Явільт
| Явільт лац. Javilt | |
| Awild | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Aevo + Wildo |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Авільт, Авілт, Явілт |
| Вытворныя формы | Евалт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Явільт» | |
Явільт (Явілт), Авільт (Авілт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Авільда або Авільд (Avildis, Awild[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова еў- (аў-) (імёны ліцьвінаў Яўлад, Явіл, Явірт; германскія імёны Ewald, Avila, Ewert) паходзіць ад гоцкага aiws 'час, эпоха' або стараверхненямецкага ewi, eo 'закон'[3], а аснова -вілд- (-вілт-) (імёны ліцьвінаў Вілталт, Эвільд, Ясьвільт; германскія імёны Wiltolt, Evilda, Asvild) — ад гоцкага wilþeis 'дзікі'[4].
Германскае паходжаньне імя Явільт сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[5].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Yawilt (26 траўня 1409 году)[6]; у Болцох 8 чоловековъ… Овилтъ (1440—1492 гады)[7]; земли пустовъских у волости Еишыскои на имя Овилътовщизны… Оивилътовъщизну (5 сакавіка 1464 году паводле выпісу 24 лістапада 1558 году)[8]; ziemie Jawilthyski (29 сьнежня 1506 году)[9]; в Новгородскомъ повете… земль пустовских… Ромеиковщину… Ядиминовщину, а Ядовкговщину и Сомиловщину, а Явилтовщину (14 чэрвеня 1514 году)[10]; на Явилътискую (29 сьнежня 1515 году)[11]; дворец мои под Вилнею на имя Еивилтишки и землю Явилтишъку (11 ліпеня 1522 году)[12]; Болтромеи Явилтовичъ (1528 год)[13]; Яцко Явилтович (1538 год)[14]; Staniul Jawieltowic, Pawel Jawiltow. (1558 год)[15]; на землю Явилтишскую (31 траўня 1561 году)[16]; з роду Евилтов от Каплицы (15 верасьня 1568 году)[17]; s panem Sebestyjanem Pawłowiczem Jawiłtem (1621 год)[18]; Wojciech Janowicz Jawiłt (1667 год)[19].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Явільт — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1409 годзе
- Балтрамей Явільтавіч — жыжмарскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Мікалай, Валянтын і Пётар Войцехавічы Авілты (Авільтовічы) — вількамірскія зямяне, якія ўпамінаюцца ў 1597—1598 гадох[20]
У 1690 годзе ўпаміналася мясцовасьць Явілтавічы ў Жамойцкім старостве[21].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 9, 112.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 48.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 86.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 124.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 37 (1552—1561). — Vilnius, 2011. P. 242.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 40.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 291.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 37 (1552—1561). — Vilnius, 2011. P. 462.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 10 (1440—1523). — Vilnius, 1997. P. 113.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 85.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 197.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 7.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 37 (1552—1561). — Vilnius, 2011. P. 462.
- ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 415.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 49.
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 2. — Warszawa, 2015. S. 451.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 6. ― Вильна, 1908. С. 40, 101.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 36.