Страхі жыцьця

Страхі жыцьця
Аўтар	Францішак Аляхновіч
Дата прэм’еры	1918
Месца прэм’еры	Менск
Жанр	драма

«Страхі жыцьця» — трохактавая драма беларускага драматурга Францішка Аляхновіча, напісаная ў Менску ў верасьні 1918 году.

Сюжэт

Сям’я беспрацоўнага архітэктара Сымона трывае шэраг няшчасьцяў праз галечу і беспрасьветнасьць існаваньня. Спачатку сьпіваецца галава сям’і. Дачка Юзя, каб неяк паправіць матэрыяльнае становішча, пачынае гандляваць целам. Ня маючы сродкаў на лекі памірае цяжка хворая жонка Сымона Альжбета. Неўзабаве і сама Юзя моцнае захворвае і ўрэшце прынімае атруту. Галава сям’і Сымон вырашае скончыць сваё жыцьцё самагубствам, аднак у выніку вар’яцее і забівае свайго сына Алеся.

Канцэпцыя герояў

Доктар філялягічных навук Валеры Марціновіч адзначае, што ў драме выведзена некалькі тыпаў сьветаўспрыманьня: апатычна-прагматычны (маці), безнадзейна-пэсымістычны (Юзя, Казік) і бунтарска-трагічны (Сымон). Адасоблены сын пакуль яшчэ знаходзіцца ў палоне неўсьвядомлена-трывожнага пачуцьця і наіўна-дзіцячага спадзяваньня на лепшы паварот абставінаў.

Водгукі

Максім Гарэцкі ў сваёй «Гісторыі беларускае літаратуры» дзяліўся ўражаньнямі па праглядзе п’есы:

Прачытаўшы ці паглядзеўшы на сцэне ўсе тры акты, мы так уражаны жахам гэтага зла, гэтых страхаў, што сэрца закіпае гняўлівым абурэньнем і напаўняецца смагаю новай творчасьці, жаданьнем зьніштожыць страхі старога сьвету і стварыць новае, ясьнеючае, ня блізкае да ўсякіх страхаў жыцьцё.

Бібліяграфія

• Францішак Алехновіч. Страхі жыцьця: драма ў 3 актах. — Вільня: Выдавецтва Народнага камісарыяту асьветы № 19, 1919. — 53 с.
• Fr. Alechnowicz.. Strachy życia: dramat w 3 aktach: (tłumaczenie z białoruskiego). — Wilno: Wydawnictwo «Nowin Wileńskich», 1921. — 43 с.

Крытыка, рэцэнзіі

• Беларускі тэатр. // Гоман : газэта. — 1918, 18 кастрычніка. — № 82 (278). — С. 2, 3.
• П. Б. Театр и музыка. «Страхі жыцьця»: (Белорусский советский театр 19 февр. 1919 года)  (рас.) // Звезда : газэта. — 1919, 23 лютага. — № 381. — С. 4.
• T. U Wilni. Teatr.  (бел.) // Hramadzianin : газэта. — 1919, 29 sakawika. — № 21. — С. 3, 4.
• М. Г. Беларускае драматычнае пісьменства. // Беларуская думка : газэта. — 1919, 5 мая. — № 4. — С. 3, 4.
• N. «Страхі жыцьця» драма у 3-х актах Ф. Аляхновіча // Беларусь : газэта. — 1920, 4 снежня. — № 3 (59). — С. 4.
• Максім Гарэцкі. Гісторыя беларускае літэратуры. — Выданьне другое (папраўленае). — Вільня: Віленскае выдавецтва Б. Клецкіна, 1921. — С. 197. — 207 с.
• Я. Ж. «Страхі жыцьця», драма у 3-х дзеях Ф. Аляхновіча. // Савецкая Беларусь : газэта. — № 1922, 29 сакавіка.
• Аrs. Тэатр і мастацтва: Страхі жыцьця — драма у 3 акт. Ф. Аляхновіча. // Змаганьне : газэта. — 1924, 4 студзеня. — № 2 (23). — С. 4.
• Ковель У. А. Наватарскія тэндэнцыі ў беларускай драматургіі пачатку ХХ ст.: на прыкладзе п’есы Францішка Аляхновіча «Страхі жыцця». // Весці АН Беларусі : Серыя гуманітарных навук.. — Менск: 1994. — № 4. — С. 94—101.
• Валеры Максімовіч. «Новая драма» Францішка Аляхновіча. // Роднае слова : штомесячны навукова-метадычны часопіс. — 1997. — № 9 (117). — С. 47—58. — ISSN 0234-1360.
• Казлоўская, Марына. Драма Ф. Аляхновіча «Страхі жыцця» ў кантэксце еўрапейскага сымвалізму. // Беларускае Літаратуразнаўства : навукова-метадычны альманах. — 2006. — № Выпуск 2. — С. 145—150.
• Andriej Moskwin. «Strachy życia» Franciszka Alachnowicza jako przykład dramatu naturalistyczno-symbolicznego.  (пол.) // Studia Teatralne Europy Środkowo-Wschodniej : часопіс. — 2022. — № 3.

Літаратура

• Марына Казлоўская. Эвалюцыя «новай драмы» ў творчасці Францішка Аляхновіча. // Studia białorutenistyczne=Беларусазнаўчыя дасьледаванні. — Lublin: Wyddawnictwo uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009. — Т. 3. — С. 219—238. — ISBN 978-83-227-3139-0. — ISSN 1898-0457.