Ахема

	«Ахема»
	лет. Achema
Тып	акцыянэрнае таварыства
Заснаваная	9 лютага 1965 (59 гадоў таму)
Уласьнікі	канцэрн «Ахема» (95%)
Краіна	Летува
Разьмяшчэньне	Ковенскі павет
Адрас	Янаўскі раён, Рукласкае староства(d), Яналаўкі(d), д. 1
Ключавыя фігуры	Рамунас Міляўскіс (генэральны дырэктар), Эвалдас Венцкус
Галіна	прамысловасьць
Прадукцыя	азотныя ўгнаеньні, аміяк, смолы, тлен і фармалін
Абарачэньне	▼374,965 млн эўра (2020 год)
Апэрацыйны прыбытак	▲69,205 млн эўра (2020 год)
Чысты прыбытак	▲61,435 млн эўра (2020 год)
Лік супрацоўнікаў	1324 (2021 год)
Матчына кампанія	канцэрн «Ахема» (Вільня)
Даччыныя кампаніі	«Газхема»
Аўдытар	«КПМГ»
	achema.lt
	«Ахема» у Вікісховішчы

Каардынаты: 55°5′7″ пн. ш. 24°19′50″ у. д. / 55.08528° пн. ш. 24.33056° у. д. / 55.08528; 24.33056

«Ахема» — хімічнае прадпрыемства Летувы, заснаванае ў лютым 1965 году ў Яналаўках(d) (Ковенскі павет).

На 2022 год пераважна вырабляла азотныя ўгнаеньні, вадкія ўгнаеньні, аміяк, азотную кісьлю, фармалін, смолы, вугальную кісьлю, тлен, азот і рашчыну сульфату алюміну. На прадпрыемстве працавала звыш 1300 чалавек. У 2021 годзе вытворчасьць угнаеньняў склала 2,47 млн тонаў^[4]. Зь іх 76 % паставілі за мяжу, у тым ліку 18 % — у Францыю, 10 % — у Вялікабрытанію, 10 % — у Польшчу, 8 % — у Бэльгію, 7 % — у Нямеччыну, 5 % — у Швэцыю і па 3 % — у Аўстралію, Данію, Украіну і Чэхію. Большасьць паставак у краіны Эўропы ажыцьцяўлялі праз 4 даччыныя ТАА: «Літфэрт» у Францыі (Рэн, край Брэтань), «Літэксімп» у Польшчы (Просткі, Вармінска-Мазурскае ваяводзтва), «Агра Балтыка» у Нямеччыне (Ростак, зямля Мэкленбург — Пярэдняя Памяранія) і «Аграхема» у Латвіі (Ецаўская воласьць, Баўскі край). Агулам выпускалі 40 відаў вырабаў^[5]. Звыш 38 % супрацоўнікаў мелі найвышэйшую асьвету^[6].

Вытворчасьць і дастаўка

На 2022 год «Ахема» выкарыстоўвала ў асноўным прыродны газ для вытворчасьці аміяку і звыш 40 відаў угнаеньняў. Спадарожна выраблялі яшчэ 75 хімічных рэчываў і 18 дапаможных хімічных злучэньняў. Большасьцю ў ходзе кампутарызаванай вытворчасьці выпускалі: 5 відаў угнаеньняў — мачавіну, аміячную салетру, вадкую мачавінна-аміячную салетру (МАС), кальца-аміячную салетру (КАС) і азотныя ўгнаеньні зь серкай; 5 відаў іншых хімічных злучэньняў — аміяк, азотную кісьлю, дызэльную выхлапную вадкасьць (ДВВ), фармалін і мачавінна-фармальдэгідную смалу. Вытворчая магутнасьць прадпрыемства складала 1,65 млн тонаў азотнай кісьлі за год, 1,346 млн тонаў мачавінна-аміячнай салетры (МАС), 1,117 млн тонаў аміяку, 785 000 тонаў мачавіны, 651 000 тонаў аміячнай салетры, 540 000 тонаў кальца-аміячнай салетры (КАС), 160 000 тонаў дызэльнай выхлапной вадкасьці (ДВВ) з мачавінай, 125 000 тонаў мачавінна-фармальдэгіднай смалы, 100 000 тонаў фармаліну і 12 000 тонаў сульфату алюміну^[7].

