкая акруга, Жытомірская сельская акруга, Зьвягель (горад Наваград-Валынскі быў перайменаваны ў Зьвягель), Ільлінцы, Казятын, Калінаўка, Камарын, Карастышаў, Корасьцень, Лельчыцы, Літын, Мазыр, Манастырышча, Няміраў, Оўруч, Петрыкаў, Радамышаль, Ружын, Чуднаў і Ямільчына.[1] Тэрыторыя генэральнай акругі ў асноўным сфармавалася ў лістападзе 1941 году, калі вайсковая адміністрацыя была зьмененая на грамадзянскую, а генэральны камісар Курт Клем, прызначаны на гэтую пасаду 30 верасьня 1941 году, пачаў выконваць свае абавязкі непасрэдна.[3] У яе ўваходзілі Жытомірская вобласьць і поўнач тагачаснай Віньніцкай вобласьці Ўкраінскай ССР, а таксама часткі Палескай вобласьці БССР, дзе было ўтворана 6 гебітскамісарыятаў: Васілевіцкі (Васілевічы, Хвойнікі), Ельскі (Ельск, Нароўля), Камарынскі (Брагін, Камарын), Лельчыцкі (Лельчыцы, Тураў), Мазырскі (Каленкавічы, Мазыр), Петрыкаўскі (Жыткавічы, Петрыкаў).[3] Вясной 1942 году ў склад Жытомірскай генэральнай акругі былі ўключаныя Рэчыцкі і Лоеўскі раёны паўднёва-заходняй часткі Гомельскай вобласьці. 5 сакавіка 1942 году Камарынскі гебіт (па-нямецку: Kreisgebiet Komarin) і Лоеўскі і Рэчыцкі раёны ўвайшлі ў склад Васілевіцкага гебіта (па-нямецку: Kreisgebiet Wassilewitschi). 5 чэрвеня 1942 году былі створаныя новыя акругі: Камарынскі гебіт — з Брагінскага, Камарынскага і Лоеўскага раёнаў і Рэчыцкі гебіт — з Хвойніцкага, Рэчыцкага і Васілевіцкага раёнаў, а Васілевіцкі гебіт быў распушчаны. 23 кастрычніка 1942 году Камарынскі гебіт быў афіцыйна перайменаваны ў Брагінскі гебіт. 12 сьнежня 1942 году была ўтвораная новая акруга — Гэгевальд (па-нямецку: Hegewald «запаведны лес») з часткі Бердычаўскай (паласа ўздоўж паўночнай мяжы Бярдычаўскага раёну і частка Андрушаўскага раёну зь вёскай Ляхаўцы) і часткі Жытомірскай акругаў (паўднёвая частка Жытомірскага і частка Траяніўскага раёнаў). Частка Бердычаўскай акругі (астатняя частка Траяніўскага раёну) была далучаная да Жытомірскай акругі. 15 студзеня 1943 году Віньніцкая гарадзкая і Віньніцкая сельская акруга былі аб’яднаныя ў новую акругу Віньніца (па-нямецку: Kreisgebiet Winniza). 1 красавіка 1943 году была павялічаная большая частка гебітаў. На 1 верасьня 1943 году ў склад генэральнай акругі Жытомір уваходзіла 18 акругаў: Алеўская, Бярдычаўская, Брагінская, Віньніцкая, Гайсінская, Гэгевальд, Жытомірская, Зьвягельская, Казятынская, Карастышаўская, Корасьценская, Мазырская, Манастырашчынская, Няміраўская, Оўруцкая, Петрыкаўская і Рэчыцкая. З узяцьцем Жытоміра савецкімі войскамі 11—19 лістапада 1943 году генэральная акруга Жытомір спыніла сваё існаваньне.
Кіраўніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Першапачаткова Жытомірскую генэральную акругу ўзначальваў Курт Клем (па-нямецку: Kurt Klemm), а з 28 кастрычніка 1942 года — Эрнст-Людвіг Ляйзер (па-нямецку: Ernst Ludwig Leyser).[4]
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Алеўскі гебіт
- Брагінскі гебіт (ахапіў Брагінскі, Камарынскі і Лоеўскі раёны)
- Бярдычаўскі гебіт
- Віньніцкі гебіт
- Гайсінскі гебіт
- Жытомірскі гебіт
- Зьвягельскі гебіт
- Казятынскі гебіт
- Карастышаўскі гебіт
- Корасьценскі гебіт
- Мазырскі гебіт (Ельскі, Каленкавіцкі, Мазырскі і Нараўлянскі раёны)
- Манастырашчынскі гебіт
- Няміраўскі гебіт
- Оўруцкі гебіт
- Петрыкаўскі гебіт (Жыткавіцкі, Лельчыцкі, Петрыкаўскі і Тураўскі раёны)
- Радамышальскі гебіт
- Рэчыцкі гебіт (Васілевіцкі, Рэчыцкі і Хвойніцкі раёны)
- Ружынскі гебіт
- Хмельніцкі гебіт
- Чуднаўскі гебіт
- Ямільчынскі гебіт
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в г д Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874—1945. (ням.)
- ^ Нариси історії державної служби в Україні. — К. : Ніка-Центр, 2008. — С. 403. — ISBN 978-966-521-503-5
- ^ а б в С. В. Стельникович. Адміністративно-територіальний устрій генерального округу Житомир (друга половина 1941 – початок 1944 рр.) (укр.)
- ^ Себта Т.М. РАЙХСКОМІСАРІАТ УКРАЇНА, Энцыкляпедыя гісторыі Ўкраіны (укр.)