Перайсьці да зьместу

Вызваленьне сялян (верш)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Вызваленьне сялян
па-польску: Wyzwolenie włościan
Жанр: верш
Аўтар: Уладзіслаў Сыракомля
Мова арыгіналу: польская
Год напісаньня: 1859
Публікацыя: 1872
Перакладчык: Максім Лужанін

«Вызвале́ньне сяля́н» (па-польску: Wyzwolenie włościan) — супрацьпрыгоньніцкі верш Уладзіслава Сыракомлі. Пры жыцьці аўтара ніколі не публікаваўся, хаця меў вялікую папулярнасьць і хадзіў у рукапісах[1].

20 лістапада 1857 г. цар Аляксандар II зацьвердзіў рэскрыпт з праектам сялянскае рэформы і даслаў яго віленскаму губэрнатару Ўладзімеру Назімаву. На сходзе 1858 г. у Вільні беларуская шляхта абмяркоўвала гэты праект, аднак не падтрымала нават замену паншчыны чыншам, што ўразіла Ўладзіслава Сыракомлю і ён напісаў свой верш[2].

Эліза Ажэшка ўспамінала:[3]

Яго [Сыракомлі] творы, ня столькі апублікаваныя, колькі тыя, што разыходзіліся ў рукапісах, мелі ў гады, якія непасрэдна папярэднічалі 1863-му, вялікі ўплыў на стаўленьне так званае клясы землеўласьнікаў да пытаньня аб вызваленьні з-пад паншчыннай сыстэмы і распрыгоненьні сялян. Дык вось, як звычайна бывае, на вялікае хваляваньне грамадзкае думкі ўплывалі шматлікія фактары, у тым ліку і літаратура. Сялянскія аповесьці Крашэўскага чыталіся, расхопліваліся, развозіліся… але самае моцнае ўражаньне тут, на Літве, выклікалі вершы Сыракомлі. Памятаю пра адзін. Напісаны з выпадку нейкіх ваганьняў камітэту Віленскай губ., ён меў у кожнай страфе канцоўку: «Ганьба мне, што я ліцьвін, што маю герб у пячатцы!» Верш гэты хадзіў у рукапісах, у мностве сьпісаў; яго дэклямавалі на імянінах і іншых сходах моладзі.

Адзін з рэвалюцыянэраў таксама ўключыў гэты твор у свой сшытак патрыятычных вершаў (разам з «Гутаркай двух суседаў»)[4].

1882 г. Дзьмітры Мінаеў апублікаваў свой пераклад на расейскую мову ў маскоўскім часопісе «Русская Мысль»[5]. Пазьней на рускую перакладаў таксама Марк Жываў[6].

На беларускую мову верш пераклаў Максім Лужанін[7].

  1. ^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы. — 1983. — С. 48.
  2. ^ Сыракомля, У. Выбраныя творы. — 2010. — С. 565.
  3. ^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы. — 1983. — С. 47-48.
  4. ^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы. — 1983. — С. 51.
  5. ^ «Русская Мысль», № 6, 1882
  6. ^ Кондратович, Л. Избранные произведения: перевод с польского (рас.). — Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1953. — С. 67-68. — 293 с.
  7. ^ Сыракомля, У. Выбраныя творы. — 2010. — С. 65-67.