Цудзенішкі
| Цудзенішкі лац. Cudzieniški | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гарадзенская |
| Раён: | Ашмянскі |
| Сельсавет: | Каменналоскі |
| Насельніцтва: | 183 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1593 |
| Паштовы індэкс: | 231105 |
| Нумарны знак: | 4 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°32′10″ пн. ш. 25°46′5″ у. д. / 54.53611° пн. ш. 25.76806° у. д.Каардынаты: 54°32′10″ пн. ш. 25°46′5″ у. д. / 54.53611° пн. ш. 25.76806° у. д. |
Цудзенішкі на мапе Беларусі ±   Цудзенішкі | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Цу́дзенішкі[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Лошы. Уваходзяць у склад Каменналоскага сельсавету Ашмянскага раёну Гарадзенскай вобласьці.
Назва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дудзен або Цьюдзін (Duden, Thiudin[2]) — імя германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова -тот- (-дод-) (імёны ліцьвінаў Туцейка, Тутыла, Доман; германскія імёны Tuoticha, Tuotilo, Domann) паходзіць ад стараверхненямецкага toto 'хросны бацька'[4], а аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтвід, Таўтывіл, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Theudowills, Teutgerdis) — ад гоцкага þiuda[5], германскага þeudo[6] 'род, народ'[7].
Яшчэ этнограф і мовазнаўца Яўхім Карскі зьвяртаў увагу на тое, што ў латыскай Курляндыі, «большасьць беларускіх населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі»[8], пазьней падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна балтыйскія» і нават «тыпова летувіскія»[9]. Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «ва ўсходнегерманскіх мовах быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная „лінія Сафарэвіча“ (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі»[10].
Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Thudeniskin (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[11]; Tudeniski (2 лютага 1395 году)[12]; Thudeniszky (9 траўня 1397 году)[13]; Тюденишки (15 траўня 1525 году)[14]; до Тюденишокъ съ Тюденишокъ (каля 1565—1566 гадоў)[15].
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 1999 год — 172 чалавекі
- 2010 год — 183 чалавекі
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 101.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne dans les registres de comptes de l’Hôtel-Dieu de Soissons au XVe siècle // L’Onomastique, témoin de l’activité humaine. Actes du Colloque d’onomastique du Creusot (mai/juin 1984). — Paris, 1985. P. 286.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1415.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 72.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
- ^ Карский Е. Ф. Белорусы. Т. 1. — Минск, 2006. С. 559.
- ^ Зайкоўскі Э. Балты цэнтральнай і ўсходняй Беларусі ў сярэднявеччы // Спадчына. № 1, 1999. С. 61—72.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 31.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 696, 700.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 41.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 47.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 380.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1—2, ч. 3, т. 1. — Юрьев, 1914. С. 882.