Вугорская рэвалюцыя 1956 году

Вугорская рэвалюцыя 1956 году
Зьнішчаны савецкі танк Т34/85 у Будапэшце, 1956 год
Дата: кастрычнік 1956 — лістапад 1956 Месца: Вугорская Народная Рэспубліка Вынік: Перамога Савецкага Саюзу, рэвалюцыя падаўлена
Супернікі
СССР  Упраўленьне дзяржаўнай бясьпекі (ÁVH)	Вугоршчына
Камандуючыя
Іван Конеў	Імрэ Надзь
Колькасьць
31 550 чалавек 1130 танкаў	невядома
Страты
722 забіты 1251 ранены	2500 забіты 13 000 ранены

Герб Вугоршчыны
Артыкул сэрыі
гісторыя Вугоршчыны
Дагістарычнасьць
Сьпіс Вугоршчына да вугорцаў Рымская Панонія Вугорская заваёва
Сярэднявечча
Сьпіс Княства 895—1000 Высокае каралеўства 1000—1301 Позьняе каралеўства 1301—1526 Асманскія войны 1366—1526
Раньні Новы час
Сьпіс Габсбурскае каралеўства 1526—1867 Усходняе каралеўства 1526—1570 Асманская Вугоршчына 1541—1699 Трансыльванскае княства 1570—1711
Позьні Новы час
Сьпіс Паўстаньне Ракацы 1703—1711 Рэвалюцыя 1848 року 1848—1849 Аўстра-Вугоршчына 1867—1918 Землі Кароны 1867—1918 I сусьветная вайна 1914—1918 Міжваенны пэрыяд 1918—1941 Першая рэспубліка 1918—1920 Вугорская Савецкая Рэспубліка 1919 Каралеўства Вугоршчына 1920—1946 II сусьветная вайна 1941—1945
Сучаснасьць
Сьпіс Другая рэспубліка 1946—1949 Вугорская Народная Рэспубліка 1949—1989 Рэвалюцыя 1956 року 1956 Трэцяя рэспубліка з 1989
Вугорцы  · Сэкэі

Вуго́рская рэвалю́цыя 1956 го́ду (па-вугорску: 1956-os forradalom) — спантаннае агульнанацыянальнае паўстаньне супраць ураду Вугорскай Народнай Рэспублікі і навязанай яму савецкім рэжымам палітыкі. Пачалася 23 кастрычніка, падаўлена 10 лістапада 1956 году.

Ход падзеяў

Паўстаньне пачалося як студэнцкая дэманстрацыя, якая праходзіла ў цэнтры Будапэшту, да якой далучыліся тысячы людзей. Студэнцкая дэлегацыя была затрымана, калі паспрабавала прайсьці на радыё, каб перадаць свае патрабаваньні. Калі дэманстранты запатрабавалі вызваленьня дэлегатаў, супрацоўнікі Ўпраўленьня дзяржаўнай бясьпекі (ÁVH) адкрылі агонь. Навіны аб гэтых падзеях хутка распаўсюдзіліся, і гвалт распачаўся паўсюды ў сталіцы.

Бунт хутка ахапіў усю краіну, і ўрад быў скінуты. Тысячы людзей, арганізаваных у народнае рушаньне, вялі баі супраць Упраўленьня дзяржаўнай бясьпекі (ÁVH) і савецкіх войскаў. Прасавецкіх камуністаў і дзеячаў ÁVH забівалі або саджалі ў турмы, былыя зьняволеныя былі вызвалены і ўзброены. Імправізаваныя рады вырвалі муніцыпальнае кіраўніцтва ў Вугорскай партыі працоўных і патрабавалі палітычных зьменаў. Новы ўрад афіцыйна распусьціў ÁVH, заявіў пра свой намер выйсьці з Варшаўскай дамовы і абавязаўся правесьці вольныя выбары. Па стане на канец кастрычніка барацьба амаль спынілася, і адчуваньне мірнага жыцьця пачало вяртацца.

Спачатку абвясьціўшы пра гатоўнасьць весьці перамовы аб вывадзе савецкіх войскаў, Палітбюро ЦК КПСС зьмяніла свае рашэньне і пачало падаўленьне рэвалюцыі. 4 лістапада савецкія войскі ўварваліся ў Будапэшт і іншыя раёны краіны. Вугорскі супраціў працягваўся да 10 лістапада. Каля 2500 вугорцаў былі забіты, 200 000 апынуліся бежанцамі. Масавыя арышты і абвінавачваньні працягваліся на працягу месяца пасьля гэтага. Да студзеня 1957 году новае, усталяванае савецкім рэжымам кіраўніцтва падавіла ўсю грамадзкую апазыцыю.

Падаўленьне вугорскае рэвалюцыі выявіла цьвёрды намер савецкага кіраўніцтва захоўваць жорсткі палітычны кантроль над краінамі сацыялістычнага блёку, незалежна ад памкненьняў іх народаў, і было адмоўна ўспрынятае прыхільнікамі камуністычнай ідэалёгіі на Захадзе, выклікаючы сярод іх гэтак званы «крызіс сьвядомасьці» і азначаючы, разам з XX зьездам КПСС, пачатак разбурэньня камуністычнай сыстэмы. Разам з бэрлінскімі падзеямі 1953 году вугорскае паўстаньне азначыла паварот сусьветнага ўспрыманьня СССР і Савецкай арміі ад вобразу вызваліцеляў Эўропы да вобразу яе акупантаў.

Выявы

• 
  Сьцяг Вугоршчыны з выразаным камуністычным гербам. Такі сьцяг стаў сымбалем паўстаньня.
• 
  Помнік падзеям 1956 году каля вугорскага парлямэнту.

Глядзіце таксама

• «Дзеці славы»