Наркагандаль

наркагандаль

Падкляса ад	чорны рынак, злачынства
Практыкуецца	наркагандляр, drug dealer
Выкарыстоўвае	незаконны дурман

Карта міжнародных сувязяў з наркотыкамі ЦРУ (2009)

Асноўныя краіны-вытворцы гераіну ў свеце (пазначаны чырвоным)

Паветраныя маршруты гандлю наркотыкамі кантралююцца Паўднёвым камандаваннем ЗША

Наркага́ндаль — гандаль наркотыкамі. Уяўляе сабою шматмільярдны бізнэс, кантраляваны арганізаванай злачыннасьцю.

Выраб наркотыкаў

Да асноўных рэгіёнаў вытворчасьці наркотыкаў адносяць:

• Залаты паўмесяц (Іран, Аўганістан, Пакістан) — тут вырабляецца самая вялікая колькасьць опію;
• Залаты трыкутнік (М’янма, Лаос, Тайлянд) — вытворчасьць опію;
• Паўднёвая Амэрыка (Калюмбія, Пэру, Балівія) — гадоўля кокі, зь якой робіцца какаін;
• Нідэрлянды — вытворчасьць марыхуаны і сынтэтычных наркотыкаў;
• Марока — вытворчасьць гашышу;

Варта адзначыць, што Аўганістан зьяўляецца найбуйнейшым вытворцам опію ў сьвеце, на яго долю даводзіцца парадку трох чвэрцяў сусьветнай вытворчасьці опію-сырцу.

Гісторыя

У 2010 годзе сусьветны наркарынак склаў 72 мільярды $. У 2012 годзе наркагандаль вырас да амаль 800 млрд даляраў, што было параўнальна з гандлем прыродным газам і нафтай. За папярэднія 5 гадоў у Калюмбіі з дапамогай авіяцыі зьнішчылі частку палёў з хмызьнякамі кокі. У выніку мафія перанесла вытворчасьць какаіну ў суседнія Балівію і Пэру. Адтуль замест ранейшых Мэксыкі, ЗША і Канады 300 тонаў какаіну за год сталі вывозіць у Аргентыну і Бразылію, дзе заставалася каля 30 тонаў. Астатнія 270 тонаў перапраўлялі праз Атлянтычны акіян у Заходнюю Афрыку. Затым дурман накіроўвалі ў Эўропу, дзе збыт какаіну вырас 5-кратна. У 2012 годзе на Аўганістан прыпала 90% сусьветнай вытворчасьці гераіну.

Беларусь

Крымінальны кодэкс Беларусі 1999 году прадугледжваў ў 328-м артыкуле ад 3-х да 8 гадоў пазбаўленьня волі за збыт дурманаў і псыхатропаў, іх прэкурсараў і адпаведнікаў, а таксама за іх незаконны выраб, перапрацоўку, набыцьцё, захоўваньне, перавозку і перасылку дзеля збыту. Да зьняволеньня ад 6 да 15 гадоў выракалі за наркагандаль групай асобаў, службовай асобай, ранейшым злачынцам ці ў дачыненьні асабліва небясьпечных дурманаў або збыт дурманаў на дзялянцы навучальнай установы, установы аховы здароўя, вайсковай часьці, папраўчай установы, арыштнага дома, месца ўтрыманьня пад вартай, лекава-працоўнага прафілякторыя, правядзеньня масавага мерапрыемства, а таксама заведама няпоўнагадоваму. Наркагандаль арганізаванай групай або спалучаны з вырабам ці перапрацоўкай дурманаў з выкарыстаньнем лябараторнага посуду і абсталяваньня для хімічнага сынтэзу цягнуў за сабой зьняволеньне ад 10 да 20 гадоў. Калі наркагандаль выклікаў сьмерць чалавека паводле неасьцярожнасьці ў выніку ўжываньня дурманаў, то за яго каралі зьняволеньнем ад 12 да 25 гадоў.

13 верасьня 2001 г. урад Беларусі далучыўся да Адзінага пагадненьня аб наркатычных сродках(en) 1961 году. Артыкул 25 Пагадненьня прадугледжваў «Нагляд за макавай саломай» у якасьці наркатычнай сыравіны вытворчасьці опію. Артыкул 1 вызначаў: «макавая салома азначае ўсе часткі (за выключэньнем насеньня) скошанага опійнага мака». З 2004 г. на беларускім наркарынку сталі пераважаць «бубкі» (прасякнутае алькоідамі опію насеньне маку), што скарачаюць тэрмін жыцьця яго спажыўцоў да 2 год. «Бубкі» пачалі пастаўляцца ў Беларусь у 2003 г., што міліцыя выявіла ў 2005 годзе. «Бубачнікі» склалі абсалютную большасьць наркаманаў, якія калоліся ў вену. Такія наркаманы ў абсалютнай большасьці хварэлі на гепатыт і вірус імунадэфіцыту чалавека (ВІЧ), а таксама мелі па некалькі судзімасьцяў. У 2008 г. Цэнтар маніторынгу наркотыкаў і наркаспажываньня Гарадзенскага дзяржаўнага мэдыцынскага ўнівэрсытэту на падставе статыстычнага спосабу паўторнага ахопу налічыў у Беларусі на канец 2007 г. 76,3 тыс. ін’екцыйных наркаспажыўцоў (1,3% насельніцтва ва ўзросьце 15—54 гадоў). Тым часам на ўліку Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь стаялі 10,5 тыс. наркаманаў (у 7 разоў менш).

