Міхаіл Гарбачоў

	Міхаіл Гарбачоў; лац. Michaił Harbačoŭ
	па-расейску: Михаил Горбачев
прэзыдэнт СССР
	15 сакавіка 1990 — 25 сьнежня 1991
Папярэднік:	няма (пасада заснаваная)
Наступнік:	няма (пасада скасаваная)
Генэральны сакратар ЦК КПСС
	11 сакавіка 1985 — 23 жніўня 1991
Папярэднік:	Канстанцін Чарненка
Наступнік:	няма (пасада скасаваная)
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	2 сакавіка 1931[…]; Прывольнае[d], Паўночна-Каўкаскі край[d], РСФСР, СССР;
Памёр:	30 жніўня 2022 (91 год); , Масква, Расея;
Партыя:	Камуністычная партыя Савецкага Саюзу (1991); Расейская аб’яднаная сацыял-дэмакратычная партыя[d] (2001); Сацыял-дэмакратычная партыя Расеі[d] (2007); Union of Social Democrats[d];
Сужэнец:	Раіса Гарбачова[d]
Дзеці:	Ірына Вірганская[d]
Бацька:	Sergey Gorbachev[d]
Маці:	Maria Gorbacheva[d]
Адукацыя:	юрыдычны факультэт МДУ[d] (1955); Стаўрапольскі дзяржаўны аграрны ўнівэрсытэт[d] (1967); Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт[d];
Узнагароды:	Нобэлеўская прэмія міру (1990)
	Міхаіл Гарбачоў у Вікісховішчы

Міхаі́л Сярге́евіч Гарбачо́ў (нарадзіўся 2 сакавіка 1931 году, Прывольнае, Стаўрапольскі край, РСФСР — 30 жніўня 2022, Масква, Расея) — генэральны сакратар ЦК КПСС з 11 сакавіка 1985 году па 23 жніўня 1991 году, першы і апошні прэзыдэнт СССР з 15 сакавіка 1990 году па 25 сьнежня 1991 году. Былы глава Гарбачоў-Фонду. Меў шэраг узнагарод і ганаровых званьняў, найбольш вядомая зь якіх — Нобэлеўская прэмія міру 1990 году. Зь дзейнасьцю Гарбачова на пасадзе главы КПСС і СССР зьвязаная маштабная спроба рэфармаваньня — Перабудова, якая скончылася распадам Савецкага Саюзу, а таксама завяршэньнем халоднай вайны. Пэрыяд кіраваньня Гарбачова ацэньваецца неадназначна. У 1990 годзе Ўнівэрсытэт Аляскі прысвоіў Гарбачову званьне ганаровага прафэсара гуманітарных навук^[8].

Жыцьцяпіс

Гарбачоў памёр увечары ў аўторак, 30 жніўня 2022, пасьля цяжкай і працяглай хваробы, заявілі журналістам у Цэнтральнай клінічнай бальніцы ў Маскве.

Гарбачоў і Беларусь

У 1986 годзе Гарбачоў, атрымаўшы ліст беларускай інтэлігенцыі пра крытычны стан беларускай мовы, накіраваў у Менск адмысловую камісію. Кіраўніцтву ЦК КПБ давялося карэктаваць сваё стаўленьне да моўнай палітыкі.

Заява пра ўтварэньне Аргкамітэту БНФ «Адраджэньне» у кастрычніку 1988 году пачыналася з узгадкі пра перабудову «распачатую лепшымі сіламі КПСС». Аналягічныя адсылкі рабіліся і ініцыятарамі Народных Франтоў тагачасных рэспублік Балтыі.

Міхаіл Гарбачоў прыязна ставіўся да Васіля Быкава і Алеся Адамовіча, спрабаваў абараніць іх (няўдала) ад артадаксальнага камуністычнага кіраўніцтва БССР. Ён наведаў цырымонію разьвітаньня з Адамовічам у студзені 1994 году і даў вялікае інтэрвію беларускай службе Радыё Свабода пра Васіля Быкава на 40-ы дзень сьмерці^[9] .

