Галоўная старонка

Ян Антоні Чачот (7 ліпеня 1796, в. Малюшычы, Наваградзкі павет — 23 жніўня 1847, мястэчка Ротніца пад Друскенікамі, Гарадзенскі павет) — паэт-рамантык, філямат, фальклярыст, этнограф і драматург; сябра Адама Міцкевіча; адзін з найбуйнейшых дзеячоў беларуска-польскага фальклёрна-літаратурнага сумежжа XIX стагодзьдзя.

Паэт сабраў каля тысячы аўтэнтычных беларускіх народных песень і выдаў іх у шасьці зборніках «Сялянскіх песень…» у перакладзе на польскую мову, восьмую частку зь якіх апублікаваў у беларускім арыгінале. У сваёй прадмове да «Сялянскіх песень з-над Нёмана і Дзьвіны» 1846 году ён зрабіў нарыс граматычных асаблівасьцяў беларускай мовы і ўпершыню паставіў тэарэтычнае пытаньне аб прынцыпах будучага «крывіцкага» правапісу. У сваёй баляднай творчасьці Янам Чачотам было адлюстравана дванаццаць паданьняў і народных казак, а таксама дзесяць матываў з народных вераваньняў і звычаяў.

Яго руплівая дзейнасьць па зьбіраньні беларускага фальклёру і спробы ўнармаваньня беларускай граматыкі, паводле польскіх і беларускіх дасьледнікаў, зьяўляецца досьвіткам беларускага нацыянальнага адраджэньня. У пераважнай бальшыні выпадкаў паэт называе беларускую мову XIX стагодзьдзя «славянакрывіцкай мовай» альбо «крывіцкім дыялектам».
(артыкул цалкам…)

Іншыя абраныя артыкулы · Кандыдаты ў абраныя

Добры артыкул

Таварыства беларускай мовы — беларускае грамадзкае аб’яднаньне, што займаецца культурна-асьветніцкай дзейнасьцю ў галіне адраджэньня беларускай мовы.

Сябрамі ТБМ заснаваныя некалькі рэгіянальных беларускамоўных выданьняў. Таварыства рэгулярна праводзіць кампаніі па беларусізацыі грамадзкага жыцьця, напрыклад, увядзеньне абвестак на беларускай мове ў грамадзкім транспарце і заахвочваньне прадпрымальнікаў падаваць на пакунках апісаньне прадукцыі на беларускай мове. Ёсьць пасьлядоўным абаронцам сярэдняй і вышэйшай адукацыі на беларускай мове. Старшыня таварыства — Алена Анісім. На 2022 год Таварыства налічвала каля 450 мясцовых суполак у складзе 41 гарадзкой і раённай арганізацыі, аб’яднаных у 6 абласных юрыдычных асобаў. Пры гэтым суполкі дзейнічалі ў 25 гарадах Беларусі, у тым ліку ва ўсіх 6 абласных цэнтрах краіны, а таксама ў 5 гарадах 3-х суседніх краінаў — у Латвіі, Летуве і Расеі.
(артыкул цалкам…)

Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты ў добрыя

Выява дня

Выявы скончыліся. Прапануйце новыя!

Архіў

Ці ведаеце вы…

З новых артыкулаў (18 красавіка — 18 траўня)

… значэньне выразу „На зачарованых гонях“?

… як раскадоўваюцца на электронных прыладах пазнакі IP65?
… як адбылося ўсталяваньне савецкай улады ў Баўгарыі?
… якое польскае прадпрыемства мае гандлёвыя прадстаўніцтвы ў 20 краінах сьвету?
… што ў Формуле-1 аднойчы чэмпіёнства было прысуджанае пасьмяротна (на выяве)?
… які гоначнік па сыходзе з Формулы-1 пасьпяхова займаўся авіяпералётамі?
… якога міжнароднага посьпеху дасягнула беларуская снукерная судзьдзя?
… які сьвяты стаў заступнікам места, дзе яму адсеклі галаву?

