Валер Раеўскі: розьніца паміж вэрсіямі
д артаграфія, вікіфікацыя using AWB |
д +спасылка |
||
Радок 8: | Радок 8: | ||
|род дзейнасьці = тэатральны рэжысэр<br />і пэдагог |
|род дзейнасьці = тэатральны рэжысэр<br />і пэдагог |
||
|дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|20|06|1939}} |
|дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|20|06|1939}} |
||
|месца нараджэньня = [[Менск]] |
|месца нараджэньня = [[Менск]], [[Беларуская ССР]], [[СССР]] |
||
|грамадзянства = [[Беларусь]] |
|грамадзянства = [[Беларусь]] |
||
|падданства = |
|падданства = |
||
|дата сьмерці = {{Памёр|19|11|2011}} |
|дата сьмерці = {{Памёр|19|11|2011}} |
||
|месца сьмерці = [[Менск]] |
|месца сьмерці = [[Менск]], [[Беларусь]] |
||
|бацька = |
|бацька = |
||
|маці = |
|маці = |
||
Радок 23: | Радок 23: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Вале́р Мікала́евіч Рае́ўскі''' ( |
'''Вале́р Мікала́евіч Рае́ўскі''' (1939, Менск, цяпер Беларусь — 2011, Менск, Беларусь) — беларускі тэатральны рэжысэр, пэдагог. [[Народны артыст Беларусі]]. На працягу трох з паловай дзесяцігодзьдзяў — галоўны рэжысэр і мастацкі кіраўнік [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальнага тэатру імя Янкі Купалы]]. Прафэсар [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў|Беларускае акадэміі мастацтваў]]. |
||
== Жыцьцяпіс == |
== Жыцьцяпіс == |
||
Радок 80: | Радок 80: | ||
| камэнтар = |
| камэнтар = |
||
}}</ref> |
}}</ref> |
||
Пахаваны на [[Усходнія могілкі|Ўсходніх могілках Менску]]<ref name="з"/>. |
|||
== Творчасьць == |
== Творчасьць == |
||
Радок 145: | Радок 147: | ||
*Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР ([[1976]]) |
*Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР ([[1976]]) |
||
*Дзяржаўная прэмія СССР ([[1985]]) (за спэктакль «Радавыя») |
*Дзяржаўная прэмія СССР ([[1985]]) (за спэктакль «Радавыя») |
||
* Дзяржаўная прэмія Беларускай ССР ([[1988]] г., за спэктакль «Мудрамер»)<ref name="з">{{Артыкул|аўтар=[[Павал Латушка]], [[Генадзь Аўсяньнікаў]], [[Валер Анісенка]], [[Генадзь Гарбук]], [[Аляксей Дудараў]], ... .|загаловак=Тэатар асобы|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=89273|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=23 лістапада 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-11-23 223 (27087)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/74631/19lut-12.indd.pdf 12]|issn=1990-763x}}</ref> |
|||
*[[Народны артыст Беларусі]] ([[1998]]) |
*[[Народны артыст Беларусі]] ([[1998]]) |
||
*[[Ордэн Францішка Скарыны]] ([[2004]]) (за асабісты ўклад у разьвіцьцё беларускага тэатральнага мастацтва і заслугі ў выхаваньні творчай моладзі) |
*[[Ордэн Францішка Скарыны]] ([[2004]]) (за асабісты ўклад у разьвіцьцё беларускага тэатральнага мастацтва і заслугі ў выхаваньні творчай моладзі) |
||
Радок 166: | Радок 169: | ||
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Раеўскі, Валер}} |
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Раеўскі, Валер}} |
||
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 20 чэрвеня]] |
|||
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1939 годзе]] |
|||
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] |
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] |
||
[[Катэгорыя:Памерлі 19 лістапада]] |
|||
[[Катэгорыя:Памерлі ў 2011 годзе]] |
|||
[[Катэгорыя:Памерлі ў Менску]] |
[[Катэгорыя:Памерлі ў Менску]] |
||
[[Катэгорыя:Беларускія тэатральныя дзеячы]] |
[[Катэгорыя:Беларускія тэатральныя дзеячы]] |
Вэрсія ад 19:44, 16 сьнежня 2015
Валер Раеўскі | ||||
Род дзейнасьці | тэатральны рэжысэр і пэдагог | |||
---|---|---|---|---|
Дата нараджэньня | 20 чэрвеня 1939 | |||
Месца нараджэньня | Менск, Беларуская ССР, СССР | |||
Дата сьмерці | 19 лістапада 2011 | |||
Месца сьмерці | Менск, Беларусь | |||
Месца пахаваньня | ||||
Грамадзянства | Беларусь | |||
Месца вучобы | ||||
Занятак | тэатральны рэжысэр, прафэсар унівэрсытэту | |||
Месца працы | ||||
Узнагароды | |
Вале́р Мікала́евіч Рае́ўскі (1939, Менск, цяпер Беларусь — 2011, Менск, Беларусь) — беларускі тэатральны рэжысэр, пэдагог. Народны артыст Беларусі. На працягу трох з паловай дзесяцігодзьдзяў — галоўны рэжысэр і мастацкі кіраўнік Нацыянальнага тэатру імя Янкі Купалы. Прафэсар Беларускае акадэміі мастацтваў.
