Галоўная старонка

Ян Антоні Чачот (7 ліпеня 1796, в. Малюшычы, Наваградзкі павет — 23 жніўня 1847, мястэчка Ротніца пад Друскенікамі, Гарадзенскі павет) — паэт-рамантык, філямат, фальклярыст, этнограф і драматург; сябра Адама Міцкевіча; адзін з найбуйнейшых дзеячоў беларуска-польскага фальклёрна-літаратурнага сумежжа XIX стагодзьдзя.

Паэт сабраў каля тысячы аўтэнтычных беларускіх народных песень і выдаў іх у шасьці зборніках «Сялянскіх песень…» у перакладзе на польскую мову, восьмую частку зь якіх апублікаваў у беларускім арыгінале. У сваёй прадмове да «Сялянскіх песень з-над Нёмана і Дзьвіны» 1846 году ён зрабіў нарыс граматычных асаблівасьцяў беларускай мовы і ўпершыню паставіў тэарэтычнае пытаньне аб прынцыпах будучага «крывіцкага» правапісу. У сваёй баляднай творчасьці Янам Чачотам было адлюстравана дванаццаць паданьняў і народных казак, а таксама дзесяць матываў з народных вераваньняў і звычаяў.

Яго руплівая дзейнасьць па зьбіраньні беларускага фальклёру і спробы ўнармаваньня беларускай граматыкі, паводле польскіх і беларускіх дасьледнікаў, зьяўляецца досьвіткам беларускага нацыянальнага адраджэньня. У пераважнай бальшыні выпадкаў паэт называе беларускую мову XIX стагодзьдзя «славянакрывіцкай мовай» альбо «крывіцкім дыялектам».
(артыкул цалкам…)

Іншыя абраныя артыкулы · Кандыдаты ў абраныя

Добры артыкул

Таварыства беларускай мовы — беларускае грамадзкае аб’яднаньне, што займаецца культурна-асьветніцкай дзейнасьцю ў галіне адраджэньня беларускай мовы.

Сябрамі ТБМ заснаваныя некалькі рэгіянальных беларускамоўных выданьняў. Таварыства рэгулярна праводзіць кампаніі па беларусізацыі грамадзкага жыцьця, напрыклад, увядзеньне абвестак на беларускай мове ў грамадзкім транспарце і заахвочваньне прадпрымальнікаў падаваць на пакунках апісаньне прадукцыі на беларускай мове. Ёсьць пасьлядоўным абаронцам сярэдняй і вышэйшай адукацыі на беларускай мове. Старшыня таварыства — Алена Анісім. На 2022 год Таварыства налічвала каля 450 мясцовых суполак у складзе 41 гарадзкой і раённай арганізацыі, аб’яднаных у 6 абласных юрыдычных асобаў. Пры гэтым суполкі дзейнічалі ў 25 гарадах Беларусі, у тым ліку ва ўсіх 6 абласных цэнтрах краіны, а таксама ў 5 гарадах 3-х суседніх краінаў — у Латвіі, Летуве і Расеі.
(артыкул цалкам…)

Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты ў добрыя

Выява дня

Выявы скончыліся. Прапануйце новыя!

Архіў

Ці ведаеце вы…

З новых артыкулаў (18 красавіка — 18 траўня)

… значэньне выразу „На зачарованых гонях“?

… як раскадоўваюцца на электронных прыладах пазнакі IP65?
… як адбылося ўсталяваньне савецкай улады ў Баўгарыі?
… якое польскае прадпрыемства мае гандлёвыя прадстаўніцтвы ў 20 краінах сьвету?
… што ў Формуле-1 аднойчы чэмпіёнства было прысуджанае пасьмяротна (на выяве)?
… які гоначнік па сыходзе з Формулы-1 пасьпяхова займаўся авіяпералётамі?
… якога міжнароднага посьпеху дасягнула беларуская снукерная судзьдзя?
… які сьвяты стаў заступнікам места, дзе яму адсеклі галаву?

