Тона

Тона (па-француску: tonne, ад сяр.-стаг. па-лацінску: tunna — бочка) — назва некаторых адзінак вымярэньня вагі, масы й аб’ёму.

Тона (мэтрычная тона) = 10 цэнтнэраў = 1000 кіляграмаў. Беларускае пазначэньне: т; міжнароднае: t. Пазасыстэмная адзінка, у Беларусі дапушчана да выкарыстаньня нараўне з адзінкамі Міжнароднай сыстэмы адзінак (СІ).
Амэрыканская тона (кароткая тона) = 907,18474 кіляграмаў.
Ангельская тона (доўгая тона) = 1.016,0469088 кіляграмаў.
Рэгістравая тона — адзінка, якой у суднаходзтве вымяраюць аб’ём памяшканьня, якое можа быць занятае пад карысны груз. Роўная 2,83 м³.
Фрахтовая тона — адзінка вымярэньня памеру фрахту. Для цяжкіх і кампактных грузаў роўная 1016,0469088 кг, а для лёгкіх і аб’ёмных грузаў — 1,12 м³.

Адзінкі масы

Сухая тона таксама пазначае вагу, але такога рэчыва, якое было высушана да адносна нізкага, кансыстэнтнага ўзроўню ўтрыманьня вільгаці (чыстая вага). Можа выкарыстоўвацца для такіх рэчываў, у якіх цьвёрды матэрыял замочаны ў вадзе або распушчаны вадою. Калі рэчыва знаходзіцца ў сваім натуральным, вільготным стане, то прымяняецца назва «тона вільготнага матэрыялу».

Адзінкі аб’ёму

Тона водазьмяшчэньня — гэта адзінка вымярэньня аб’ёму, якая выкарыстоўваецца для разьліку водазьмяшчэньня судна. Калі водазьмяшчэньнем называюць грузападымальнасьць карабля, то маюць на ўвазе аб’ём вады, выцесьнены суднам, памножаны на яе шчыльнасьць і вымяраны ў ангельскіх тонах (тонах водазьмяшчэньня). Тона водазьмяшчэньня — аб’ём вады, які важыць адну тону. Гэта эквівалентна каля 0,97 м³ вады.

Адна фрахтовая тона — каля 1,13 м³. Яна паказвае аб’ём грузавога аўтамабіля, цягніка ці іншага сродку перавозкі. Раней выкарыстоўвалася й для караблёў, цяпер жа выкарыстоўваецца рэгістравая тона, якая адпавядае 2,83 м³.

Раней у Вялікабрытаніі выкарыстоўвалася такая адзінка вымярэньня, як вадзяная тона, якая была эквівалентная 1,02 м³. Гэта быў аб’ём, займаны масай адной ангельскай тоны вады.

Адзінкі энэргіі

Вышыня ядзернага грыбу ў залежнасьці ад энэргіі

тона ў тратылавым эквіваленце — адзінка вымярэньня энэргіі, роўная 4,184·10⁹ Дж або 10⁹ тэрмахімічных калёрыяў (адна гігакалёрыя); вызначаецца як колькасьць энэргіі, якая вылучаюцца пры дэтанацыі 1 тоны тратылу. Пры дэтанацыі кілятоны або мегатоны тратылу вылучаецца адпаведна 4,184·10¹² або 4,184·10¹⁵ Дж. Вымярэньня ў тратылавым эквіваленце могуць выкарыстоўвацца для апісаньня сілы ядзернай зброі або ў сэйсмалёгіі.

тона ўмоўнага паліва (т.у.п.) — адзінка вымярэньня энэргіі, роўная 2,93·10¹⁰ Дж; вызначаецца як колькасьць энэргіі, што вылучаецца пры згараньні 1 тоны паліва зь цеплатворнай здольнасьцю 7000 ккал/кг (адпавядае цеплатворнай здольнасьці каменнага вугалю).

Глядзіце таксама