Банкуха
| Банкуха | |
 Прыгатаваньне шакоціса | |
| Іншыя назвы | шакоціс, сякач |
|---|---|
| Тып | торт |
| Нацыянальная страва | |
| Паходжаньне | |
| Асноўны складнік | |
| Распаўсюджаныя складнікі | яйкі, мука |
| Падобныя стравы | |
.jpg)
Банку́ха (па-летувіску: šakotis, па-польску: sękacz, dziad, bankuch, kołacz) — традыцыйны торт незвычайнай формы зь яечнага цеста, выпечаны на адкрытым агні. Часьцей за ўсё вясельны. Вядомы ў Беларусі, Летуве і Польшчы.
Прыгатаваньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Цеста для шакоціса рыхтуецца з дадаваньнем вялікае колькасьці яек — ад 30 да 50 штук на 1 кіляграм мукі. Выпякаюць торт на драўляным ражне, які, па меры запяканьня, абмакваюць у цеста або паліваюць ім, паварочваючы над адкрытым агнём. Сьцякаючы, цеста прымае форму шматлікіх «галінак».
Мінуўшчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Рэцэпт зьявіўся за часамі Рэчы Паспалітай. Паводле легенды, малады кухар Ёнас выпек пірог для каралевы Барбары і атрымаў ва ўзнагароду ўпрыгажэньне, якое падараваў сваёй каханай. Торт атрымаўся ў кухара выпадкова, калі ён разьліў далікатнае цеста на пожаг, што круціўся на вагні.
Упершыню рэцэпт прыгатаваньня шакоцісу быў апублікаваны ў 1692 року ў Нямеччыне ў кухарскай кнізе кандытара зь места Кілю. Існуе і чыста нямецкі варыянт такога торта, вядомы як баўмкухен, які мае гладкую паверхню. У XVIII—XIX стагодзьдзях рэцэпт трапіў у Польшчу, дзе атрымаў назву «сэнкач», і ў Летуву пад назвай «шакоціс» — «галінастае дрэва». У Беларусі вядомы з пачатку XX стагодзьдзя на Гарадзеншчыне[1].
У 2008 року летувіскія кандытары выпеклі шакоціс вышынёй 2,3 мэтры. Для ягонага вырабу спатрэбілася 1200 яек, 160 кг цеста[2].
Занесены ў Летувіскі нацыянальны фонд кулінарнай спадчыны. У 2019 року ўключаны ў Дзяржаўны сьпіс нематэрыяльнай спадчыны Беларусі[1].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ а б Тур, Натальля (16 сьнежня 2019) Гісторыка-культурнай каштоўнасьцю Беларусі прызналі пірог «банкуха» з Поразава. Што гэта такое? Ежа. «Наша Ніва». Праверана 27 лютага 2020 г.
- ^ Шакотис выше чем Сабонис(рас.) Культура. Першы балтыйскі канал (16 сьнежня 2008). Праверана 27 лютага 2020 г.
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Банкуха — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў