Гетаўт Каленікавіч

Гетаўт Каленікавіч
лац. Gietaŭt / Hietaŭt Kalenikavič
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	да 1474
Памёр	па 1528
Бацькі	Каленік Каленікавіч;
Дзеці	Томка, Аляксандар, Мацьвей, Данімітра, Марыя

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Гетаўт (неадназначнасьць).

Гетаўт Каленікавіч (да 1474 — па 1528) — літоўскі баярын.

Меў маёнткі ў Полацкім ваяводзтве.

Імя

Кеталд або Гетальд (Ketold, Getoldus^[1]^[2]^[3]) — імя германскага паходжаньня^[4]. Іменная аснова -гед- (-гад-, -гід-) (імёны ліцьвінаў Гедзень, Гедвін, Гедмонт; германскія імёны Gedenus, Gedovin, Gadamundus) паходзіць ад старагерманскага gidd- 'пыхлівы, ганарысты', ісьляндзкага geð 'нораў, тэмпэрамэнт'^[5] або гоцкага gadiliggs 'сваяк, родзіч'^[6], а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'^[5].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Кгетовътъ Калениковичъ (12 кастрычніка 1488 году)^[7], Кгетовть Калениковичъ (24 траўня 1497 году)^[8], Кгетовт Каленикович (5 ліпеня 1513 году)^[9], Кгетовтъ Калѣникович (26 кастрычніка 1514 году)^[10], Кгетовт Колениковичъ (13 студзеня 1517 году)^[11], Кгетовътъ (1528 год)^[12].

Біяграфія

Сын кіеўскага баярына Каленіка Каленікавіча, унук Каленіка Мішкавіча. Меў братоў Дзебра, Акушку, Тышку і сястру (магчыма, Яўхімію)^[13].

Упершыню ўпамінаецца пад 1488 годам разам з братам Акушкам, калі атрымаў ад вялікага князя Казімера 8 коп з кіеўскага мыта^[14]. У траўні 1496 году набыў сёлы Пятроўскае на Вязыні і Сухадолы. У 1514 годзе атрымаў чатыры чалавекі і дзьве «зямлі пустоўскія» ў Браслаўскім павеце^[15]. У 1517 годзе абмяняўся маёнткамі з ваяводам падляскім Іванам Сапегам: атрымаў Чуракі, Беразую, Васілевічы, Рукшанічы, Лыскава ў Полацкім ваяводзтве, а таксама двор у Полацкім замку. На Попіс 1528 году як полацкі баярын ставіў з сваіх маёнткаў 9 «коней».

Меў сыноў Томку, Аляксандра і Мацьвея, дачок Марыю і Данімітру^[16].

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung. Bd. 105, H. 3—4, 1997. S. 314, 327.
^ Germania topochrono-stemmato-graphica sacra et profana. — Görlin, 1655. P. 179.
^ Thesaurus anecdotorum novissimus seu veterum monumentorum, praecipuè ecclesiasticorum, ex Germanicis potissimùm bibliothecis adornata collectio recentissima. T. 1. — Augsburg, 1721. P. 161.
^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 985.
^ ^а ^б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 97.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 76.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 162.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 221.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 257.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 325.
^ Русская историческая библиотека. Т. 33. — СПб., 1915. С. 193.
^ Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 81.
^ Русская историческая библиотека. Т. 27. — СПб., 1910. С. 298.
^ Любавский М. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. — Москва, 1892. С. 605.
^ Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 83—84.

Літаратура

Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 81—84.

[1] Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung. Bd. 105, H. 3—4, 1997. S. 314, 327.

[2] Germania topochrono-stemmato-graphica sacra et profana. — Görlin, 1655. P. 179.

[3] Thesaurus anecdotorum novissimus seu veterum monumentorum, praecipuè ecclesiasticorum, ex Germanicis potissimùm bibliothecis adornata collectio recentissima. T. 1. — Augsburg, 1721. P. 161.

[4] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 985.

[Dajlida-2019-17-5] а ^б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.

[6] Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 97.

[7] Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 76.

[8] Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 162.

[9] Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 221.

[10] Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 257.

[11] Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 325.

[12] Русская историческая библиотека. Т. 33. — СПб., 1915. С. 193.

[13] Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 81.

[14] Русская историческая библиотека. Т. 27. — СПб., 1910. С. 298.

[15] Любавский М. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. — Москва, 1892. С. 605.

[16] Статкевіч-Чагабанаў А. Геталты і Тышкевічы з роду Каленікавічаў герба «Ляліва» // Роднае слова. № 7, 2011. С. 83—84.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]