Жыцьцяпіс
Скончыў у 1967 годзе Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (клас Ул. Маланкіна). З 1968 году выкладаў у інстытуце. Адразу пасьля заканчэньня інстытуту пачаў працаваць у Нацыянальным акадэмічным тэатры імя Янкі Купалы. У 1973 годзе стаў галоўным рэжысэрам (з 1991 году[1] — мастацкім кіраўніком) тэатру[2] і заставаўся на гэтай пасадзе да 2009 году.[3]
Пахаваны на Ўсходніх могілках Менску[4].
Творчасьць
На сцэне тэатру паставіў больш за 35 спэктакляў паводле драматычных твораў беларускіх і замежных аўтараў.[1] Сапраўднай падзеяй ня толькі ў тэатральным, але і ў грамадзкім жыцьці краіны стаў спэктакль «Што той салдат, што гэты», пастаўлены В. Раеўскім па п’есе Б. Брэхта (1969).[3]
Вучань Ю. Любімава і Ул. Маланкіна, В. Раеўскі прапанаваў тэатру новы стыль, заснаваны на філязофіі свабоды — свабоды перакананьняў і свабоды выяўленьня. Яркая і паэтычная тэатральная мова, разьняволеная форма, вострая праблематыка пастаноўкаў В. Раеўскага спалучаліся з высокім клясычным стылем тэатру. На стыку акадэмізму і экспэрымэнту нарадзілася непаўторнасьць Купалаўскага тэатру, яго своеасаблівасьць і адметнасьць.[3]
Мэтафарычнасьць спэктакляў В. Раеўскага вызначалася яго творчым супрацоўніцтвам з мастаком Б. Герлаванам.[3]
Выбраныя пастаноўкі ў Купалаўскім тэатры
|
|
Пастаноўкі па-за межамі Купалаўскай сцэны
Спэктаклі, пастаўленыя В. Раеўскім, былі ўдзельнікам і прызэрамі шматлікіх тэатральных фэстываляў. Шэраг пастаноўкаў па п’есах беларускіх і расейскіх аўтараў зроблены ім за мяжой:[2]
На творчым рахунку рэжысэра — пастаноўкі, зробленыя на сцэнах іншых тэатраў Беларусі: у Гомелі, Віцебску, Горадні, Маладзечне, іншых абласных драматычных тэатрах.На Беларускім тэлебачаньні паставіў спэктакль «Па шчасце, па сонца» паводле твораў Я. Купалы (1971), фільм-спэктакль «Апошні шанец» па аднайменнай аповесьці В.Быкава (1981).[2]
Асоба
Самае галоўнае, што ўсе знакавыя творы беларускае драматургіі празь яго руку, празь яго душу і сэрца праходзілі. Працаваць зь ім было ня так проста, чалавек ён быў складаны і адзінокі. Але гэта ўжо лёс кожнага глыбокага творцы, якім ён і быў. Скончылася эпоха важная і таленавітая, эпоха акадэмічнага і клясычнага тэатру. І ён аддаў гэтаму тэатру сваё жыцьцё і свой талент. | ||
Я бачыў усе ягоныя спэктаклі на сцэне тэатру імя Янкі Купалы і з поўнай адказнасьцю магу сьцьвярджаць, што гэта найбуйнейшы рэжысэр другой паловы дваццатага стагодзьдзя ў Беларусі. Нават калі б ён паставіў толькі адзін спэктакль «Трыбунал», ён навечна застаўся б у гісторыі беларускага тэатру. А яшчэ былі такія шэдэўры, як «Што той салдат, што гэты» паводле Брэхта, «Пагарэльцы» Макаёнка, «Радавыя» Дударава. ... Ніхто ў гісторыі беларускага тэатру так шмат ня ставіў беларускай драматургіі, як Валеры Раеўскі. Гэта і Дудараў, і Матукоўскі, і Макаёнак, і Васіль Быкаў. Адзін зь першых спэктакляў Валерыя Раеўскага — «Апошні шанец» Васіля Быкава — таксама вялікі факт гісторыі беларускага тэатру. Увогуле Раеўскі мог паставіць нашмат, нашмат болей унікальнай драматургіі, але яму не давалі. Валеры Раеўскі быў, так бы мовіць, мяккім дысыдэнтам у тэатральным мастацтве. Ён заўсёды лічыў, што тэатар і творца заўсёды павінны быць у апазыцыі да ўлады. І ён рабіў гэта ў сваіх спэктаклях — кожны ягоны спэктакль нёс у сабе крытычнае стаўленьне да ўлады. Тады гэта называлі, так бы мовіць, «кукішам у кішэні». Але ўва ўсіх спэктаклях была крытыка ўлады і камуністычнай рэальнасьці ў большай ці меншай ступені. І гэта вельмі важна і істотна. Я, да прыкладу, узгадваю нашыя зь ім гутаркі пра «Рычарда ІІІ» Шэксьпіра, што ён хацеў паставіць. Божухна, як жа сёньня, ва ўмовах лукашэнкаўскай Беларусі «Рычард ІІІ» прагучаў бы! Бо ў ім паказаная ўнікальная прэпарацыя любога таталітарызму і аўтарытарнага кіраўніка-дыктатара. Усё жыцьцё яго тапталі за дысыдэнцтва — ён быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве. | ||