Архіў · Распачаць артыкул · Прапанаваць артыкул

Гэты дзень у гісторыі

28 чэрвеня: Дзень Канстытуцыі Ўкраіны

1389 — бітва на Косавым полі паміж сэрбскімі і турэцкімі войскамі

1569 — складаньне Люблінскае уніі

1651 — распачалася бітва пад Берастэчкам

1660 — Трынаццацігадовая вайна: у бітве пад Палонкаю войска Рэчы Паспалітае перамагло маскоўскіх захопнікаў, што паклала пачатак вызваленьню зямель Вялікага Княства Літоўскага

1914 — Сараеўскае забойства, якое зрабілася падставаю для пачатку I Сусьветнае вайны

1919 — падпісаньне Вэрсальскае мірнае дамовы, якая завяршыла I Сусьветную вайну

1931 — урачыстае адкрыцьцё кургана Адама Міцкевіча ў Наваградку

1941 — войскі Трэцяга Райху занялі Менск

1942 — у Маскве пры нявысьветленых абставінах загінуў Янка Купала (на выяве)

1979 — заснаваньне Чырвонае кнігі Беларусі

1996 — Вярхоўная Рада прыняла Канстытуцыю Ўкраіны

Болей угодкаў: 27 чэрвеня — 28 чэрвеня — 29 чэрвеня

Архіў · Сёньня 28 чэрвеня 2024 году · Абнавіць гэтую старонку

Актуальныя падзеі

У расейскім Дагестане адбылася сэрыя нападаў на сынагогі ды цэрквы (23 чэрвеня).
Чэскі біяхімік Іржы Фрымл атрымаў прэмію Вітгенштайна за вывучэньні аўксінаў (20 чэрвеня).
Ад 50-градуснай сьпёкі ў Саудаўскай Арабіі у памерлі больш за 1300 паломнікаў у Мэку (19 чэрвеня).
Бостан Сэлтыкс ў рэкордны 18-ы раз сталі чэмпіёнамі Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі (18 чэрвеня).
У пажары ў жылым будынку ў кувэйцкім Мангафе загінулі 50 чалавек (12 чэрвеня).
У Новым Любелі (Польшча) пахавалі Матэвуша Сітка, забітага мігрантамі на граніцы зь Беларусяй (12 чэрвеня).
У катастрофе летаку Dornier 228 загінулі 10 чалавек улучна зь віцэ-прэзыдэнтам Малаві Саулясам Чылімам (10 чэрвеня).
Кампанія Apple прадставіла ўласную сыстэму штучнага інтэлекту «Apple Intelligence» (10 чэрвеня).

Гэта разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове клясычным правапісам. Існуе шмат іншых моўных разьдзелаў, зь якіх больш за 1 000 000 артыкулаў маюць:

English (ангельская) · Cebuano (сэбуанская) · Deutsch (нямецкая) · svenska (швэдзкая) · français (француская) · Nederlands (нідэрляндзкая) · русский (расейская) · español (гішпанская) · italiano (італьянская) · مصرى (эгіпецкая арабская) · polski (польская) · 日本語 (японская) · 中文 (кітайская) · Tiếng Việt (віетнамская) · Winaray (варайская) · العربية (арабская) · українська (украінская) · português (партугальская)

Вікіпэдыя працуе на магутнасьцях Фундацыі «Вікімэдыя», якая апэруе і некаторымі іншымі шматмоўнымі і вольнымі праектамі.

	Вікізьвесткі Вольная база ведаў		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікікрыніцы Вольныя дакумэнты		Вікіслоўнік Слоўнік і тэзаўрус		Вікісховішча Сховішча вольных файлаў		Вікіцытатнік Калекцыя цытатаў
	МэдыяВікі Распрацоўка вольных праграмаў		Мэта-вікі Каардынацыя ўсіх праектаў Вікімэдыі		Віківандроўкі (анг.) Вольныя турыстычныя даведнікі		Віківіды (анг.) Слоўнік біялягічных відаў		Віківэрсытэт (анг.) Вольны ўнівэрсытэт		Вікінавіны (анг.) Вольныя навіны