Язэп Дакіневіч

	Язэп Дакіневіч
	1906 — ?
	Язэп Дакіневіч у Слоніме (1943 рок)
Прыналежнасьць	Другая Рэч Паспалітая (да 1939); Беларуская народная самапомач (1941–?); Беларуская незалежніцкая партыя (1942–?); Трэці Райх (1942–1944); Беларуская краёвая абарона (1944)
Род войскаў	пяхота; дапаможная паліцыя
Гады службы	Другая Рэч Паспалітая(?–?); Беларускі корпус самааховы (1942–1943); шуцманшафт (1943–1944); Беларуская краёвая абарона (1944)
Званьне	падхарунжы; старшы лейтэнант
Частка	48-ы батальён дапаможнай паліцыі
Камандаваў	Слонімскі батальён беларускае самааховы
Пасада	загадчык харчоўні й начлежнага дому БНС (1941–?); афіцэр прапаганды (1943); акруговы начальнік БКА (1944); намесьнік БЦР у Слонімскай акрузе (1944)
Бітвы/войны	Другая сусьветная вайна; Нямецка-савецкая вайна

Язэ́п Дакіне́віч (1906, в. Галынцы — ?) — беларускі вайсковы й грамадзкі дзеяч, зарганізаваў Беларускую народную самапомач і беларускую самаахову на Слонімшчыне. Пазьней сфармаваў гэтаксама 48-ы батальён дапаможнае паліцыі.

Жыцьцяпіс

Да вайны

Служыў у польскай арміі, зьяўляўся афіцэрам. Дасягнуў званьня падхарунжага^[1].

Падчас Другой сусьветнай вайны

З 1941 року загадчык харчоўні й начлежнага дома Самапомамачы^[2]^[3].

У 1942 годзе прымае ўдзел на ўстаноўчым зьезьдзе Беларускае незалежніцкае партыі ў Менску^[4].

У 1942—1943 роках — камандовец Слонімскага батальёну беларускае самааховы.

48-ы батальён дапаможнае паліцыі

У другой палове 1943 году нямецкія паліцыйныя ўлады пастанавілі зарганізаваць яшчэ тры беларускія паліцыйныя адзінкі: 48-ы батальён у Слоніме, 60-ы батальён у Баранавічах і 36-ы полк ва Ўрэччы Слуцкае акругі. Акруговы камісар Слонімскай акругі супольна зь нямецкім акруговым начальнікам паліцыі папрасілі ў жніўні 1943 году да сябе спадара Дакіневіча й слонімскага павятовага старшыню спадара Цітовіча і абвясьцілі ім, што нямецкія ўлады дазваляюць зарганізаваць беларускае войска і што ў Слоніме мае быць створаны першы батальён, камандоўцам якога будзе якраз Дакіневіч^[5].

Дакіневіч прыймаў ахвотнікаў, выступаў перад імі з гарачымі прамовамі й нястомна заладжваў усе справы па арганізацыі батальёну. Празь некалькі дзён у батальён прыбыло каля 5.000 чалавек^[1], у разоў пяць больш, чымся было наогул патрэбна. Немцы вельмі дзівіліся такому зьявішчу, хвалілі Дакіневіча, і пакрысе пачалі самі брацца за людзей.

Калі Дакіневіч зарганізаваў батальён, прыбыў сапраўдны камандовец батальёну маёр-немец, а зь ім разам і ўся абсада батальёну — таксама немцы. Дакіневіч застаўся пры батальёне ў ролі афіцэра прапаганды. Немцы, праўда, вельмі лічыліся з Дакіневічам, нават называлі яго камандоўам батальёну, бо ведалі, — калі сыйдзе з батальёну Дакіневіч, то й увесь батальён разьляціцца, але гэта справы не зьмяняла^[1].

У кастрычніку 1943 году Францішак Кушаль прыехаў на інспэкцыю гэтага батальёну. Батальён прадстаўляўся вельмі добра, быў баёва настроены, выпадкі дэзэрцыі былі вельмі рэдкія. Адно жаданьне, якое мелі жаўнеры — гэта каб камандоўцы ў іх былі беларусы.

Неўзабаве батальён пачаў змагацца супраць партызанаў. Пад поглядам баёвым ён таксама паказаў сябе з найлепшага боку. І вось у меру таго, як батальён станавіўся штораз мацнейшым, значэньне Дакіневіча ў батальёне немцамі памяншалася. У сакавіку (зь некаторых крыніцаў у лютым) 1944 году Дакіневіч быў пакліканы на пасаду акруговага начальніка БКА. Заняты цалкам новаю працаю, ён амаль зусім адыйшоў ад батальёну.

