Вызваленьне сялян (верш)

	Вызваленьне сялян
	па-польску: Wyzwolenie włościan
Жанр:	верш
Аўтар:	Уладзіслаў Сыракомля
Мова арыгіналу:	польская
Год напісаньня:	1859
Публікацыя:	1872
Перакладчык:	Максім Лужанін

«Вызвале́ньне сяля́н» (па-польску: Wyzwolenie włościan) — супрацьпрыгоньніцкі верш Уладзіслава Сыракомлі. Пры жыцьці аўтара ніколі не публікаваўся, хаця меў вялікую папулярнасьць і хадзіў у рукапісах^[1].

20 лістапада 1857 г. цар Аляксандар II зацьвердзіў рэскрыпт з праектам сялянскае рэформы і даслаў яго віленскаму губэрнатару Ўладзімеру Назімаву. На сходзе 1858 г. у Вільні беларуская шляхта абмяркоўвала гэты праект, аднак не падтрымала нават замену паншчыны чыншам, што ўразіла Ўладзіслава Сыракомлю і ён напісаў свой верш^[2].

Эліза Ажэшка ўспамінала:^[3]

Яго [Сыракомлі] творы, ня столькі апублікаваныя, колькі тыя, што разыходзіліся ў рукапісах, мелі ў гады, якія непасрэдна папярэднічалі 1863-му, вялікі ўплыў на стаўленьне так званае клясы землеўласьнікаў да пытаньня аб вызваленьні з-пад паншчыннай сыстэмы і распрыгоненьні сялян. Дык вось, як звычайна бывае, на вялікае хваляваньне грамадзкае думкі ўплывалі шматлікія фактары, у тым ліку і літаратура. Сялянскія аповесьці Крашэўскага чыталіся, расхопліваліся, развозіліся… але самае моцнае ўражаньне тут, на Літве, выклікалі вершы Сыракомлі. Памятаю пра адзін. Напісаны з выпадку нейкіх ваганьняў камітэту Віленскай губ., ён меў у кожнай страфе канцоўку: „Ганьба мне, што я ліцьвін, што маю герб у пячатцы!“ Верш гэты хадзіў у рукапісах, у мностве сьпісаў; яго дэклямавалі на імянінах і іншых сходах моладзі.

Адзін з рэвалюцыянэраў таксама ўключыў гэты твор у свой сшытак патрыятычных вершаў (разам з «Гутаркай двух суседаў»)^[4].

Пераклады

1882 г. Дзьмітры Мінаеў апублікаваў свой пераклад на расейскую мову ў маскоўскім часопісе «Русская Мысль»^[5]. Пазьней на рускую перакладаў таксама Марк Жываў^[6].

На беларускую мову верш пераклаў Максім Лужанін^[7].

Крыніцы

^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 48.
^ Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — 2010. — С. 565.
^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 47-48.
^ Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 51.
^ «Русская Мысль», № 6, 1882
^ Кондратович, Л. Избранные произведения: перевод с польского (рас.). — Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1953. — С. 67-68. — 293 с.
^ Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — 2010. — С. 65-67.

Літаратура

Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — Мінск: Навука і тэхніка, 1983. — 192 с.
Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — Мінск: Беларуская навука, 2010. — 584 с. — 1000 ас. — ISBN 978-985-6976-06-6

[1] Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 48.

[2] Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — 2010. — С. 565.

[3] Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 47-48.

[4] Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 51.

[5] «Русская Мысль», № 6, 1882

[6] Кондратович, Л. Избранные произведения: перевод с польского (рас.). — Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1953. — С. 67-68. — 293 с.

[7] Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — 2010. — С. 65-67.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]