Бутрым Якубавіч Неміровіч
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | да 1488 |
| Памёр | па 23 верасьня 1523 |
| Род | Неміровічы |
| Бацькі | Якуб Андрэевіч Неміровіч Сьвятохна[d][1] |
| Жонка | Марына |
Бутрым Якубавіч Неміровіч (у каталіцтве Ўладзіслаў[a]; да 1488 — па 23 верасьня 1523) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, цівун віленскі (1507—1510).
Імя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Бодэрым (Bauderrim[2][3][4]) і Рэмбод, Рымбот або Рымбота (Rembod, Rimbotus[5], Rimboto[6]) — імёны германскага паходжаньня[7][8]. Іменная аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Вільбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Willebut) паходзіць ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')[9] або ад асновы -буд- (-бод-)[10] (у старажытных тэкстах bod праз доўгае о пісалася як baud[11]), а аснова -рым- (імёны ліцьвінаў Рымель, Рыман, Рымунд; германскія імёны Riemel, Rimann, Rimund) — ад гоцкага rimis 'спакой, стрыманасьць, непарухлівасьць'[12]. Такім парадкам, імя Бутрым азначае «непарушны корань»[13] (тое ж, што і Рымбут).
Паходжаньне імя Бутрым ад складаньня германскіх імёнаў Bodo і Rimo сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[14].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Бутримко Якубовичъ (9 верасьня 1488 году)[15], Бутрымъ Якубовичъ Немировичъ (25 лістапада 1500 году)[16], Бутримъ Якубовичъ (24 ліпеня 1501 году)[17], Butrym Nyemirovicz (1506 год)[18], Бутрим[ъ] Немирович[ъ] (1506 год, 23 ліпеня 1507 году, 8 лютага і 15 траўня 1509 году, 19 кастрычніка 1510 году[19], 19 верасьня 1561 году[20]).
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Зь літоўскага баярскага роду, сын Якуба Андрэевіча. Меў братоў Андрэя, Яна і Вацлава. Як яго брат, з усяго відаць, памылкова ўпамінаецца Марцін Якубавіч[21].
Упамінаецца 25 лістапада 1500 і 24 ліпеня 1501 году як дваранін вялікага князя Аляксандра. Па сьмерці Аляксандра перайшоў у двор Жыгімонта Старога. З 30 траўня 1504 да 25 лістапада 1506 году быў крайчым вялікай княгіні, намесьнікам віленскім. 23 чэрвеня 1507, 19 кастрычніка 1510 і ў грамаце 1509 году значыцца цівуном віленскім каралеўскага двара. У 1516 году ўпамінаецца як баярын гаспадара караля яго міласьці.
Ажаніўся з Марынай. 8 сьнежня 1510 году разам з жонкай фундаваў алтар Сьвятой Ганны ў касьцёле ў Тэйкінах[22].
Мова і культура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Змацаваў дзьве ўласныя граматы пячацьцю з рускім надпісам: «ПЬ(ЧАТЬ)+В(Л)ОДНСЛАВЬ ЕЗУСЬ М(А)РЬӔ»[23].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Гэтае імя значыцца на ўласнай пячаці і ўпамінаецца ў грамаце яго брата Андрэя
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Jaszczołt T. Ród Niemiry z Wsielubia. Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku (пол.) // Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich: 600 lat unii horodelskiej ― od Krewa do Zaręczenia wzajemnego Obojga Narodów / пад рэд. S. Górzyński — Warszawa: DiG, 2015. — С. 204. — 312 с. — ISBN 978-83-7181-836-3
- ^ Reichert H. Lexikon der altgermanischen Namen. I. — Wien, 1987. S. 128.
- ^ Khallieva Boiché O. Imja et Name, Aux sources de l’anthropnymie germanique, anglo-saxonne et slave. — Presses de l’université Paris-Sorbonne, 2015. P. 375.
- ^ Köbler G. Germanisches Wörterbuch. 5. Auflage, 2014.
- ^ Cartulaire du Prieuré de Saint-Gilles de l’Hôpital de Saint-Jean de Jérusalem (1129—1210). — Paris, 1997. P. 5.
- ^ Profous A. Místní jména v Čechách, jejich vznik, původní význam a změny. Díl. V. — Praha, 1960. S. 263.
- ^ Schlaug W. Die altsächsischen Personennamen vor dem Jahre 1000. — Lund, 1962. S. 144.
- ^ Huth V. Die Düsseldorfer Sakramentarhandschrift D 1 als Memorialzeugnis. Mit einer Wiedergabe der Namen und Namengruppen (Taf. XIV—XXXII) // Frühmittelalterlichen Studien. Bd. 20. — Berlin; New York, 1986. S. 296.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 59.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1964. P. 19.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 68.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 148.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 271.
- ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 21.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 208, 388, 395, 412, 414.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 37 (1552—1561). — Vilnius, 2011. P. 488.
- ^ Корзинин А. Л. Двор великой княгини Литовской и королевы Польской Елены Ивановны // Вестник СПбГУ. История. Т. 67, вып. 3, 2022. С. 682.
- ^ Корзинин А. Л. Двор великой княгини Литовской и королевы Польской Елены Ивановны // Вестник СПбГУ. История. Т. 67, вып. 3, 2022. С. 682—683.
- ^ Корзинин А. Л. Двор великой княгини Литовской и королевы Польской Елены Ивановны // Вестник СПбГУ. История. Т. 67, вып. 3, 2022. С. 683.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)