Ён быў апазыцыянер. Ён змагаўся. Змагаўся за гонар, за праўду, за справядлівасьць ва ўсіх сваіх спэктаклях. Гэта я маю права сказаць, бо быў заняты амаль ва ўсіх яго спэктаклях. Найлепшыя мае ролі — у яго спэктаклях. Ён быў шчырым, заставаўся шчырым у працы і будзе такім назаўсёды ў маёй душы і маім сэрцы. | ||
—Народны артыст Беларусі Генадзь Гарбук[5] |
Прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды
- Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР (1976)
- Дзяржаўная прэмія СССР (1985) (за спэктакль «Радавыя»)
- Дзяржаўная прэмія Беларускай ССР (1988 г., за спэктакль «Мудрамер»)[4]
- Народны артыст Беларусі (1998)
- Ордэн Францішка Скарыны (2004) (за асабісты ўклад у разьвіцьцё беларускага тэатральнага мастацтва і заслугі ў выхаваньні творчай моладзі)
Крыніцы
- ^ а б в г «Раеўскі быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве» «Радыё Свабода» Праверана 4 лістапада 2012 г.
- ^ а б в І. Чаркас Раеўскі, Валерый Мікалаевіч (беларуская) // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: у 5-і т.. — Менск: БелСЭ, 1986. — Т. 4. — С. 461.
- ^ а б в г Гісторыя Купалаўскага тэатру сайт Нацыянальнага тэатру імя Янкі Купалы Праверана 4 лістапада 2012 г.
- ^ а б Павал Латушка, Генадзь Аўсяньнікаў, Валер Анісенка, Генадзь Гарбук, Аляксей Дудараў, ... . Тэатар асобы // Зьвязда : газэта. — 23 лістапада 2011. — № 223 (27087). — С. 12. — ISSN 1990-763x.
- ^ Васіль Сямашка (22 лістапада 2011) Генадзь Гарбук: У сваіх спэктаклях Валер Раеўскі змагаўся за гонар, за праўду, за справядлівасьць Грамадзтва. БелаПАН. Праверана 5 лістапада 2012 г.
Літаратура
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т.4 / Рэдкал.: І.П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 742 с. — Артыкул «Раеўскі Валерый Мікалаевіч». — С. 461.
Вонкавыя спасылкі
- Т. Зеніна. Валер Раеўскі: «Я малюю людзьмі» / 29 сьнежня 2005 на сайце газэты «Беларусь сегодня»
- Дыялогі. Рэжысэр Валер Раеўскі... на сайце Дзёньнік Аляксея Вайткуна
- Галіна Абакунчык. «Раеўскі быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве» на сайце «Радыё Свабода»
- Валер Раеўскі (творчая біяграфія) на сайце Кино-Театр.ru
- Валер Раеўскі (фільмаграфія) на сайце Кино-Театр.ru
- Vulfer і Валер Раеўскі «20-70» на сайце YouTube
- Мастацкі кіраўнік Купалаўскага тэатру: спэктакль «Тутэйшыя» павольна старэе на сайце Polskie Radio
- Валер Раеўскі на сайце Блёг Глеба Лабадзенкі
- Разьвітаньне з Валерам Раеўскім (фотарэпартаж) на сайце кампаніі «Будзьма беларусамі!»
- Нарадзіліся 20 чэрвеня
- Нарадзіліся ў 1939 годзе
- Памерлі 19 лістапада
- Памерлі ў 2011 годзе
- Пахаваныя на Ўсходніх могілках Менску
- Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў
- Асобы Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы
- Выкладчыкі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў
- Кавалеры ордэна Францішка Скарыны
- Народныя артысты Беларусі
- Нарадзіліся ў Менску
- Памерлі ў Менску
- Беларускія тэатральныя дзеячы
- Беларускія тэатральныя рэжысэры