Крыніцы

^ ^а ^б Горбачёв Михаил Сергеевич // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
^ ^а ^б Michail Gorbatschow // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Mihail Sergejevič Gorbačov // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (харв.) — 2009.
^ ^а ^б Mikhail Gorbachev, Soviet Leader Who Ended Cold War, Dies at 91 (анг.) // Bloomberg.com — 2022.
^ ^а ^б https://www.washingtonpost.com/obituaries/2022/08/30/mikhail-gorbachev-soviet-leader-dies/
^ ^а ^б https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-08-30/russian-media-ex-soviet-leader-mikhail-gorbachev-dead-at-91
^ Gaddis J. L. The Cold War: A New History (анг.) — 1 — USA: Penguin Books. — P. 229. — ISBN 978-0-14-303827-6
^ США: Диплом Горбачеву (рас.) // Советская Белоруссия. — 1990. — № 74 (17855). — С. 1.
^ Памёр апошні кіраўнік СССР Міхаіл Гарбачоў, Радыё Свабода, 30-08-2022

[_e78dddc2b00f8e3c-1] а ^б Горбачёв Михаил Сергеевич // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_feac13dead22ea2a-2] а ^б Michail Gorbatschow // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_dea9623a59be1fb7-3] а ^б Mihail Sergejevič Gorbačov // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (харв.) — 2009.

[_b8086b6d21c617ba-4] а ^б Mikhail Gorbachev, Soviet Leader Who Ended Cold War, Dies at 91 (анг.) // Bloomberg.com — 2022.

[_420e0153bc218025-5] а ^б https://www.washingtonpost.com/obituaries/2022/08/30/mikhail-gorbachev-soviet-leader-dies/

[_831e3bee60535553-6] а ^б https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-08-30/russian-media-ex-soviet-leader-mikhail-gorbachev-dead-at-91

[_e5662b6d812773f8-7] Gaddis J. L. The Cold War: A New History (анг.) — 1 — USA: Penguin Books. — P. 229. — ISBN 978-0-14-303827-6

[8] США: Диплом Горбачеву (рас.) // Советская Белоруссия. — 1990. — № 74 (17855). — С. 1.

[9] Памёр апошні кіраўнік СССР Міхаіл Гарбачоў, Радыё Свабода, 30-08-2022

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

п а р Распад СССР
Перадумовы і пачатак дэзінтэграцыйных працэсаў	Падзеньне прасавецкіх рэжымаў ва Ўсходняй Эўропе Чэхаславаччына Румынія Узьяднаньне Нямеччыны Выступы ў СССР Забурэньні ў Алматы Землятрус у Армэніі Нагорна-карабаскі канфлікт Сумгаіцкі пагром Прыднястроўскі канфлікт Гвалт у Тбілісі Сухумскія забурэньні Паход на Цхінвалі Оскі гвалт Пагром у Баку Чорны студзень Забурэньні ў Душанбэ Паход на Гагавузію Віленскія падзеі Забурэньні ў Рызе Напад АМАПу на мытны пункт у Медніках
Парад сувэрэнітэтаў	Дэклярацыя аб дзяржаўным сувэрэнітэце РСФСР Дэклярацыя аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларусі Рэфэрэндум аб захаваньні СССР Заснаваньне пасады прэзыдэнта РСФСР Прэзыдэнцкія выбары ў РСФСР Новаагароўскі працэс Саюз Сувэрэнных Дзяржаваў Усеўкраінскі рэфэрэндум 1991 году Акт абвяшчэньня незалежнасьці Ўкраіны
Завяршэньне распаду	Жнівеньскі путч Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы Утварэньне СНД Белавескія пагадненьні Алма-Ацінская дэклярацыя Постсавецкая прастрора
Палітычныя дзеячы	СССР: Міхаіл Гарбачоў Генадзь Янаеў Анатоль Лук’янаў Мікалай Рыжкоў Беларуская ССР: Станіслаў Шушкевіч Вячаслаў Кебіч Расейская СФСР Барыс Ельцын Руслан Хасбулатаў Аляксандар Руцкой Генадзь Бурбуліс Украінская ССР: Леанід Краўчук Вітольд Фокін
Катэгорыя:Распад СССР