Запарожжа

Запарожжа
Запоріжжя
Герб Запарожжа Сьцяг Запарожжа
Першыя згадкі:	1770
Вобласьць:	Запароская
Плошча:	240 км²
Насельніцтва (2012) • колькасьць: • шчыльнасьць:	770 461  3 210,3 чал./км²
Тэлефонны код:	+380-61(2)
Паштовы індэкс:	69000-499
Геаграфічныя каардынаты:	47°50′16″ пн. ш. 35°08′18″ у. д.
Запарожжа на мапе Ўкраіны Запарожжа
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
Запароская меская рада

Запарожжа (па-ўкраінску: Запоріжжя) — места на паўднёвым усходзе Ўкраіны, на рацэ Дняпро. Адміністрацыйны цэнтар Запароскай вобласьці і Запароскага раёну. Плошча 330 км². Насельніцтва 770 461 чал. (2012).

Знаходзіцца за 444 км на паўднёвы ўсход ад Кіева. Чыгуначны вузел, рачны порт.

Этымалёгія назвы

Места атрымала назву Запарожжа з тае прычыны, што яно знаходзілася ніжэй за дняпроўскія парогі (затопленыя ў выніку будаўніцтва ДнепраГЭСа).

Гісторыя

• 1770: заснаваньне Аляксандраўскай фартэцыі, зь якой зьвязваюць пачатак гісторыі сучаснага места; пачатковая назва паселішча — Аляксандраўскі пасад.
• 1806: атрымаў статус места і назву Аляксандраўск, цэнтар павету.
• 1919: у складзе ЎССР.
• 1921: перайменаваньне места на Запарожжа.
• 1939: цэнтар вобласьці.
• 18 жніўня 1941 — сьнежань 1943: знаходзілася пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

• 1885 — 6707 чал.
• 1897 — 19 тыс. чал.
• 1923 — 44 тыс. чал.
• 1939 — 289 тыс. чал.
• 1959 — 449 тыс. чал.
• 1971 — 676 тыс. чал.
• 1991 — 896,6 тыс. чал.
• 2001 — 817,9 тыс. чал.

Эканоміка

Прадпрыемсты чорнай (камбінат «Запарожсталь», завод «Днепраспэцсталь» і інш.) і каляровай (тытана-магніевы камбінат, алюмініевы завод і інш.) мэталюргіі, машынабудаваньня (электратэхнічнай прамысловасьці; вытворчыя аб’яднаньні «АЎТАЗАЗ», «Маторабудаўнік» і інш.), хімічнай і коксахімічнай, лёгкай, харчовай прамысловасьці.

Працуе Дняпроўская гідраэлектрастанцыя (ДнепраГЭС).

Выдатныя мясьціны

• Хортыца — найбольшая выспа на Дняпры, на якой у XVII ст. месьцілася Запароская Сеч.
• ДнепраГЭС (1932, 1975)
• Масты Праабражэнскага (1952)
• Дзіцячая чыгунка — найдаўжэйшая ўва Ўкраіне (1972)
• Комплекс забудовы «Соцгорад» (1929—1937)

Галерэя

• 
  Абласны тэатар
• 
  Краязнаўчы музэй
• 
  Вялікі мост Праабражэнскага
• 
  ДнепраГЭС (1942)
• 
  Выгляд ДнепраГЭС з выспы Хортыца
• 
  Скрыжаваньне бульвара Т. Шаўчэнкі і вул. Перамогі
• 
  Дзіцячая чыгунка
• 
  Будынак абласной адміністрацыі

Месты-сябры

• Лахты, Фінляндыя (1953)
• Бельфор, Францыя (1967)
• Бірмінгэм, Вялікабрытанія (1973)
• Лінц, Аўстрыя (1983)
• Обэрхаўзэн, Нямеччына (1986)
• Ічан, Кітай (1997)
• Новакузьнецк, Расея (1997)
• Магдэбург, Нямеччына (2008)

Вядомыя асобы

• Валянтын Налівайчанка (нар. 1966) — украінскі дзяржаўны дзяяч.
• Марыя Сокіл (1902—1999) — опэрная сьпявачка.
• Людміла Супрун (нар. 1965) — украінскі палітык.

Літаратура

• Aleksandrówsk // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880. S. 29
• Александровск // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.

Вонкавыя спасылкі

Запарожжа — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Запароская меская рада