На канец 2010 г. «бубкі» ў выглядзе насеньня мака, забруджанага макавай саломай, прадаваліся праз «наркатаксі» (з замоўленага аўтамабіля), кіёскі і кватэры наркагандляроў («барыгаў»). 1 кастрычніка 2010 г. набыў моц новы дзяржаўны стандарт № 2078—2010 «Мак харчовы. Тэхнічныя ўмовы», які прадугледжваў поўную адсутнасьць дамешкаў сьмецьця ў насеньні маку. У выніку мытны дагляд стаў прыводзіць да канфіскацыі «бубачнай» кантрабанды ў грузавіках з сумежных Латвіі, Летувы, Польшчы і Ўкраіны. Дзяржаўны мытны камітэт Рэспублікі Беларусь пачаў выяўляць у фурах замест заяўленай гародніны і садавіны па больш як 400 папяровых 25-кіляграмовых мяхоў з насеньнем мака (тона), забруджанага макавай саломай агульнай масай звыш 250 кг (звыш 25% ад масы мяхоў). Аднак завоз грузавымі фурамі працягнуўся з сумежнай Расеі праз удзел у Мытным зьвязе зь ёй. У рамках адзінай мытнай прасторы з Расеяй 9-ы артыкул Пагадненьня аб адзіных захадах нетарыфнага рэгуляваньня ў дачыненьні да трэціх краінаў ад 25 студзеня 2008 г. прадугледжваў: «У выключных выпадках Бакі могуць у аднабаковым парадку ўводзіць захады нетарыфнага рэгуляваньня, прадугледжаныя сапраўдным Пагадненьнем, на тэрмін, які не перавышае 6 месяцаў». У выніку гандлёвыя прадпрыемствы Беларусі сталі пераважна праводзіць закуп «бубак» на расейскіх складах у Маскве і Пецярбургу. Затым грузавымі аўтафургонамі «бубкі» перавозілі на склады пры гандлёвых цэнтрах у Менску, дзе тыя прадаваліся па $30 за кг. Адтуль «наркатаксісты» (раздробныя наркагандляры, якія прадавалі на замову з аўтамабіляў) развозілі «бубкі» па сваіх мікрараёнах. Перапродаж 30 кг забруджанага макавай саломай насеньня па $40 за кг ($10 навару на кг) даваў «наркатаксісту» $300 навара за суткі. У выніку за 15 дзён разьездаў на месяц заробак «наркатаксіста» складаў $4500, зь якіх $500 ішло на паліва і пачынку аўтамабіля, чысты прыбытак складаў $4000.

У 2011 г. сутачны абарот «бубак» налічваў 5,5 млрд рублёў ($981 тыс.), што складала 2007,5 млрд руб ($358,1 млн) за год. Тым часам сума адміністратыўных і судовых спагнаньняў з боку Міністэрства па падатках і зборах Рэспублікі Беларусь пры правапарушэньнях у гандлі макам за 20 месяцаў са студзеня 2010 г. па жнівень 2011 г. склала 571,3 млн рублёў ($190,8 тыс.; 20% дзённай выручкі ад гандлю «бубкамі» ў краіне). У ліпені 2011 г. Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь пачало канфіскацыі «наркатаксі» (аўтамабіляў, якія развозілі «бубкі» на замову). Крымінальная адказнасьць з адбываньнем зьняволеньня прадугледжвалася пры выцягваньні опію з насеньня мака. На пачатак лістапада 2011 г. кг «бубак» каштаваў у сталіцы Беларусі 220 тыс. рублёў ($25).

На пачатак 2014 году ў турмах Беларусі знаходзілася 2294 асуджаныя за незаконны абарот дурманаў і псыхатропаў, што было 4-м найбольшым лікам асуджаных за пэўнае злачынства пасьля крадзяжу, забойства і цяжкага цялеснага пашкоджаньня. За 2013 год 358 (14%) асобаў асудзілі за сам збыт дурманаў, а 2112 — за іх незаконны выраб, перапрацоўку, набыцьцё, захоўваньне, перавозку і перасылку бяз збыту. Сярод іх затрымалі 892 (36%) асобаў у адурманеным стане.

Глядзіце таксама

• Карупцыя