Царква Сьвятога Мікалая (Вільня)

Храм
Царква перанясеньня мошчаў сьвятога Мікалая Цудатворцы Vilniaus Šv. Nikolajaus Stebukladario palaikų Pernešimo cerkvė
Сьвята-Мікольская царква
Краіна	Летува
Горад	Вільня
Каардынаты	54°40′47.59″ пн. ш. 25°17′19.18″ у. д.
Канфэсія	праваслаўе
Эпархія	Віленская і Літоўская япархія
Тып будынка	прыходзкая царква
Архітэктурны стыль	готыка з элемэнтамі барока і гістарызму
Дата заснаваньня	1347
Будаўніцтва	???—1840-я
Асноўныя даты: 1350 — перабудова 1514 — перабудова 1609 — перадача ўніятам 1740-я — перабудова 1839 — вяртаньне праваслаўным 1863 — перабудова 1866 — пераасьвечаньне 1945 — зачынены 1947 — адкрыты прыход пасьля 1956 — рэстаўрацыя
Статус	ахоўваецца дзяржавай
Стан	дзейны
Сайт	Афіцыйны сайт
Царква перанясеньня мошчаў сьвятога Мікалая Цудатворцы на мапе Летувы Царква перанясеньня мошчаў сьвятога Мікалая Цудатворцы
Царква перанясеньня мошчаў сьвятога Мікалая Цудатворцы на Вікісховішчы

Царква́ перанясе́ньня мо́шчаў сьвято́га Мікала́я Цудатво́рцы (па-летувіску: Šv. Nikolajaus Stebukladario palaikų Pernešimo cerkvė) — праваслаўная царква ў Вільні (Летува), адзін зь ейных найстарэйшых мураваных храмаў.

Знаходзіцца ў Старым месьце на вуліцы Дыджоі, 12 (лет. Didžioji g. 12). Помнік архітэктуры мясцовай значнасьці.

Мінуўшчына

Паводле паданьня, першая драўляная царква на месцы цяперашняе зьявілася прыкладна ў 1340 року (1347). Меркавана ў ёй былі пахаваныя віленскія мучанікі (цяпер знаходзяцца ў царкве Сьвятога Духу). А ўжо ў 1350 Ульяна Цьвярская, другая жонка князя Альгерда, загадала ўзьвесьці новы, мураваны храм, пра што нагадвае таблічка ў адной з капліцаў царквы.

Выгляд царквы ў XIX стагодзьдзі, да перабудовы

У 1514 занядбаная царква зноў была перабудаваная вялікім гетманам Канстанцінам Астроскім ў гатычным стылі. У 1609 паводле прывілею караля Жыгімонта Вазы была перададзеная ўніятам, як і яшчэ адзінаццаць віленскіх храмаў.

У 1740-х царква была цалкам зьнішчаная пажарам і перабудаваная ў барокавым стылі.

Выгляд царквы ў XIX стагодзьдзі, па перабудове

У 1839 расейскія ўлады зачынілі мясцовую ўніяцкую парафію і вярнулі храм праваслаўным. З 1845 ён стаў прыходзкім.

Мэмарыяльная таблічка на капліцы

Пасьля здушэньня паўстаньня 1863 року ён быў цалкам перабудаваны ў новабізантыйскім стылі з уласнае ініцыятывы віленскага генэрал-губэрнатара Міхаіла Мураўёва. Абноўленая царква мела стаць чарговым сымбалем расейскага панаваньня ў месьце, стаўшы пятым праваслаўным храмам у Старым месьце. Зьлева ад уваходу была прыбудаваная капліца ў гонар сьв. Міхаіла Арханёла, нябеснага заступніка М. Мураўёва. У лістападзе 1866 царква была пераасьвечаная. Удзел генэрал-губэрнатара ў перабудове царквы быў увекавечаны на мармуровай таблічцы з заходняга боку царквы.

Па II сусьветнай вайне царква была зачыненая, але ў 1947 рэжым пагадзіўся адчыніць яе. У 1949—1956 была праведзеная рэстаўрацыя, а ў 1961 храм стаў прыходзкім.

Архітэктура

Цяперашні храм пабудаваны ў новабізантыйскім стылі з характэрнымі элемэнтамі віленскага барока. Звонку пафарбаваны ў белы колер і розныя адценьні ружовага ды чырвонага, багата дэкараваны фрызамі і барэльефамі. Вокны паўкруглыя альбо завершаныя вострым лукам. Вылучаюцца таксама дэкараваныя падобным чынам бленды (некаторыя з намаляванымі выявамі сьвятых).

Галоўны ўваход у сьвятыню абрамлены сьціплым парталам паўкруглых дзьвярэй, калідор знаходзіцца пад стрэлападобнай вежай, завершанай залатым крыжам, а дабудаваная ў XIX стагодзьдзі апсыда завершаная купалам, таксама з крыжам. Купал атачае шэраг цыбулепадобных сыгнатурак.

Літаратура

• А.А. Виноградов. Путеводитель по городу Вильне. — Вильна: 1908.
• Г. Шлевис. Православные храмы Литвы. — Вильнюс: Свято-Духов монастырь, 2006. — ISBN 9986-559-62-6

Вонкавыя спасылкі

Царква Сьвятога Мікалая (Вільня) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Рэестар культурных помнікаў Летувы^(лет.)
• Храм у гонар перанясеньня мошчаў сьвятога Мікалая Цудатворцы^(рас.)
• Храмы Вільні^(рас.)