Верхнялужыцкая мова: розьніца паміж вэрсіямі
{{Link FA|ru}} |
д r2.6.8) (робат зьмяніў it:Lingua lusaziana superiore на it:Lingua soraba superiore |
||
Радок 158: | Радок 158: | ||
[[hsb:Hornjoserbšćina]] |
[[hsb:Hornjoserbšćina]] |
||
[[hr:Gornjolužičkosrpski jezik]] |
[[hr:Gornjolužičkosrpski jezik]] |
||
[[it:Lingua |
[[it:Lingua soraba superiore]] |
||
[[csb:Górnosorbsczi jãzëk]] |
[[csb:Górnosorbsczi jãzëk]] |
||
[[kv:Вылыс сорб кыв]] |
[[kv:Вылыс сорб кыв]] |
Вэрсія ад 20:18, 8 сьнежня 2012
Верхнелужыцкая | |
Hornjoserbšćina | |
Ужываецца ў | Нямеччына |
---|---|
Рэгіён | Саксонія |
Колькасьць карыстальнікаў | 40, 000 |
Клясыфікацыя | Індаэўрапейская Славянская |
Афіцыйны статус | |
Рэгулюецца | Upper Sorbian Language Commission[d] |
Статус: | 4 Адукацыйны[d][1] |
Пісьмо | лацінскае пісьмо |
Коды мовы | |
ISO 639-2(Б) | hsb |
ISO 639-2(Т) | hsb |
ISO 639-3 | hsb |
Верхнелужыцкая мова (па-верхнелужыцку: hornjoserbska rěč) — мова лужыцкія сэрбы і адна з афіцыйных моваў Нямеччыны.
Адносіцца да славянскай групу моў. Агульны лік носьбітаў — каля 40 000 чалавек, яны жывуць у Саксоніі. Лік носьбітаў мовы ў штодзённым жыцьці значна ніжэйшы. Агульны лік лужыцкіх сэрбаў у Горнай Лужыцы — 40 000, аднак актыўна карыстаюцца мовай — 13 000. Агульны лік лужычан у Дольнай Лужыцы — 20 000, аднак актыўна карыстаюцца мовай — 7 000. У адрозьненьні ад дольналужыцкай мовы горналужыцкая мова не знаходзіцца на мяжы выміраньня. Усяго ж пражываюць у Лужыцы прыкладна 600 000 чалавек — лужычанаў і нялужычанаў (немцаў). Цэнтрам горналужыцкай культуры зьяўляецца горад Баўцэн у Саксоніі.
Асаблівасьці
Націск заўсёды падае на першы склад. Шэраг фанэтычных асаблівасьцяў збліжае горнасэрбскую мову зь беларускай: наяўнасьць фрыкатыўнага /h/, зьмякчэньне гукаў /d/, /t/ адпаведна да /dź/, /ć/, наяўнасьць прыстаўнога /в/.
Прыклад тэксту
"Naša wjeska"
To je naša wjeska. Blisko wjeski je lěs. Tam widźiš našu chěžu. Wokolo chěže je zahroda. W zahrodźe je naša wowca. Naša kruva tam njeje. Tu je dróha do města. Widźiš tam šulu? Tam je naš wučer. Wučer ma psyka. Blisko zahrody je naš susod. Susod ma awto a jědźe do města. Maš doma tež awto? Blisko dwora je štom. Wokoło štoma je trawa. Što hišće widźiš?
"Нашая вёска"
Гэта наша вёска. Паблізу вёскі ё лес. Там бачыш нашу хату. Вакол хаты агароджа. У агароджы нашая авечка. Нашая карова там ня есь. Вось дарога у места. Бачыш там школу? Там наш настаўнік. Настаўнік мае сабаку. Паблізу агароджы наш сусед. Сусед мае аўтамабіль ды езьдзіць у места. А ты маеш дома аўтамабіль? Паблізу двара ё дрэва. Вакол дрэва трава. Што яшчэ ты бачыш?
Верхнелужыцкі альфабэт
Верхнелужыцкі альфабэт | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | b | c | č | ć | d | dź | e | ě | f | g | h | ch | i | j | k | ł | l | m | n | ń | o | ó | p | (q) | r | ř | s | š | t | u | (v) | w | (x) | y | z | ž |
A | B | C | Č | Ć | D | Dź | E | - | F | G | H | Ch | I | J | K | Ł | L | M | N | - | O | - | P | (Q) | R | - | S | Š | T | U | (V) | W | (X) | (Y) | Z | Ž |
Зацемка: У новай вэрсіі «ć» знаходзіцца пасьля «č». Да 2005 у альфабэце можна сустрэць «ć» пасьля «t».
Падручнікі
Вікіпэдыя мае вэрсію Верхнелужыцкай мовай |
- Падручнік, слоўнік, карысныя матэрыялы, усё на расейскай
- Дапаможнік горналужыцкай мовы на чэскай ([http://arhivarij.narod.ru/Verhneluzhickij.doc Тут пераклад пачатку чэскага падручніка на расейскую).
- Лужыцка-нямецкі слоўнік
Гэта — накід артыкула пра адну з моваў сьвету. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
- ^ Ethnologue (анг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675