Гетаўт Каленікавіч
Асабістыя зьвесткі | |
---|---|
Нарадзіўся | да 1474 |
Памёр | па 1528 |
Бацькі | Каленік Каленікавіч |
Дзеці | Томка, Аляксандар, Мацьвей, Данімітра, Марыя |
Гетаўт Каленікавіч (да 1474 — па 1528) — літоўскі баярын.
Меў маёнткі ў Полацкім ваяводзтве.
Імя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўныя артыкулы: Гетаўт (імя) і Каленік
Імя Гетаўт зьмяшчае той жа фармант (-таўт-), што і імя Вітаўт — літоўская (беларуская) форма старажытнага германскага імя Вітольд (Witold, Witolt)[1].
Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Гетаўт складаецца з фармантаў -гед-, які мае значэньне 'нораў, пыха' і паходзіць ад старагерманскага gidd- 'пыхлівы, ганарысты', ісьляндзкага geð 'нораў, тэмпэрамэнт', і -таўт-, які паходзіць ад гоцкага theuda 'род, народ'[2]. Такім парадкам, імя Гетаўт азначае «ганарысты род»[3].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Кгетовътъ Калениковичъ (12 кастрычніка 1488 году)[4], Кгетовть Калениковичъ (24 траўня 1497 году)[5], Кгетовт Каленикович (5 ліпеня 1513 году)[6], Кгетовтъ Калѣникович (26 кастрычніка 1514 году)[7], Кгетовт Колениковичъ (13 студзеня 1517 году)[8], Кгетовътъ (1528 год)[9].
Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Сын кіеўскага баярына Каленіка Каленікавіча, унук Каленіка Мішкавіча. Меў братоў Дзебра, Акушку, Тышку і сястру (магчыма, Яўхімію)[10].
Упершыню ўпамінаецца пад 1488 годам разам з братам Акушкам, калі атрымаў ад вялікага князя Казімера 8 коп з кіеўскага мыта[11]. У траўні 1496 году набыў сёлы Пятроўскае на Вязыні і Сухадолы. У 1514 годзе атрымаў чатыры чалавекі і дзьве «зямлі пустоўскія» ў Браслаўскім павеце[12]. У 1517 годзе абмяняўся маёнткамі з ваяводам падляскім Іванам Сапегам: атрымаў Чуракі, Беразую, Васілевічы, Рукшанічы, Лыскава ў Полацкім ваяводзтве, а таксама двор у Полацкім замку. На Попіс 1528 году як полацкі баярын ставіў з сваіх маёнткаў 9 «коней».
Меў сыноў Томку, Аляксандра і Мацьвея, дачок Марыю і Данімітру[13].
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17, 19.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 22.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 76.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 162.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 221.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 257.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 325.
- ^ Русская историческая библиотека. Т. 33. — СПб., 1915. С. 193.
- ^ Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 81.
- ^ Русская историческая библиотека. Т. 27. — СПб., 1910. С. 298.
- ^ Любавский М. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. — Москва, 1892. С. 605.
- ^ Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 83—84.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 81—84.