Акруговы начальнік БКА

Увосень 1943 году з прыездам тэатральнае групы Менскага Тэатру прайшлі арышты з-за даносаў тутэйшага беларускага актыву на сваю апазыцыю. Арышты не былі навінай у месьце, арыштоўваліся нягледзячы на тое, хто на каго падаваў данос, абы што-небудзь можна было выдумаць. Дзякуючы гэтым даносам, немцы арыштоўвалі беларусаў-нацыяналістаў. Збольшага да арыштаў у Слоніме спрычыніліся Дакіневіч і Данілюк, якія, нават калі нешта проста здавалася, беглі да немцаў, а тыя высылалі сваё СД і паарыштоўвалі. Таму Дакіневіч пазьней дасягнуў даверу Астроўскага й стаўся акруговым начальнікам БКА у Слонімскай акрузе^[6] ў лютым 1944 году^[7]. Паводле Алеся Асіповіча-Асіпчыка, Дакіневіч быў таксама прызначаны як намесьнік БЦР у Слонімскай акрузе^[8], аднак, паводле кнігі «Беларусь учора і сяньня», якую напісалі тагачасьнікі, намесьнікам БЦР у Слонімскай Акрузе быў А. А. Аўдзей^[6]. Праз Дакіневіча ў астрог патрапілі: Стэфа Лыскавец, Сяргей Новік-Пяюн, паэт Міско (Івэрс) і іншыя. Палова з арыштаваных была выпушчаная, а іншая выслана ў Калдычава па разглядзе ўжо Баранавіцкага СД.^[8]

Пасьля вайны

З 1944 року жыў на эміграцыі. Спачатку ў Баварыі меў уласную рэстарацыю, падтрымліваў сувязі зь беларусамі, дапамагаў ім, потым перасяліўся ў Аргентыну. Але існуе вэрсія, што ў другой палове 1940-х гадоў ён вярнуўся ў Польшчу да сваёй каханай дзяўчыны, зь якой пазнаёміўся ў Слоніме. Там яны сустрэліся й ажаніліся. У Польшчы Дакіневіч пражыў свае апошнія рокі пад іншым прозьвішчам, адыйшоўшы ад усіх беларускіх справаў.

Крыніцы

^ ^а ^б ^в Кушаль Ф. Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі (беларуская мова (тарашкевіца)) // Pawet.net. — 1998.
^ Барыс Данілюк Успамін пра доктара Янку Геніюша (беларуская мова (тарашкевіца)) // Беларус. — кастрычнік, 2008. — № 549. — С. 10.
^ Сяргей Ёрш Беларуская Народная Самапомач як прыклад самакіраваньня ў Беларусі ў 1941-44 гг. (беларуская мова (тарашкевіца)) // Свой Лад. — кастрычнік 2003. — № 10. — С. 11.
^ Язэп Найдзюк, Іван Касяк Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 135. — 416 с. — ISBN 5-343-01458-5
^ Олег Романько. КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945. — Москва: «Вече», 2008. — С. 164. — 432 с. — (Военные тайны ХХ века). — ISBN 978-5-9533-1909-6
^ ^а ^б Язэп Найдзюк, Іван Касяк Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 142. — 416 с. — ISBN 5-343-01458-5
^ Олег Романько. КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945. — Москва: «Вече», 2008. — С. 337. — 432 с. — (Военные тайны ХХ века). — ISBN 978-5-9533-1909-6
^ ^а ^б Аляксандар Асіпчык Аляксандар Асіпчык з Слонімшчыны // Arche. — 01.04.2010.

Вонкавыя спасылкі

Сяргей Чыгрын Больш ніколі ў жыцці яны не сустрэліся (беларуская мова (наркамаўка)) // Газета Слонімская. — 28 лютага 2009 12:16.
Сяргей Ёрш Вяртаньне БНП. Асобы і дакумэнты Беларускай Незалежніцкай Партыі (беларуская мова (тарашкевіца)) // Jivebelarus.net. — 18.12.2007.
Кушаль Ф. Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі (беларуская мова (тарашкевіца)) // Pawet.net. — 26.03.2012.
Жыцьцяпіс Дакіневіча(недаступная спасылка)
Успаміны пра Данкевіча(недаступная спасылка)
Пра фармаваньні БКА

Літаратура

Олег Романько. КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945. — Москва: «Вече», 2008. — 432 с. — (Военные тайны ХХ века). — ISBN 978-5-9533-1909-6
Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 270. — 416 с. — ISBN 5-343-01458-5

[:2-1] а ^б ^в Кушаль Ф. Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі (беларуская мова (тарашкевіца)) // Pawet.net. — 1998.

[2] Барыс Данілюк Успамін пра доктара Янку Геніюша (беларуская мова (тарашкевіца)) // Беларус. — кастрычнік, 2008. — № 549. — С. 10.

[3] Сяргей Ёрш Беларуская Народная Самапомач як прыклад самакіраваньня ў Беларусі ў 1941-44 гг. (беларуская мова (тарашкевіца)) // Свой Лад. — кастрычнік 2003. — № 10. — С. 11.

[4] Язэп Найдзюк, Іван Касяк Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 135. — 416 с. — ISBN 5-343-01458-5

[5] Олег Романько. КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945. — Москва: «Вече», 2008. — С. 164. — 432 с. — (Военные тайны ХХ века). — ISBN 978-5-9533-1909-6

[:0-6] а ^б Язэп Найдзюк, Іван Касяк Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 142. — 416 с. — ISBN 5-343-01458-5

[7] Олег Романько. КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945. — Москва: «Вече», 2008. — С. 337. — 432 с. — (Военные тайны ХХ века). — ISBN 978-5-9533-1909-6

[:1-8] а ^б Аляксандар Асіпчык Аляксандар Асіпчык з Слонімшчыны // Arche. — 01.04.2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]