Геранім Флярыян Радзівіл

Геранім Флярыян Радзівіл
	Геранім Флярыян Радзівіл
	; Герб «Трубы»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	4 траўня 1715; Белая Берасьцейскага павету
Памёр	17 траўня 1760 (45 гадоў); Белая, Берасьцейскі павет, Берасьцейскае ваяводзтва, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Пахаваны	пахавальня Радзівілаў[d];
Род	Радзівілы
Бацькі	Караль Станіслаў Радзівіл; Ганна Кацярына з Сангушкаў
Жонка	Тэрэза з Сапегаў, Магдалена з Чапскіх, Анэля зь Мянчынскіх
Дзейнасьць	палітык

Геранім Флярыян Радзівіл (4 траўня 1715, места Белая Берасьцейскага павету — 17 траўня 1760) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Падчашы (1739—1750) і харунжы вялікі літоўскі (з 1750).

Быў старостам перамышальскім і крычаўскім. 3 1731 году фактычны ўладальнік (юрыдычны з 1744 году) г. зв. «Нойбурскіх маёнткаў».

Біяграфія

Зь нясьвіскай лініі роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Караля Станіслава, канцлера вялікага літоўскага, і Ганны Кацярыны з Сангушкаў. Меў старэйшага брата Міхала Казімера Радзівіла «Рыбаньку», гетмана вялікага літоўскага і ваяводу віленскага.

Атрымаў хатнюю адукацыю, у 1730—1735 гадох падарожнічаў за мяжой. У 1739 годзе атрымаў урад падчашага, у 1750 годзе — харунжага.

Меў 6-тысячнае войска, роўнае войску Вялікага Княства Літоўскага. Залогі разьмяшчаліся ў Слуцку (галоўныя сілы), Белай, Біржах, Кейданах, Невелі, Себежы, Крычаве, Капылі, Нягневічах, Рубяжэвічах, Беліцы і набіраліся зь мясцовай шляхты і вайскова-служылых людзей (зямян, выбранцаў і інш.); афіцэры запрашаліся часткова з-за мяжы. У Белай, потым ў Слуцку трымаў афіцэрскую школу (кадэцкі корпус).

Захоўваў жорсткі парадак у сваіх местах і маёнтках, здушыў Крычаўскае паўстаньне (1743—1744).

Заснаваў тэатар у Белай і Слуцкі тэатар Радзівілаў (1751), артысты для якога рыхтаваліся ў адмысловай школе (першая ў Рэчы Паспалітай). Сабраў карцінную галерэю, вялікую бібліятэку, зладзіў некалькі значных будоўляў у сваіх рэзыдэнцыях — Белай і Слуцку.

Першы раз ажаніўся ў 1739 годзе з Тэрэзай (пам. па 1784), дачкой падчашага надворнага літоўскага Юзэфа Францішка Сапегі (1670—1744) і Крыстыны Браніцкай (пам. 1761). У 1745 годзе разьвёўся зь першай жонкай і ўзяў другі шлюб з Магдаленай Чапскай (пам. па 1761), зь якой разьвёўся ў 1751 годзе. У 1755 годзе ажаніўся з Анэляй Мянчынскай (нар. 1731). Не пакінуў нашчадкаў.

Па сьмерці ягоныя маёнткі перайшлі да брата Міхала Казімера Радзівіла «Рыбанькі».

Галерэя

Іканаграфія Гераніма Флярыяна Радзівіла
M. Deisch паводле незахаванага партрэта Я. Вэсэля, 1744 г.
M. Deisch паводле незахаванага партрэта Я. Вэсэля, 1744 г.
З альбома «Выявы роду Радзівілаў». Г. Ляйбовіч, 1758 г.
М. Старкман, 1857 г.

У картцы да артыкула прыводзіцца партрэт зь Нясьвіскай партрэтнай галерэі, напісаны Якубам Вэсэлем каля 1746 году. У 1950 годзе на загад уладаў СССР гэты партрэт перадалі Польшчы, цяпер ён захоўваецца ў Нацыянальным музэі ў Варшаве.

Дадатковыя зьвесткі

У 1756 годзе пачаў узьвядзеньне на высьпе Жыд-возера (перайменаваў яго ў Князьмор, цяпер Князь-возера) мураваны замак пад назвай Вэнэцыя; меркаваў стварыць на возеры флёт з артылерыяй^[1].
Першым у Вялікім Княстве Літоўскім стварыў у сваім войску харугвы паводле ўзору войска янычараў у Асманскай імпэрыі^[2].

Крыніцы

^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 488.
^ Грыцкевіч А. Янычары ў Беларусі // Новы Час. № 16 (21), 2003.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Шышыгіна-Патоцкая К. Нясвіж і Радзівілы. — Менск: «Беларусь», 2007. — 240 с.: іл. ІSBN 978-985-01-0740-4.

[1] ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 488.

[2] Грыцкевіч А. Янычары ў Беларусі // Новы Час. № 16 (21), 2003.

[1]

[2]