Ян Радзівіл (сын Мікалая)

Ян Радзівіл
лац. Jan Radzivił
	Ян Радзівіл
	; Герб Трубы
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	1492 або 1492; Гонядзь, Гміна Гонядзь, Монькаўскі павет, Падляскае ваяводзтва, Польшча;
Памёр	студзень 1542; Хоўхла;
Род	Радзівілы
Бацькі	Мікалай Радзівіл; Альжбета з Саковічаў
Жонка	Ганна з Касьцевічаў
Дзеці	Ганна, Пэтранэля, Альжбета
Дзейнасьць	палітык

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Ян Радзівіл.

Ян Радзівіл (1492, Гонядзь — 1542, Хоўхла) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Падчашы вялікі літоўскі (з 1517), староста генэральны жамойцкі (з 1535).

Валодаў маёнткамі на тэрыторыі сучаснай Летувы і на Падляшшы. Быў старостам васілішкаўскім (1523) і бельскім (1522), дзяржаўцам маркаўскім (1520—1534). Князь Сьвятой Рымскай імпэрыі на Гонядзі і Мядзелі.

Біяграфія

З гонядзка-мядзельскай лініі княскага роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Мікалая, канцлера вялікага літоўскага, і Альжбеты з Саковічаў. Меў брата Мікалая, біскупа жамойцкага. Апошні мужчына-прадстаўнік гэтай галіны роду.

У 1516—1521 гадох ваяваў супраць Тэўтонскага ордэна. Браў удзел у вайне з Маскоўскай дзяржавы 1534—1537 гадоў.

У 1517 годзе атрымаў урад падчашага вялікага літоўскага. Уваходзіў у склад камісіяў датычна разьмежаваньня Вялікага Княства Літоўскага з Мазовіяй (1529), Прусіяй (1532) і Інфлянтамі (1540—1541). У 1535 годзе стаў старостам генэральным жамойцкім.

У 1530—1540-х гадох трыюмвірат у складзе Ян Радзівіла, ягонага дзядзькі Юрыя Радзівіла і Альбрэхта Гаштольда фактычна кіраваў Вялікім Княства Літоўскім у час адсутнасьці ў дзяржаве Жыгімонта Старога.

У 1524 годзе ажаніўся з Ганнай, адзінай дачкой і спадкаемніцай мечніка вялікага літоўскага Януша Касьцевіча. У шлюбе нарадзіліся 3 дачкі^[3]:

Ганна (1525—1600), жонка ваяводы віцебскага Станіслава Кішкі (пам. 1554)
Пэтранэля (1526—1564), жонка ваяводы полацкага Станіслава Давойны (пам. 1573)
Альжбета (пам. 1565), жонка ваяводы рускага Гераніма Сяняўскага (1519—1582)

Галерэя

Іканаграфія Яна Радзівіла
З альбома «Выявы роду Радзівілаў». Г. Ляйбовіч, 1758 г.
М. Старкман, 1857 г.
В. Герсан, 1860 г.

У картцы да артыкула прыводзіцца партрэт зь Нясьвіскай партрэтнай галерэі, напісаны каля 1733 году невядомым мастаком. У 1950 годзе на загад уладаў СССР гэты партрэт перадалі Польшчы, цяпер ён захоўваецца ў Нацыянальным музэі ў Варшаве.

Крыніцы

^ Jan Radziwiłł // MAK (пол.)
^ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 92, 289–290.
^ Грыцкевіч А. Радзівіл Крыштоф // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 500.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

[_ca98811d92c53ead-1] Jan Radziwiłł // MAK (пол.)

[_9e7ff88ecffd95f4-2] Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 92, 289–290.

[evkl-3] Грыцкевіч А. Радзівіл Крыштоф // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 500.

[1]

[2]

[3]