Ёды
Ёды лац. Jody | |
У цэнтры вёскі | |
Краіна: | Беларусь |
Вобласьць: | Віцебская |
Раён: | Шаркоўшчынскі |
Сельсавет: | Ёдзкі |
Насельніцтва: | 424 чал. (2010) |
Часавы пас: | UTC+3 |
Тэлефонны код: | +375 2154 |
Нумарны знак: | 2 |
Геаграфічныя каардынаты: | 55°27′5.9″ пн. ш. 27°13′53.6″ у. д. / 55.451639° пн. ш. 27.231556° у. д.Каардынаты: 55°27′5.9″ пн. ш. 27°13′53.6″ у. д. / 55.451639° пн. ш. 27.231556° у. д. |
± Ёды | |
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы |
Ёды[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Густатцы. Цэнтар сельсавету Шаркоўшчынскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 424 чалавекі. Знаходзіцца за 20 км на паўночны захад ад мястэчка і чыгуначнай станцыі Шаркоўшчыны.
Ёды — даўняе мястэчка гістарычнай Браслаўшчыны (частка Віленшчыны). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся драўляная барокавая Ільлінская царква і клясыцыстычны палац Лапацінскіх, помнікі архітэктуры XVIII ст.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вялікае Княства Літоўскае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Першы пісьмовы ўпамін пра Ёды датуецца 1701 годам, калі ўладальнікі мястэчка Сапегі перадалі яго ў заставу Масальскім.
У 1742 годзе Ёды набыў Мікалай Лапацінскі, падчашы амсьціслаўскі. Каля 1754 году з фундацыі Лапацінскіх у мястэчку збудавалі царкву.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Ёды апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Дзісенскім павеце Віленскай губэрні. На 1866 год тут было 15 двароў.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Ёды занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Ёды абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Ёды апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Браслаўскага павету Віленскага ваяводзтва.
У 1939 годзе Ёды ўвайшлі ў БССР, дзе сталі цэнтрам сельсавету Шаркоўшчынскага раёну Віцебскай вобласьці.
На 1997 год у Ёдах было 188 двароў. У 2000-я гады паселішча атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».
-
Царква, да 1930 г.
-
Купал-баня, да 1930 г.
-
Іканастас, да 1930 г.
-
Палац, да 1930 г.
-
Палац, да 1930 г.
-
Палац, да 1930 г.
-
Палац, да 1930 г.
-
Палац, да 1930 г.
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дэмаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XIX стагодзьдзе: 1866 год — 179 чал.; 1882 год — 423 чал.[3]
- XX стагодзьдзе: 1997 год — 483 чал.[4]; 1999 год — 479 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2014 год — 424 чал.
Інфраструктура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У Ёдах працуюць сярэдняя школа, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, аптэка, пошта, лясьніцтва. Дзеюць касьцёл і царква.
Турыстычная інфармацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Страчаная спадчына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх (XVIII ст.)
- Царква Сьвятога Ільлі (1754)
Галерэя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]-
Крыж
-
Новы касьцёл
-
Новая царква
-
Бар
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 496.
- ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
- ^ Łopaciński A. Jody // Słownik geograficzny... T. III. — Warszawa, 1882. S. 597
- ^ БЭ. — Мн.: 1998 Т. 6. С. 407.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — 576 с. — ISBN 985-11-0106-0
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
|