Архіў · Распачаць артыкул · Прапанаваць артыкул

Гэты дзень у гісторыі

23 чэрвеня:

1757 — бітва пры Плесі запачаткавала брытанскую заваёву Індыі

1758 — кароль і вялікі князь Станіслаў Ляшчынскі надаў Ушачам Магдэбурскае права і герб (на выяве)

1846 — бэльгійскі вынаходнік Адольф Сакс запатэнтаваў саксафон

1894 — у Парыжы з ініцыятывы П’ера дэ Кубэртэна ўтварыўся Міжнародны алімпійскі камітэт

1944 — савецкая армія пачала наступальную апэрацыю «Багратыён», у выніку якой немцы канчаткова пазбавіліся ініцыятывы ў вайне

1946 — у Рэгенсбургу (Баварыя) заснавалі Крывіцкае Навуковае Таварыства імя Францішка Скарыны

1994 — адбыўся першы тур выбараў прэзыдэнта Беларусі

Болей угодкаў: 22 чэрвеня — 23 чэрвеня — 24 чэрвеня

Архіў · Сёньня 23 чэрвеня 2024 году · Абнавіць гэтую старонку

Актуальныя падзеі

У Новым Любелі (Польшча) пахавалі Матэвуша Сітка, забітага мігрантамі на граніцы зь Беларусяй (12 чэрвеня).
У катастрофе летака Dornier 228 загінулі 10 чалавек улучна зь віцэ-прэзыдэнтам Малаві Саулясам Чылімам (10 чэрвеня).
Кампанія Apple прадставіла ўласную сыстэму штучнага інтэлекту „Apple Intelligence“ (10 чэрвеня).
Пераможцамі Адкрытага чэмпіянату Францыі па тэнісе сталі полька Іга Сьвёнтак і гішпанец Карляс Алькарас (9 чэрвеня).
Па выніках эўрапейскіх выбараў прэзыдэнт Францыі Эманюэль Макрон распусьціў нацыянальны парлямэнт (9 чэрвеня).
Ракета-носьбіт „Atlas V“ вывела шматразовы касьмічны карабель „Starliner“ кампаніі „Boeing“ у першы пілятаваны палёт да Міжнароднай касьмічнай станцыі (5 чэрвеня).
Засталося 3126 артыкулаў да 90 000.
Упершыню пераможцай прэзыдэнцкіх выбараў у Мэксыцы стала жанчына — Кляўдыя Шайнбаўм (2 чэрвеня).

Гэта разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове клясычным правапісам. Існуе шмат іншых моўных разьдзелаў, зь якіх больш за 1 000 000 артыкулаў маюць:

English (ангельская) · Cebuano (сэбуанская) · Deutsch (нямецкая) · svenska (швэдзкая) · français (француская) · Nederlands (нідэрляндзкая) · русский (расейская) · español (гішпанская) · italiano (італьянская) · مصرى (эгіпецкая арабская) · polski (польская) · 日本語 (японская) · 中文 (кітайская) · Tiếng Việt (віетнамская) · Winaray (варайская) · العربية (арабская) · українська (украінская) · português (партугальская)

Вікіпэдыя працуе на магутнасьцях Фундацыі «Вікімэдыя», якая апэруе і некаторымі іншымі шматмоўнымі і вольнымі праектамі.

	Вікізьвесткі Вольная база ведаў		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікікрыніцы Вольныя дакумэнты		Вікіслоўнік Слоўнік і тэзаўрус		Вікісховішча Сховішча вольных файлаў		Вікіцытатнік Калекцыя цытатаў
	МэдыяВікі Распрацоўка вольных праграмаў		Мэта-вікі Каардынацыя ўсіх праектаў Вікімэдыі		Віківандроўкі (анг.) Вольныя турыстычныя даведнікі		Віківіды (анг.) Слоўнік біялягічных відаў		Віківэрсытэт (анг.) Вольны ўнівэрсытэт		Вікінавіны (анг.) Вольныя навіны