Большасьць угнаеньняў пастаўлялі за мяжу чыгункай у незамярзальны Клайпедзкі порт за 290 км на захад ад Янава. Пры гэтым, выкарыстоўвалі паслугі 6 прадпрыемстваў для дастаўкі ўгнаеньняў.

«Клайпедзкая кампанія марскіх грузаў»(d). Тэрміналы на 120 000 тонаў сыпкіх угнаеньняў і 90 000 тонаў вадкіх угнаеньняў, а таксама склады на 20 000 тонаў фасаваных угнаеньняў. Магутнасьць перагрузкі да 2-х млн тонаў за год.
«Агра Балтыка» (Нямеччына). Зь 2005 году працаваў тэрмінал у Любэку (зямля Мэкленбург — Пярэдняя Памяранія) на 30 000 тонаў вадкіх угнаеньняў з магчымасьцю перавалкі да 150 000 тонаў за год.
«Фэртыгент» (Бэльгія). Са сьнежня 2006 году тэрмінал у Генце (правінцыя Ўсходняя Фляндрыя) прымаў да 30 000 тонаў вадкіх угнаеньняў.
«Трансахема». Мела ўласныя бункерныя вагоны, вагоны-цыстэрны і паўвагоны для перавозкі ўгнаеньняў чыгункай.
«Эўрога». Фрахтавала і суправаджала караблі.
«Ахемпак». Вырабляла поліпрапіленавыя кантэйнэры для сыпкіх угнаеньняў^[8].

Вырабы

На 2022 год «Ахема» вырабляла:

8 відаў азотных угнаеньняў — аміячную салетру, кальца-аміячную салетру, азотныя ўгнаеньні з кальцам і зь серкай, мачавіну, стабілізаваную мачавіну, мачавіну з гуматам калю і вадкія азотныя ўгнаеньні^[9];
10 відаў вадкіх угнаеньняў — для збожжа, кветак, лісьцевых расьлінаў, хвойных дрэваў, кактусаў, лазы, ружаў, герані, архідэяў, травы, аздабленчых расьлінаў, парасткаў, квітненьня і агародніны^[10];
9 відаў прамысловых хімікатаў — аміяк, рашчыну сульфату алюміну, аміячную рашчыну, рашчыну аміячнай салетры, фармалін, мачавінна-фармальдэгідную смалу (МФС), мэлямін-мачавінна-фармальдэгідную смалу (ММФС), рашчыну мачавіны і рашчыну азотнай кісьлі^[11];
8 відаў прамысловых газаў і іх сумесяў — вадкі азот, пакавальныя газавыя сумесі (азот і тлен, азот і вуглякіслы газ), сухі лёд, вадкі вуглякіслы газ, вадкі і газападобны тлен, звадкаваны аргон^[12];
звадкаваны мэдычны тлен^[13].

Мінуўшчына

У 1962 годзе каля мястэчка Янава ў Летувіскай ССР пачалі ўзводзіць завод азотных угнаеньняў, які разьмясьцілі пры ўпадзеньні Сьвятой ракі ў Вяльлю. Побач месьціліся чыгунка і аўтамагістраль, якія злучалі прадпрыемства з буйнымі гарадамі і Клайпедзкім портам. 9 лютага 1965 году запусьцілі вытворчасьць сынтэтычнага аміяку. У 1968 годзе адчынілі вытворчасьць мэтанолю. У 1971-м стварылі 2-ю вытворчасьць аміяку і вытворчасьць мачавіны. У 1972 годзе запусьцілі 1-ю лінію вытворчасьці азотнай кісьлі. У 1973-м пачалі вытворчасьць аміячнай салетры, мачавінна-фармальдэгіднай смалы (МФС) і полівінілацэтатнай (ПВА) дыспэрсіі. У 1975-м адчынілі 2-ю лінію вытворчасьці азотнай кісьлі. У 1978-м запусьцілі 3-ю вытворчасьць аміяку. У 1979-м пачалі вытворчасьць фармаліну. У 1985-м запусьцілі 3-ю лінію вытворчасьці азотнай кісьлі. У 1987 годзе адчынілі вытворчасьць вадкіх азотна-фосфарна-калійных угнаеньняў. У 1989 годзе прадпрыемства стала сябрам Міжнароднага аб'яднаньня ўгнаеньняў (Францыя)^[14].

