Вяльля (верш)

	Вяльля
	Wilija
	Вяльля на карціне Станіслава Яроцкага
Жанр:	верш
Аўтар:	Адам Міцкевіч
Мова арыгіналу:	польская
Год напісаньня:	1828
Публікацыя:	1828
Выдавецтва:	Караль Край(pl)
Пераклад на беларускую:	Пераклад Адама Гурыновіча
	Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Вяльля (неадназначнасьць).

Вяльля́ — верш Адама Міцкевіча з паэмы Конрад Валенрод. Песьня да Вяльлі — адзін з самых вядомых фрагмэнтаў Конрада Валенрода — вядомага паэтычнага твору Міцкевіча 1828 году, у якім паэт закрануў трагедыю выбару абавязку перад Радзімай за кошт адмовы, у тым ліку, ад каханьня, што канфліктуе з абавязкам служэньня Радзіме. Лірычную песьню да Вяльлі выконвае вайдэлёт Гальбан, малюючы ідылічную карціну Літвы, праз якую цякуць рэкі Вяльля й Нёман. Вобраз злучальных рэк становіцца паэтычнай фігурай пары закаханых Альдоны й Конрада, якія не змогуць пазнаць шчасьця з-за выбару Конрада.

Такія музыкі, як Марыя Шыманоўская^[1] (1789—1831), Караль Ліпінскі (1790—1861), Карл Лёве (1796—1869) і Станіслаў Манюшка (1819—1872), спрабавалі пакласьці музыку на гэты фрагмэнт твору Міцкевіча^[2]. Вядомай стала музыка Станіслава Манюшкі на верш Вяльля^[3], што выйшла ў 1859 годзе..

Верш

Вілія^[a], нашых струменяў радзіца^[b],
Мае злацістае дно й нябесныя ліца^[c];
Пекна ліцьвінка, што ёй чарпае вады,
Мае чыстае cэрца й салодкія ягады.

Вілія ў мілай ковенскай даліне
Сярод цюльпанаў і нарцызаў плыне;
У ног ліцьвінкі цьвет нашых маладзёнаў,
Ад ружаў прыгажэйшы й ад цюльпанаў.

Вілія пагарджае даліны кветкамі,
Бо шукае Немна^[d], свайго нарачонага;
Нудна ліцьвінцы паміж ліцьвінамі,
Бо закахалася ў чужога маладзёна.

Нёман гвалтоўна схопіць за плечы,
На скалы нясе й на дзікія прасторы,
Туліць каханку да халоднага лона,
І разам гінуць яны ў глыбінях мора.

І цябе таксама прыхадню аддалі
З бацькоўскіх далінаў, о ліцьвінка бедная!
І ты патонеш у забыцьці хвалі,
Але смутнейшая, але самотная.

Сэрца й паток засьцерагаюць дарэмна,
Дзяўчына кахае, а Вілія бяжыць;
Вілія зьнікае ў хвалях каханага Немна,
Дзяўчына ўсё плача ў пустэльнічай вежы.

Wilija, naszych strumieni rodzica,
Dno ma złociste i niebieskie lica,
Piękna Litwinka, co jej czerpa wody,
Czystsze ma serce, śliczniejsze jagody.

Wilija w miłej Kowieńskiej dolinie
Śród tulipanów i narcysów płynie;
U nóg Litwinki kwiat naszych młodzianów
Od róż kraśniejszy i od tulipanów.

Wilija gardzi doliny kwiatami,
Bo szuka Niemna, swego oblubieńca;
Litwince nudno między Litwinami,
Bo ukochała cudzego młodzieńca.

Niemen w gwałtowne pochwyci ramiona,
Niesie na skały i dzikie przestworza,
Tuli kochankę do zimnego łona,
I giną razem w głębokościach morza.

I ciebie równie przychodzień oddali
Z ojczystych dolin, o Litwinko biedna!
I ty utoniesz w zapomnienia fali,
Ale smutniejsza, ale sama jedna.

Serce i potok ostrzegać daremnie,
Dziewica kocha i Wilija bieży;
Wilija znikła w ukochanym Niemnie,
Dziewica płacze w pustelniczej wieży.

Пераклады

На беларускую мову верш пераклаў Адам Гурыновіч. Верш пад назвай Vilija пераклаў на летувіску мову вядомы летувіскі нацыянальны дзеяч, паэт і аўтар нацыянальнага гімну Вінцас Кудзірка^[4] і Майроніс^[5].

Заўвагі

^ Вілія - спалянізаваная назва ракі Вяльля, выкарыстанная ў творы Адама Міцкевіча.
^ Радзіца - маці.
^ Ліца - твары, у арыгінальным тэксьце выкарыстана слова lica.
^ Немэн - польская назва ракі Нёман.

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

[4] Вілія - спалянізаваная назва ракі Вяльля, выкарыстанная ў творы Адама Міцкевіча.

[5] Радзіца - маці.

[6] Ліца - твары, у арыгінальным тэксьце выкарыстана слова lica.

[7] Немэн - польская назва ракі Нёман.

[1] Wilija naszych strumieni rodzica" : z Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza : dla śpiewu z fortepianem

[2] Wilija

[3] Pieśń do Wilij : (Wilija naszych strumieni rodzica) : na głos z fort

[8] Vilija

[9] Vilija (Neris)

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[c]

[d]

[4]

[5]