Забарона летувіскага друку

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Забаро́на жамо́йцкага дру́ку — мера, якую выкарыстоўвала кіраўніцтва Расейскай імпэрыі для русіфікацыі жамойтаў у другой палове XIX стагодзьдзя.

Пасьля падаўленьня паўстаньня 1863—1864 гадоў царскі ўрад пачаў ператвараць Жамойць у культурна-расейскі праваслаўны край. Вясной 1863 году імпэратар зацьвердзіў Часовыя правілы для дзяржаўных пачатковых школ Паўночна-Заходняга краю. Правілы прадугледжвалі, што ў дзяржаўных школах навучаньне можа весьціся выключна на расейскай мове. Гэтаксама навучаньне на жамойцкай мове было забароненае ў прыватных школах.

У гэты ж час была прынятая забарона на выкарыстаньне лацінскага альфабэту. 6 (18) верасьня 1865 году генэрал-губернатарам Паўночна-Заходняга краю Канстанцінам Каўфманам было забароненае друкаваньне жамойцкіх выданьняў лацінскімі літарамі. Гэтая мера прывяла да ўзьнікненьня руху кніганошаў, якія перасьледаваліся ўладамі[1].

За 1889—1904 гады было канфіскавана 234 тыс. экз. перавезеных з суседняе Прусіі выданьняў лацінскімі літарамі. Усяго за час дзеяньня забароны за яе парушэньне было затрымана 3047 чалавек, частка зь іх некалькі разоў. Звыш 160 чалавек былі высланыя з месцаў пражываньня, а каля 40 чалавек былі пакараныя рознымі тэрмінамі турэмнага зьняволеньня.

7 траўня 1904 году расейскі ўрад адмяніў забарону на друк лацінскім альфабэтам. Цяпер гэты дзень у Летуве адзначаецца як Дзень вяртаньня друку, мовы й кнігі — Spaudos atgavimo, kalbos ir knygos diena.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]