7 ліпеня 1994 году дзяржаўнае прадпрыемства «Азот» пераўтварылі ў акцыянэрнае таварыства «Ахема». У 1995-м пачалі вырабляць рашчыну мачавінна-аміячнай салетры (МАС). У 1999 годзе сталі вырабляць сульфат алюміну і пачалі сэрыйную вытворчасьць мачавінна-фармальдэгіднай смалы (МФС). У 2001 годзе пасьля зьліцьця з даччынымі прадпрыемствамі стварылі холдынг «Ахема». У 2004 годзе запусьцілі 4-ю лінію вытворчасьці азотнай кісьлі і ачышчальнік кандэнсату, а таксама пачалі вытворчасьць кальца-аміячнай салетры. Сярод іншага, стварылі 1-ю кагенэрацыйную электрастанцыю. У 2004-м заснавалі падразьдзяленьне «Газхема» і набылі 50 % паёў нямецкага збытавога прадпрыемства «Агра Балтыка». У 2005 годзе магутнасьць цэху мачавінна-аміячнай салетры (МАС) павялічылі да 1,336 млн тонаў за год. У 2006-м магутнасьць цэху мачавіны нарасьцілі да 445 500 тонаў за год, а таксама адчынілі новае ізатэрмічнае сховішча аміяку. Сярод іншага, магутнасьць вытворчасьці мачавінна-фармальдэгіднай смалы (МФС) павялічылі да 75 000 тонаў на год. У 2007-м запусьцілі вытворчасьць вадкага вуглякіслага газу. У 2008 годзе адчынілі новую вытворчасьць мэтанолю і вытворчасьць газавых сумесяў. У 2009-м пачалі сэрыйную вытворчасьць мэлямін-мачавіннафармальдэгіднай смалы. У 2011-м запусьцілі 2-ю кагенэрацыйную газавую электрастанцыю магутнасьцю 47 мэгават і пераабсталявалі 2 цэхі азотнай кісьлі, што скараціла на 85 % выкіду двухвокісу азоту. У верасьні 2015 году ўвялі ў дзеяньне паветрараскладальнік, што дазволіла вырабляць для лякарняў вадкія азот, аргон і тлен, а таксама газападобныя чысты азот і тэхнічны тлен. У лістападзе 2015 году запусьцілі агрэгат для павылічэньня вытворчасьці азотнай кісьлі да 240 000 тонаў за год^[14]. У 2016 годзе выручка «Ахемы» скарацілася ў 562 млн эўра да 359 млн эўра. У 2017 годзе яна склала 423 млн эўра^[15].

Панарама прадпрыемства (2019 год)

Крыніцы

^ Кантакты (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Кіраўніцтва (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Юозас Тунайціс, Ніёла Стракаўскеня. Высновы незалежнага аўдытара і фінансавая справаздача за 2020 год (лет.) // АТ «Ахема», 24 лютага 2021 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Уводзіны (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Продажы і маркетынг (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Пэрсанал (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Вытворчасьць (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Дастаўка (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Азотныя ўгнаеньні (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Вадкія мяшаныя ўгнаеньні (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Прамысловасьць (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Прамысловыя газы і газавыя сумесі (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Мэдычныя газы (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ ^а ^б Гісторыя (лет.) // АТ «Ахема», 2016 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.
^ Гаспадарчыя паказьнікі (лет.) // АТ «Ахема», 2018 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

Вонкавыя спасылкі

«Газхема» (лет.)

Гэта — накід артыкула па эканоміцы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Кантакты (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[2] Кіраўніцтва (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[3] Юозас Тунайціс, Ніёла Стракаўскеня. Высновы незалежнага аўдытара і фінансавая справаздача за 2020 год (лет.) // АТ «Ахема», 24 лютага 2021 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[4] Уводзіны (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[5] Продажы і маркетынг (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[6] Пэрсанал (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[7] Вытворчасьць (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[8] Дастаўка (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[9] Азотныя ўгнаеньні (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[10] Вадкія мяшаныя ўгнаеньні (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[11] Прамысловасьць (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[12] Прамысловыя газы і газавыя сумесі (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[13] Мэдычныя газы (лет.) // АТ «Ахема», 2022 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[а-14] а ^б Гісторыя (лет.) // АТ «Ахема», 2016 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[15] Гаспадарчыя паказьнікі (лет.) // АТ «Ахема», 2018 г. Праверана 24 сакавіка 2022 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]